"13 pytań. Mapa pytań o polską humanistykę"

„Do opinii publicznej zaczęła docierać świadomość, że aktualne podejście naszego państwa do miejsca i zadań humanistyki na uczelniach jest w swoich założeniach błędne. Polacy zaczynają dostrzegać, że wychowanie humanistyczne nie powinno być traktowane jedynie jako pewnego rodzaju działalność usługowa, która musi wykazać się doraźną użytecznością czy wręcz rentownością – albo zniknąć z krajobrazu wyższej edukacji” – piszą sygnatariusze głośnego listu w obronie filozofii (zob.„Bez filozofii Akademia spadnie do pozycji szkoły zawodowej”). I pracują nad postulatami programowymi. 

Oto jak wygląda proponowana przez nich, swoista mapa pytań o polską humanistykę i filozofię: 

1. W jaki sposób polskie państwo powinno realizować konstytucyjny zapis o powszechnym dostępie do edukacji – w tym wypadku wyższej? Czy celem państwa polskiego powinno być udostępnianie zrównoważonej (tj. powszechnie dostępnej i obejmującej różnorodne programy dydaktyczne) oferty bezpłatnych publicznych usług w obszarze szkolnictwa wyższego – czy powinno to czynić w inny sposób? Jaki?

2. Do jakiej kwoty należy postulować zwiększenie nakładów na naukę i szkolnictwo wyższe z budżetu państwa polskiego? Czy powinniśmy domagać się np. osiągnięcia poziomu wydatków na poziomie średniej UE, tj. 1,2% budżetu na naukę?

3. W jaki inny sposób zwiększać zasoby w dyspozycjach uczelni, zwłaszcza publicznych (środki samorządowe, unijne, zamówienia publiczne, współpraca ekspercka z ośrodkami władzy administracyjnej itp.)?

4.Czy obecny system finansowania uczelni i ośrodków badawczych przede wszystkim z uwagi na liczbę studentów (dydaktyka) i systemy grantowe (badania) skutecznie odpowiadają na potrzeby środowisk uniwersyteckich i akademickich?

5. Co sądzi Pani/Pan o ministerialnej idei wprowadzenia podziału na uczelnie „flagowe” i „zawodowe”, „przygotowujące do życia” (wg określeń min. Leny Kolarskiej-Bobińskiej i min. Darii Lipińskiej-Nałęcz)? Czy pożądana jest koncentracja kapitału intelektualnego i kulturalnego w kilku dużych miastach, która najprawdopodobniej będzie konsekwencją takiej polityki?

6. Co sądzi Pani/Pan o odpłatności za drugi kierunek studiów? Czy należy wrócić do dawnego rozwiązania: zwolnienie z opłat za studiowanie drugiego kierunku na wszystkich kierunkach studiów; czy może zwolnienie od opłat powinno być uzależnione od spełnienia określonych kryteriów formalnych (np. uzyskania zgody dziekana i odpowiednio wysokiej średniej)?

7. Jak ocenia Pani/Pan pierwsze lata funkcjonowania systemu Krajowych Ram Kwalifikacji (biurokratyczne narzędzie mające w założeniu mierzyć efektywność nauczania)? Czy szkolnictwo wyższe da się sprowadzić do kryteriów ilościowych?

8. W jaki sposób powinniśmy dokonywać kontroli jakości nauczania?

9. Jak adekwatnie oceniać dorobek polskich naukowców w dziedzinach wymagających osadzenia kontekstowego (nieprzetłumaczalnych lub trudno tłumaczonych na język angielski), zwłaszcza humanistycznych i/lub społecznych? Jak dowartościować publikacje w językach innych niż angielski?

10. Czy zgadza się Pani/Pani z poglądem, że filozofia i/lub inna dyscyplina humanistyczna/społeczna powinna być obowiązkowym elementem edukacji uniwersyteckiej na wszystkich kierunkach studiów?

11. Czy prowadzenie studiów filozoficznych powinno być jednym z wymogów obowiązujących uczelnie pragnące uzyskać status uniwersytetu?

12. Czy filozofia powinna stać się obowiązkowym przedmiotem w gimnazjach i liceach?

13. Czy obecny system świadczeń stypendialnych jest zadowalający? Jeśli nie – w jakim kierunku należy go zmieniać?