Ssaki żyjące w grupach żyją dłużej, niż gatunki samotne, co potwierdza korelację ewolucji organizacji społecznej z długowiecznością – poinformował na “Nature Communications” zespół chińskich i australijskich naukowców.
.Ssaki wykazują różnorodne sposoby organizacji społecznej – żyją samotnie, w parach albo w grupach/stadach. Jednocześnie znacznie różni się długość ich życia. Np. ryjówki żyją maksymalnie 2 lata, a wieloryby ponad 200 lat.
Wcześniejsze badania nad poszczególnymi gatunkami, takimi jak pawiany czakma, wykazały, że osobniki o silnych więziach społecznych żyją dłużej, niż te o powiązaniach słabych. Zwracano uwagę, że życie w grupie ogranicza ryzyko drapieżnictwa i głodu, co może sprzyjać długowieczności ssaków. Brakowało jednak analiz, w ramach których można by było porównywać różne gatunki zwierząt. Tę lukę w wiedzy uzupełnili w najnowszym badaniu naukowcy z Chin i Australii. Wyniki zostały opublikowane na łamach “Nature Communications“.
Aby poznać lepiej związek różnych kategorii organizacji społecznej z długowiecznością, naukowcy przeanalizowali 974 gatunki ssaków. Podzielili je na trzy grupy: organizmy samotne, żyjące w parach – i w grupach/stadach. Do gatunków żyjących w grupach zaliczyli słonie azjatyckie i afrykańskie, lemury katta, zebry górskie i nietoperze podkowce. Gatunki samotne reprezentowane były przez diugonie, mrówniki i wiewiórkę wschodnią.
Krótko żyjące samotne ryjówki i długowieczne stadne nietoperze
.Badacze ustalili, że generalnie przedstawiciele gatunków żyjących w grupie żyją dłużej, niż przedstawiciele gatunków “samotniczych”. Ich zdaniem świadczy to o związku ewolucji modelu organizacji społecznej – i długości życia osobników. Jako przykład podają samotny tryb życia ryjówek krótkoogoniastych i żyjących w grupach nietoperzy podkowców dużych. Zwierzęta te mają podobną masę, ale ich maksymalna długość życia rózni się znacznie. Ryjówki żyją średnio tylko dwa lata, a nietoperze 30 lat.
Badacze przeprowadzili też analizę genetyczną 94 gatunków ssaków. W efekcie zidentyfikowali 31 genów i hormonów związanych z odpornością, szeroko powiązanych zarówno z uspołecznieniem, jak i długowiecznością.
Autorzy publikacji, Xuming Zhou, Ming Li z CAS Key Laboratory of Animal Ecology and Conservation Biology w Pekinie twierdzą, że wyniki badań wzbogacą wiedzę na temat ewolucji organizacji społecznej i długowieczności tych gatunków.
Zachowania ratownicze u zwierząt
.Na temat zachowań altruistycznych i ratowniczych u poszczególnych gatunków zwierząt na łamach “Wszystko Co Najważniejsze” pisze prof. Ewa J. GODZIŃSKA w tekście “Czego możemy nauczyć się od zwierząt?“.
“Ważną podkategorią ryzykownych zachowań altruistycznych są tak zwane zachowania ratunkowe, czyli przychodzenie z pomocą konkretnym osobnikom, które znalazły się w niebezpieczeństwie. W r. 2002 polscy badacze Wojciech Czechowski, Ewa J. Godzińska i Marek Kozłowski zainicjowali współczesne badania takich zachowań, opisując, jak robotnice trzech gatunków mrówek ratują towarzyszki atakowane przez drapieżne larwy mrówkolwa. Szerokie spektrum zachowań ratunkowych zostało też opisane u wielu innych gatunków mrówek i u licznych kręgowców, takich jak różne gryzonie i naczelne, słonie, mangusty, psy, dziki, walenie i niektóre ptaki. W badaniach tych obserwowano i analizowano nie tylko przychodzenie z pomocą osobnikom zaatakowanym przez drapieżnika, lecz również pomoc w uwalnianiu się z różnych naturalnych i sztucznych pułapek”.
“Ofiarność i gotowość do angażowania się w ryzykowne akcje na rzecz innych osobników nie jest naiwnością, lecz ważnym przystosowaniem. Jest tak dlatego, że dla każdego osobnika ważniejsze od indywidualnego przeżycia jest tzw. dostosowanie łączne, czyli łączna zdolność do przekazania swoich genów kolejnym pokoleniom, niezależnie od tego, czy są one ulokowane w jego własnym ciele, czy też w ciałach innych osobników. Jedną z najważniejszych form altruizmu jest więc nepotyzm, czyli działania przynoszące korzyść krewnym altruisty. Drugim ważnym czynnikiem decydującym o opłacalności zachowań altruistycznych jest gotowość ich beneficjentów do odwzajemniania uzyskanych przysług”.
.”Ofiarność i rycerskość podobają się płci przeciwnej. Zwierzęta mogą jednak zachowywać się w sposób altruistyczny także z innych powodów. Ryzykowne zachowania altruistyczne stanowią bowiem sygnał wysokiej jakości osobnika i w związku z tym mogą przynosić mu korzyści poprzez podnoszenie jego atrakcyjności dla płci przeciwnej. Zjawisko to zostało dobrze udokumentowane między innymi przez długoletnie badania zachowań dżunglotymali arabskich. Ptaki te uprawiają lęgi zespołowe, w których osobniki podporządkowane nie mają bezpośredniego dostępu do rozrodu, lecz pełnią funkcję pomocników pomagających w wychowywaniu potomstwa osobników dominujących. Dżunglotymale odstraszają wrogów naturalnych, w szczególności jadowite węże, stosując wobec nich tak zwane nękanie, czyli celowe przybliżanie się do intruza i konfrontację z nim. Nękanie węży to niesłychanie ryzykowne zadanie. Jednak tylko te ptaki, które nie stronią od udziału w takich odważnych akcjach, mogą zdobyć tak zwany prestiż społeczny, bez którego nie są w stanie uzyskać dostępu do rozrodu. W związku z tym nawet osobniki dominujące, które uzyskały już dostęp do rozrodu, konkurują aktywnie z osobnikami podporządkowanymi o możliwość pełnienia niebezpiecznej funkcji strażnika. Uwaga: różnica pomiędzy walką o dominację i poszukiwaniem prestiżu społecznego polega na tym, że w pierwszym przypadku osobnik rywalizuje z członkami tej samej grupy społecznej, a w drugim walczy z zewnętrznymi wrogami swojej grupy, by w ten sposób obwieścić swoją wysoką jakość i stać się atrakcyjnym kandydatem na partnera do rozrodu” – pisze prof. Ewa J. GODZIŃSKA.
PAP/Urszula Kaczorowska/WszystkoCoNajważniejsze/MJ
