Wydanie 592 Wszystko co Najważniejsze

Edward LUCAS
Gdy Europa czeka na Trumpa, Władimir Putin maszeruje po zwycięstwo 

Z punktu widzenia Moskwy toczy się gra, której celem jest złamanie dawnych reguł i sojuszy, by stworzyć świat, w którym rządzi brutalna siła. Dopóki nie zrozumiemy, jak nasi wrogowie patrzą na rzeczywistość, nie znajdziemy sposobu, by ich pokonać.

Peter ROUGH
Kiedy i jak skończy się wojna na Ukrainie? 

Zamiast usidlić Donalda Trumpa, Putin być może usidlił samego siebie. Europejscy przywódcy muszą szybko przystąpić do działania i przekonać prezydenta Stanów Zjednoczonych, że może przechylić szalę zwycięstwa na stronę Ukrainy.

Jan ROKITA
Pozór normalnego życia 

Myślę, że to nie jakaś straceńcza odwaga pcha Moskali, którzy opuścili wcześniej swój kraj, do odwiedzin rodziny i przyjaciół w ojczyźnie. Skoro wszystko jest tak łatwe, zwyczajne i w zasięgu ręki, to czegóż należałoby się bać? Prawdę mówiąc, ten pozór normalnego życia w dzisiejszej Rosji wydaje mi się bodaj najbardziej diaboliczną cechą ponurego putinowskiego reżimu.

Julia DELANNE
Miesiąc w Paryżu. Dziesięć pomysłów. Wrzesień 2025 

Każdy miesiąc rozpoczynamy od rekomendacji tego, co w najbliższym czasie warto zobaczyć, usłyszeć, przeżyć w intelektualnej i kulturalnej stolicy kontynentu. Wybór tego, co najważniejsze!

Prof. Andrzej NOWAK
Nie przegraliśmy tej wojny. Mamy powody do dumy, nie do kompleksów 

Polacy właściwie wybrali, decydując się na stawienie oporu Hitlerowi. Dziś powinniśmy spoglądać na udział Polaków w II wojnie światowej jako powód do dumy, a nie wyłącznie motyw uczucia zdrady, żalu i wstydu.

Nr 71. „Wszystko co Najważniejsze” jest już dostępny w EMPIK-ach, Księgarni Polskiej w Paryżu oraz wysyłkowo i w prenumeracie – w Sklepie Idei.

W 71. numerze miesięcznika Wszystko co Najważniejsze teksty m.in.: prof. Michała KLEIBERA, prof. Marcina PIĄTKOWSKIEGO, prof. Chantal DELSOL, Jana ROKITY, Karola POLEJOWSKIEGO, Edwarda LUCASA, prof. Jerzego MIZIOŁKA i prof. Piotra CZAUDERNY.

Jacques ATTALI
Najważniejsza jest edukacja 

Możliwa jest przyszłość edukacji, w której z powodu braku środków trzy czwarte ludzkości zostanie wkrótce pozbawione szkoły i wiedzy, gdyż załamie się system edukacyjny. Możliwe też, że gros transmisji umiejętności społecznie pożytecznych odbywać się będzie poprzez środki cyfrowe, a później genetyczne, do osamotnionych jednostek, za pomocą urządzeń coraz ściślej zespolonych z mózgiem.

Kieran EGAN
Mamy większy problem ze szkołą, niż możemy to sobie wyobrazić 

Problemy współczesnego szkolnictwa wynikają z faktu, że każda z trzech głównych idei – wczesnej socjalizacji, kształtowania umysłu poprzez zdyscyplinowaną podstawę programową oraz zapewnienia rozwoju potencjału uczniów – jest ideą częściowo wadliwą, a także niekompatybilną z pozostałymi dwiema koncepcjami. Dopóki jako społeczeństwo nie zdamy sobie sprawy z tych podstawowych niezgodności, nie będziemy w stanie stawić czoła tym problemom.

Prof. Jacek KORONACKI
Raport z oblężonego miasta, czyli o edukacji cyfrowej i miejscu szkoły w kulturze 

Niniejszy tekst poświęcam szerszemu kontekstowi edukacji cyfrowej w szkole – miejscu szkoły we współczesnej kulturze (albo raczej antykulturze Zachodu). Na początek słowo konkretne, co moim zdaniem należy dziś zmienić w spojrzeniu na informatykę w szkole podstawowej.

Prof. Krzysztof PAWŁOWSKI
Edukacja a sztuczna inteligencja 

Czy da się powierzyć sztucznej inteligencji uczenie mądrości? Uważam, że to może być osiągane tylko w indywidualnych relacjach mistrz – uczeń.

Jędrzej STĘPIEŃ
Prawdziwa edukacja w erze technologii 

Kiedy Elon Musk w końcu zainstaluje już swój Neuralink w naszych głowach, a wizja Sugaty Mitry się ziści – że brak wiedzy stanie się tak samo mało istotny jak nieumiejętność powiedzenia, która godzina, gdy nie mamy zegarka – będziemy bezpieczni. I edukacja też będzie bezpieczna. Bo edukacja, prawdziwa edukacja, jest nieśmiertelna i jest na zawsze zapisana w języku.

Prof. Waldemar POTKAŃSKI
Matura jako miernik dojrzałości? 

Nie wtłaczanie i narzucanie przyjętych formuł w zaprogramowanym i zestandaryzowanym procesie edukacji, ale wymiana myśli i dochodzenie do „poznania prawdy” winno być idealnym i pożądanym miernikiem oraz wymogiem nowoczesnej szkoły.

Prof. Janusz MIERZWA
Przedwojenna matura to były wrota do lepszego życia 

Międzywojenną maturę postrzegano jako wrota do lepszego świata. Powszechna była świadomość, że edukacja jest kluczowym czynnikiem warunkującym awans cywilizacyjny i powodzenie materialne.

STRATEGIE

Prof. Maciej CHOROWSKI
Apel o plan naprawczy NCBR 

Czy naprawa oraz utrzymanie roli NCBR jako Agencji czynnie wspierającej technologiczną transformację oraz internacjonalizację polskiej gospodarki są wciąż możliwe? Tak, i to nie tylko możliwe, lecz dziś wręcz konieczne, kiedy o konkurencyjności polskiej gospodarki nie decydują już niskie koszty pracy i energii, a przede wszystkim innowacyjność i nowe technologie – pisze prof. Maciej CHOROWSKI w liście otwartym do Prof. Marka KONARZEWSKIEGO, prezesa Polskiej Akademii Nauk.

Prof. Włodzisław DUCH Pięć filarów rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce

Prof. Meltem INCE YENİLMEZ Bezpieczeństwo żywnościowe – strategiczna kwestia w czasach globalnego kryzysu

Prof. Kazimierz DADAK Dryf strategiczny amerykańskiej polityki

PIĘKNO NAUKI

Prof. Ziemowit Miłosz MALECHA
Życie jako nieustanna walka ze wzrostem entropii 

Można przypuszczać, że siła życiowa dąży do coraz większego uporządkowania materii i energii, obejmującego coraz większą skalę. Niewykluczone, że w pewnym momencie stanie się zdolna do oddziaływania na entropię nie tylko lokalnie, lecz również w wymiarze bardziej fundamentalnym.

Prof. Piotr CZAUDERNA Smartfony i dzieci – epidemia XXI wieku

Jacques ATTALI Najważniejsza jest edukacja

POLSKA WŁAŚNIE

Prof. Jerzy MIZIOŁEK
Karla Lanckorońska, dwaj poeci i artysta-malarz 

W przemówieniu na Zamku Królewskim w Warszawie Prezydent Karol Nawrocki przywołał postać prof. Lanckorońskiej. We wcześniejszym wystąpieniu w Sejmie prezydent mówił o twórcach odrodzenia Polski. Wielka Dama nauki polskiej zasłużenie zajmuje miejsce w panteonie wielkich Polaków.

Jolanta PAWNIK
Max Berg – architekt, który zmienił oblicze Wrocławia 

Gdy w maju 1913 roku otwierano wrocławską Halę Stulecia, nie brakowało głosów, że powstał budynek zbyt śmiały i zbyt nowoczesny jak na ówczesne czasy. „Koszmarna stodoła” – krytykowano. Dziś żelbetowa hala Maxa Berga jest symbolem Wrocławia wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO i jednym z najważniejszych świadectw architektury XX wieku.

Jolanta PAWNIK
Od fortyfikacji do metropolii. Wrocław w czasach nadburmistrza Georga Bendera 

To on sprawił, że Wrocław na początku XX wieku wyrósł na europejską metropolię. Dwudziestoletnia kadencja nadburmistrza Georga Bendera była czasem największej modernizacji w dziejach tego miasta.

KSIĘGARNIA

Karen Elliott HOUSE
Człowiek, który ma zostać królem. Muhammad ibn Salman i transformacja Arabii Saudyjskiej 

Książę koronny Muhammad ibn Salman (zwany także MBS) ma dopiero 39 lat, a już sprawuje władzę dłużej niż dwaj ostatni prezydenci Stanów Zjednoczonych. I może rządzić swym niezwykle ważnym krajem jeszcze przez dziesiątki lat.

Prof. Jacek CZAPUTOWICZ Jak Polska zapobiegła roszczeniom wynikającym z ustawy 447	Jakub SZYMCZUK Fotograf prezydenta
Andrzej DUDA Trójmorze, jak do tego doszło? [fragment książki Prezydenta RP]	Elżbieta WIATER Wierny pies Pański. Biografia św. Jacka Odrowąża

MULTILANGUAGE

Jan ŚLIWA: Karol Nawrocki, J.D. Vance and the Lament of the Elites 

Jolanta PAWNIK: Des chevaux à la modernité : 150 ans d’histoire des tramways de Wrocław 

PÉPITES

Fundusz Rozwoju Technologii Przełomowych. Polska na progu nowej ery innowacji? [Michał KŁOSOWSKI]

Ostatni piątek sierpnia, koniec wakacji. A jednak 29 sierpnia 2025 roku może przejść do historii jako dzień, w którym Polska zdecydowała, że nie chce być wyłącznie biernym obserwatorem globalnej rewolucji technologicznej. Prezydent Karol Nawrocki podpisał bowiem projekt ustawy powołującej Fundusz Rozwoju Technologii Przełomowych. To nie tylko akt legislacyjny a deklaracja cywilizacyjnej ambicji.

Francuzi chcą nowych wyborów [Nathaniel GARSTECKA]	Przestańmy traktować nauczycieli jak animatorów [Joachim LE FLOCH-IMAD]
Katedra i baptysterium sprzed 1500 lat. Sensacyjne odkrycie w Venice	Pracownie artystów, które warto zobaczyć we Francji