Archeoekologia - jak nowa nauka może pogłębić zrozumienie wpływu człowieka na planetę
Kluczem do poprawy naszych działań na rzecz klimatu i środowiska jest pogłębienie wiedzy o wpływie ludzi na ekosystemy z przeszłości. Zdaniem Stefani Crabtree oraz Jennifer Dunne – umożliwić to może archeoekologia.
.Stefani Crabtree oraz Jennifer Dunne z Santa Fe Institute uważają, że archeoekologia może pomóc w lepszym rozumieniu wpływu człowieka na planetę. W najnowszym dokumencie obie autorki zaprezentowały pierwszą kompleksową definicję tej nauki i zachęcają do dalszych badań w celu rozwoju wiedzy archeoekologicznej. W artykule pt. Towards a science of archaeoecology wyjaśniają, że archeoekologia bada ostatnie 60 tysięcy lat interakcji między ludźmi a ekosystemami. Jej celem jest pokazanie przede wszystkim, jak ludzie wpływają na przyrodę. Ponadto pokazuje również, jak ekosystemy kształtowały kulturę i dynamikę człowieka. Aby to osiągnąć, archeoekologia łączy dane, pytania, strategie i narzędzia modelowania z archeologii, ekologii i paleoekologii. Pomoże też odpowiedzieć na pytania o role człowieka w sieciach troficznych ostatnich kilkudziesięciu tysięcy lat.
Archeologia, ekologia i bioróżnorodność
.Współautorka badania Stefani Crabtree ma nadzieję, że w obliczu podwójnego kryzysu, jakim są zmiany klimatyczne i utrata bioróżnorodności, archeoekologia może dostarczyć kluczowych spostrzeżeń, które pomogą nam poruszać się wśród współczesnych wyzwań środowiskowych. A wiedza z zamierzchłej przeszłości, kiedy mamuty żyły obok ludzi na półkuli północnej, może znaleźć praktyczne zastosowanie obecnie. Tylko na jej podstawie – twierdzi Stefani Crabtree – możemy z wyprzedzeniem zrozumieć, jak zmiany klimatyczne, odpowiadające np. za wysychanie Wielkiego Jeziora Słonego w Utah, wpłyną na większy ekosystem.
Stefani Crabtree wskazuje, że dzięki archeoekologii może podnieść się świadomość ludzka względem wpływu człowieka na klimat i środowisko.
Na każdy ekosystem na naszej planecie człowiek ma wpływ w taki czy inny sposób. Naiwnością jest patrzenie tylko na ostatnie 100 lat, ponieważ ludzie wpływają na ekosystemy wszędzie od wielu tysięcy lat. Musimy zrozumieć przeszłość, aby pojąć naszą teraźniejszość i przyszłość. Archeoekologia pomaga w tym. Możemy uczyć się z tych eksperymentów ze zrównoważonym rozwojem w przeszłości, komentuje Stefani Crabtree.
Zdaniem Stefani Crabtree poprzez archeologiczną soczewkę Morza Aralskiego podczas szczytu Jedwabnego Szlaku, możemy wyraźniej zobaczyć, w jaki sposób Związek Radziecki z lat 60. XX wieku ze swoim projektem przekierowywania wody i następującym po nim wysychaniu Morza Aralskiego wpłynął na sąsiednie ekosystemy i społeczności ludzkie. W ten sam sposób możemy jej zdaniem dostrzec stabilizującą rolę Aborygenów Martu na Pustyni Zachodniej Australii. Jej brak doprowadził do utraty bioróżnorodności, która nastąpiła po usunięciu tego ludu z ów regionu.
Profesor Zdzisława Piątek na łamach „Wszystko co Najważniejsze” zwraca uwagę na konieczność troski o naszą planetę.
Sądzę, że era ekologiczna to osiągnięcie przez ludzki rozum stanu dojrzałości. Sądzę tak dlatego, że działania człowieka zjednoczonego ze światem przyrody są działaniami w interesie dobra wszystkich gatunków istniejących obok nas we wspólnocie biosfery, a nie tylko działaniami w interesie gatunku ludzkiego kosztem interesów innych gatunków, pisze profesor Zdzisława PIĄTEK.
Więcej o samych odkryciach archeologicznych piszemy w artykule „Najnowsze odkrycia archeologiczne”, w którym m.in. omawiamy tekst profesora Carlesa Lalueza Foxa opublikowany we Wszystko co najważniejsze. Dyrektor laboratorium paleogenomiki w Instytucie Biologii Ewolucyjnej w Barcelonie przygląda się bliżej problemom nierówności obecnym w starożytnych społeczeństwach.
Pełna treść artykułu naukowego została opublikowana na łamach Trends in Ecology & Evolution. [LINK]
Oprac. Marcin Jarzębski
