Pierwsza Dama. Kto nią zostanie?

Określenie „Pierwsza Dama” przywodzi dziś na myśl nieco archaiczny świat etykiety i galanterii. Współczesność przyniosła jednak nowe formy relacji – związek małżeński oznacza dziś równorzędną i partnerską drogę przez życie w każdym aspekcie. Choć wciąż używamy tego tradycyjnego tytułu, nie wyobrażamy sobie już w tej roli wyłącznie opiekunki domowego ogniska, jaką była niegdyś Yvonne de Gaulle, żona francuskiego prezydenta.

.Bez względu na to, kto po drugiej turze wyborów prezydenckich, czyli po pierwszym czerwca obejmie tę symboliczną funkcję, możemy spodziewać się osoby, która wniesie do życia publicznego własną wrażliwość, doświadczenie i kompetencje. Żony kandydatów to osoby, które na co dzień współtworzą ich świat wartości, inspiracji i ambicji. Mają realny wpływ na to, kim są i jak żyją.

Jaki życiorys zawodowy mają za sobą osoby najbliższe głównym kandydatom w tegorocznym wyścigu o prezydenturę i co mogą wnieść do naszej przestrzeni publicznej?

Żona Karola NAWROCKIEGO. Strażniczka finansów publicznych

Wspólnym mianownikiem w życiu Marty i Karola NAWROCKICH jest praca na rzecz państwa.

Żona Karola NAWROCKIEGO, Marta NAWROCKA związała swoją drogę zawodową ze służbami zajmującymi się zwalczaniem przestępczości skarbowej i gospodarczej. Od 18 lat pracuje w służbie celnej, która po 2017 roku została włączona do nowo utworzonej Krajowej Administracji Skarbowej. Zajmuje się kontrolą przemysłu naftowego i spirytusowego oraz zwalczaniem nielegalnego hazardu.

Jak zauważyła Agata Jagodzińska, funkcjonariuszka KAS i działaczka związkowa, praca Marty NAWROCKIEJ w dziale kontroli rynku „wiąże się z udziałem w wielu realizacjach, w tym w siłowych wejściach do lokali z nielegalnymi automatami do gry, zatrzymaniach, konwojowaniu przestępców i stawianiu im zarzutów”. Dodaje również, że Marta NAWROCKA jest przeszkolona nie tylko w obsłudze broni palnej, lecz także w technikach interwencji.

Służba, do której należy Marta NAWROCKA – Krajowa Administracja Skarbowa – to instytucja, którą wielu kojarzy z „walką z mafią VAT-owską” czy „domknięciem luki VAT”. KAS zyskała rozgłos dzięki skutecznej ofensywie przeciw mafiom podatkowym. W latach 2015–2023, w okresie pracy Marty NAWROCKIEJ w służbach celno-skarbowych, luka VAT w Polsce zmniejszyła się z 24% do niecałych 5%. Dzięki efektywności formacji z którą zawodowe swe życie związała Marta NAWROCKA wpływy z VAT w latach 2016–2023 wzrosły o 163,2 mld zł, czyli o 132,5%.

Na przestrzeni lat, w których Marta NAWROCKA służyła w formacjach celno-skarbowych, instytucja ta stała się nowoczesną i profesjonalną strukturą, która wykorzystuje zaawansowane narzędzia analityczne i cyfrowe w walce z przestępczością skarbową oraz skutecznie zabezpiecza dochody budżetowe – przeznaczane m.in. na naszą ochronę zdrowia, edukację i obronność.

Żona Rafała TRZASKOWSKIEGO. Działaczka społeczna z samorządową przeszłością

Choć żona Rafała TRZASKOWSKIEGO, Małgorzata TRZASKOWSKA – w przeciwieństwie do Marty NAWROCKIEJ – nie związała się trwale z administracją publiczną, to także w jej życiorysie zawodowym odnajdziemy wątki pracy „dla państwa”. W latach 2007–2019 pracowała w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy, gdzie odpowiadała za promocję stolicy oraz koordynowała projekty wspierające jej rozwój.

Wspólnym odniesieniem na tym etapie kariery Małgorzaty TRZASKOWSKIEJ i jej męża było to, że pracowała w warszawskim ratuszu pod kierownictwem Hanny GRONKIEWICZ-WALTZ z Platformy Obywatelskiej. Rafał TRZASKOWSKI był już w tym czasie aktywnym politykiem tej partii, a w 2010 roku został nawet szefem kampanii wyborczej Hanny GRONKIEWICZ-WALTZ. Nie wcześniej jednak niż  w 2019 roku, po objęciu przez Rafała TRZASKOWSKIEGO urzędu prezydenta Warszawy, Małgorzata TRZASKOWSKA uświadomiła sobie potencjalne konflikty interesów i zrezygnowała z pracy w warszawskim ratuszu.

Po odejściu z administracji samorządowej zaangażowała się w działalność społeczną – m.in. współpracując z Fundacją Feminoteka przy kampaniach na rzecz praw kobiet, organizowała także warsztaty edukacyjne w warszawskich szkołach oraz koordynowała program „Młodzi Liderzy” wspierający rozwój kompetencji przywódczych wśród młodzieży.

Największy rozgłos przyniosły jednak informacje o pracy Małgorzaty TRZASKOWSKIEJ w firmie MiniCiti Non-profit. Organizacja ta powiązana jest personalnie z osobami zaangażowanymi w działania Fundacji „Twój Głos Jest Ważny”, która prowadziła kampanię profrekwencyjną pod hasłem: „Naprawdę Ci szkoda czasu na wybór prezydenta?”. Kampania została skrytykowana za ukazywanie wyborców o konserwatywnych poglądach w sposób hejterski i odzierający z godności, który przywodzi na myśl najczarniejsze karty historii dehumanizującej grupy społeczne i etniczne propagandy. Rafał TRZASKOWSKI w wywiadzie dla Kanału Zero zapewnił, że jego żona nie miała nic wspólnego z tworzeniem kontrowersyjnych spotów.

Żona Adriana ZANDBERGA. Ekspertka od mieszkalnictwa

Z dużą dozą pewności można założyć, że dla Adriana ZANDBERGA zawodowa działalność jego żony stanowi ważne źródło inspiracji i wpływa na jego postulaty polityczne. Dr Barbara AUDYCKA-ZANDBERG jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie zajmuje się polityką mieszkaniową oraz badaniami nad mieszkalnictwem. Od 2020 roku pełni funkcję adiunkta w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych oraz prowadzi zajęcia w ramach interdyscyplinarnych Studiów Miejskich UW.

Dorobek naukowy dr Barbary AUDYCKIEJ-ZANDBERG obejmuje liczne publikacje dotyczące mieszkalnictwa, polityki społecznej i praw lokatorów. Poza pracą akademicką angażuje się w działania organizacji pozarządowych i współpracuje z instytucjami publicznymi, uczestnicząc w opracowywaniu strategii mieszkaniowych. Była rzeczniczką Fundacji Habitat for Humanity Poland, współpracowała z Krajowym Instytutem Polityki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Instytutem Rozwoju Miast i Regionów oraz Ministerstwem Rozwoju. Brała również udział w pracach Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, promując m.in. ideę miejskiej karty praw osób doświadczających bezdomności.

Jej aktywność łączy refleksję akademicką z praktyką społeczną i ekspercką – pokazując, że wpływ na politykę może wynikać nie tylko z mandatu politycznego, lecz także z wiedzy, konsekwencji i zaangażowania.

Żona Szymona HOŁOWNI. Żołnierz Wojska Polskiego

U boku Szymona HOŁOWNI od lat stoi Urszula BRZEZIŃSKA-HOŁOWNIA – oficer Wojska Polskiego, która pracuje w 23. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim. Urszula BRZEZIŃSKA-HOŁOWNIA jest pilotem myśliwców po słynnej Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie.

Podobnie jak w przypadku Marty NAWROCKIEJ i BARBARY AUDYCKIEJ-ZANDBERG jej zawodowe uniwersum oddziałuje na poglądy i postulaty polityczne marszałka Szymona HOŁOWNI. Publicznie orędowała za właściwym i pełnym szacunku traktowaniem służb mundurowych. To one w ostatnich latach nieraz stawały się obiektem ataków, choćby jak w przypadku kryzysu na polsko-białoruskiej granicy w 2021 roku, do czego przyczyniły się jednak środowiska bliskie obecnym koalicjantom Polski 2025.

Zdaniem Urszuli BRZEZIŃSKIE-HOŁOWNI słowo weteran powinno kojarzyć się wszystkim z należnym szacunkiem. Jak sama zaznaczyła –  szacunek dla pracy służb mundurowych powinien przekładać się na prestiż pracy i służby, a także sprawiać, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni chcieliby do niej dołączać. Wezwała również do tego, aby rodziny osób mundurowych powinny być objęte szczególną troską.

Sama Urszula BRZEZIŃSKA-HOŁOWNIA podkreśla również, że nie aspiruje do roli „Pierwszej Damy”. Swoją ewentualną przyszłość jako małżonka Prezydenta RP widzi bardziej w roli „Pierwszej Obywatelki”. Wskazuje przy tym, że tak zdefiniowana rola w kontrze do brzmiącej salonowo „Pierwszej Damy” przywodzi na myśl więź z całą społecznością i wzywa do aktywnego działania na jej rzecz.  

Karolina Jaszowiecka