debata publiczna

Zawłaszczanie Herberta trwa w najlepsze. Również rocznica jego śmierci stała się okazją, aby każdy, kto miał taką potrzebę, uszczknął odrobinę jego wielkości dla siebie. Ci, którzy z powodu pochodzenia czują się w Polsce obywatelami drugiej kategorii, mogą powiedzieć, że był z ich krwi. Ci, którzy potrzebują narodowo-wyzwoleńczej narracji, z herbertowskiego mitu biorą dla siebie jego niezłomną postawę wobec komunistów. A ci, którzy poszukują, zgrzytają zębami. Jak ja.

Stoimy przed ważną decyzją – albo nieustająca kłótnia w parlamencie, mediach i na ulicach, skutkująca sukcesywnym osłabianiem państwa i jego powszechnego wizerunku, albo szacunek dla elementarnej kultury dialogu i dochodzenia do racjonalnych decyzji na rzecz jego wzmacniania.

Narzekanie na niemoc programową nie jest wynikiem braku charyzmy i szczerości liderów, lecz jest niemocą systemową, niemocą diagnoz i poprzedzającą je niemocą zdolności zadawania istotnych pytań. Wygrają te ugrupowania i ruchy społeczne, które pierwsze zaczną odpowiadać na ukryte, niewygodne czy niemodne pytania.

Tym, którzy próbują definiować się jako symetryści, od samego początku zarzuca się zdradę ideałów, łamanie reguł gry, sianie zwątpienia. Jakby uczestnicy szeroko rozumianej debaty politycznej w Polsce mieli być karnym wojskiem, które stoi równo od linijki w swoim szeregu i nie wychyla się z rzędu. Każdy, kto ma jakiekolwiek wątpliwości, kto próbuje dyskutować o argumentach wysuwanych przez stronę drugą, natychmiast obrywa. Jedyne, co można doskonalić, to inwektywy, jakimi się drugą stronę obrzuca, oraz argumenty dowodzące naszej wyższości moralnej nad nią.

Jedna z konkluzji raportu mówi, że zwolennicy pozarządowych partii są bardziej negatywnie nastawieni do zwolenników rządu niż odwrotnie. Chociaż raport jest szeroko komentowany w mediach i na portalach społecznościowych, mało kto zwrócił uwagę na jego słabości. A jest ich wiele.

W wojnie wykształciuchów z chamami dokonał się bunt mas – udało im się narzucić swój język elitom. Pierwszą ofiarą wojny o godność jest zdrowy rozsądek. Niebezpiecznie zaczęły znikać miejsca, w których toczyć się może spokojna, wolna od plemiennych emocji dyskusja.