Wojna na Ukrainie rozkłada gospodarkę i finanse Rosji - najnowszy raport

Portal amerykańskiej telewizji CNN ocenił, że wojna na Ukrainie i rosnące koszty z nią związane są dla Rosji coraz większym obciążeniem gospodarczym. Jak podkreśla może to zagrozić stabilności ekonomicznej tego kraju.

Wojna na Ukrainie i finanse Rosji

.Portal podkreśla, że choć Władimir Putin podpisał pod koniec 2022 roku budżet „obronny” o równowartości 52 mld dolarów, to według dokumentu rządowego, do którego uzyskała wgląd agencja Reutera, aktualna prognoza wzrosła już do równowartości 101 mld USD, co stanowi prawie trzykrotność wydatków Rosji na obronę w 2021 roku.

„Te liczby prawdopodobnie nie doszacowują całkowitych wydatków Rosji na wojnę” – podkreśla CNN, powołując się na Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI), według którego sumy podawane przez Rosję jako „budżet obronny” stanowią tylko trzy czwarte całkowitych wydatków wojskowych.

Rosyjska gospodarka

.Ekspert od gospodarki Rosji w brytyjskim think tanku Royal United Services Institute (RUSI) Richard Connolly ocenia, że o ile Rosja zwykle przeznacza na obronność 3-4 proc. PKB, o tyle teraz może to być 8-10 proc.

Wydatki Rosji na wojnę już się przełożyły na poważne koszty gospodarcze. Deficyt budżetowy tego kraju gwałtownie wzrósł od początku wojny przeciw Ukrainie, gdyż dochody Rosji z eksportu ropy i gazu spadły na skutek zachodnich sankcji i znacznych obniżek cen dla pozostałych nabywców. Presję budżetową zwiększyły dodatkowo niższe ceny energii w tym roku oraz ograniczenie produkcji w celu ich wsparcia.

W okresie od stycznia do czerwca tego roku dochody Rosji ze sprzedaży ropy i gazu były o 41 proc. niższe niż w analogicznym okresie zeszłego roku.

To wszystko oznacza, że rząd Rosji musi więcej pożyczać. Zadłużenie państwa wynosi obecnie 14,9 proc. PKB i jeszcze wzrośnie. CNN zastrzega przy tym, że Rosja i tak jest jednym z najmniej zadłużonych krajów świata.

Ale „Rosja nie może pożyczać z zagranicy, jest odcięta od zachodnich rynków kapitałowych” – powiedział CNN ekonomista Capital Economics Liam Peach. Rosja nie może też posiłkować się znaczną częścią rezerw dewizowych banku centralnego, gdyż zostały one zamrożone na Zachodzie. To oznacza, że może zostać zmuszona do ograniczenia importu – podkreśla CNN.

Spadek kursu rubla

.Szybko kurcząca się nadwyżka w handlu zagranicznym przyczyniła się do spadku kursu rubla – twierdzi rosyjski bank centralny. Rubel stracił w tym roku na wartości 30 proc. i może to się jeszcze pogłębiać.

„Utrata przez Rosjan zaufania do rosyjskiej waluty to ostatnia rzecz, jakiej (przedstawiciele rządu Rosji) chcą, bo ludność mogłaby w pewnym momencie zacząć wymieniać wszystkie ruble na zagraniczne waluty, a to byłoby błędne koło” – powiedział Janis Kluge z Niemieckiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i Bezpieczeństwa.

Słabszy rubel przekłada się na wzrost cen. W lipcu inflacja rok do roku wyniosła 4,3 proc., przekraczając prognozowane przez bank centralny 4 proc.

Rosnące wydatki

.Rosnące wydatki na wojnę windują produkcję rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego, co zwiększa PKB. Nie jest to jednak „wzrost, z którego należy się cieszyć” – powiedziała niezależna rosyjska ekonomistka Aleksandra Suslina, która mieszka poza granicami swego kraju.

„Jeśli produkujesz czołg, oczywiście bardzo przyczynia się to do formalnego wzrostu PKB. Ale ten czołg nie zaorze pola, nie pomoże nauczyć ludzi i nie udzieli im pomocy medycznej, nie jest więc stymulacją dla długoterminowego rozwoju” – zaznaczyła.

Zdaniem Peacha stabilność makroekonomiczna Rosji zależy od tego, czy ceny ropy nie spadną poniżej obecnego poziomu.

Trudne wybory

.Aleksandra Prokopienko z Carnegie Russia Eurasia Center w Berlinie jest zdania, że Rosja zdoła finansować wojnę jeszcze przez około rok, ale jeśli będzie się ona przeciągać, rząd może stanąć przed „trudnymi wyborami”.

Według Peacha Rosja musi w najbliższej przyszłości załatać deficyt budżetowy i może być zmuszona do zwiększenia opodatkowania najbardziej dochodowych sektorów gospodarki, takich jak banki i firmy energetyczne.

„Największe rosyjskie firmy będą coraz bardziej uzależnione od rządzących. Koszty rosnącej ingerencji państwa, izolacja na Zachodzie i dążenie do osiągnięcia celów militarnych osłabią perspektywy wzrostu Rosji i standard życia” – podkreślił ekspert.

Wojna na Ukrainie i relacje z Polską

.Moskwa była przekonana, że zbudowane przez te lata jedność językowa, kulturowa, cywilizacyjna stały się na tyle silne, że utrzymają się nawet wtedy, gdy nie będzie jednej konstrukcji państwowej. Dopiero po długim czasie Kreml dostrzegł, że to tak się nie sprawdza – i zaczął działać na rzecz odwrócenia tego stanu rzeczy – pisze na łamach „Wszystko co Najważniejsze” prof. Andrij PORTNOW.

„Wojna jest tylko kontynuacją polityki innymi środkami” – pisał Carl von Clausewitz w swojej książce O wojnie. Niemiecki strateg celnie wskazał, że polityka i wojna ściśle wiążą się ze sobą, a konflikt zbrojny często staje się konsekwencją ważnych procesów politycznych lub cywilizacyjnych. Przykładów na potwierdzenie tej tezy jest bez liku. Nie doszłoby do Wojny Trzydziestoletniej bez Reformacji. Napoleon nie rozpocząłby swojej kampanii, gdyby nie rewolucja francuska. Bez napięć politycznych w Europie na początku XX wieku nie byłoby I wojny światowej, a bez Wielkiego Kryzysu rozpoczętego w 1929 r. pewnie nie doszłoby do wybuchu II wojny.

Ale ostatnie ważne wydarzenie XX wieku przebiegło pokojowo. Chodzi o upadek komunizmu w Europie Środkowej i rozpad Związku Radzieckiego 26 grudnia 1991 r. Już wtedy wielu komentatorów przypuszczało, że nie uda się tego procesu przeprowadzić bezkonfliktowo – i było zdziwionych, że rozpad Związku Sowieckiego odbył się bezkrwawo. Poza niewielkimi, ograniczonymi zajściami (walki o wieżę telewizyjną w Wilnie, pucz Janajewa, wojna domowa w Gruzji) rozkład ZSRR przebiegał pokojowo, bez przemocy. Wtedy, w ostatniej dekadzie XX stulecia, wyglądało to jak naturalny proces. Dziś jednak widzimy, że to było tylko złudzenie. Konflikty po prostu odłożyły się w czasie – czytamy w tekście „Wojna na Ukrainie to ostatni akord agonii ZSRR”.