Archeologiczna sensacja prekolumbijskiej Brazylii

Przed przybyciem portugalskich kolonizatorów do Ameryki Południowej na terenie Amazonii rdzenna ludność konstruowała tzw. geoglify o geometrycznych kształtach – poinformował kierujący zespołem brazylijskich archeologów Eduardo Neves. Jego ekipa poszukuje tam pozostałości obiektów z czasów prekolumbijskich.

Czym są geoglify?

.Jak przekazał lokalnym mediom Eduardo Neves, kierujący na co dzień Muzeum Archeologii i Etnografii działającym przy uniwersytecie w Sao Paulo, w 2024 r. jego ekipa natrafiła na zachodzie Brazylii na kilka geoglifów, czyli niewielkich rozmiarów rowki lub nasypy z kamieni odróżniające się od reszty gruntu.

Badacz sprecyzował, że odkryte w ostatnich miesiącach geoglify to dużych rozmiarów figury geometryczne, głównie w kształcie kwadratów. Wyjaśnił, że zostały one zidentyfikowane dzięki zastosowaniu metody Lidar, czyli teledetekcji wykorzystującej światło w postaci impulsowego lasera do pomiaru odległości.

Dodał, że jeden z odkrytych geoglifów przedstawia dwa różnej wielkości kwadraty połączone linią, która – zdaniem brazylijskiego archeologa – mogła w przeszłości być drogą.

Tajemnica do rozwikłania

.Eduardo Neves wyjaśnił, że prowadzone wciąż badania nie przyniosły jednoznacznej odpowiedzi na temat celowości tworzenia takich struktur, które kierowany przez niego zespół odkrył m.in. w stanach Acre oraz Rondonia.

W ocenie badacza konieczne są dalsze poszukiwania geoglifów na terenie Puszczy Amazońskiej, gdyż – jak dodał – jego zespół znajduje w ostatnich latach „w różnych miejscach pozostałości po ludach prekolumbijskich”.

Według Eduarda Nevesa pierwsze ślady rdzennej ludności na terenie Amazonii datować należy na 13 tys. lat temu. Archeolog dodał, że w okresie przybycia portugalskich kolonizatorów do Brazylii w Puszczy Amazońskiej mogło żyć od 8 do 10 mln ludzi.

Czym różniły się społeczeństwa obu Ameryk od społeczeństwa Starego Świata?

.„Starożytne szkielety, praktyki pogrzebowe i DNA ujawniają nierówności obecne w dawnych społeczeństwach” – pisze we „Wszystko co Najważniejsze” prof. Carles LALUEZA FOX, dyrektor laboratorium paleogenomiki w Instytucie Biologii Ewolucyjnej (CSIC – Universitat Pompeu Fabra) w Barcelonie.

Jak podkreśla, „wbrew powszechnemu przekonaniu większość archeologów powiedziałaby, że poszukiwanie skarbów nie jest ich głównym celem; chcą zrozumieć codzienne życie minionych cywilizacji. Mimo to skrajności – bajeczne bogactwa królów i trudna egzystencja zwykłych ludzi – pozwalają zrozumieć to, co można uznać za jeden z głównych celów archeologii: badanie ewolucji życia społecznego w starożytności”.

„Najbardziej niezwykłe różnice wynikają z porównania społeczeństw Starego Świata i obu Ameryk – te ostatnie są znacznie bardziej wyrównane pod względem współczynnika Giniego, mimo że w niektórych przypadkach, takich jak potężne imperium azteckie, panowała tam wysoka hierarchia. Naukowcy doszli do wniosku, że źródłem tych różnic może być czynnik ekologiczny, ponieważ w Eurazji było więcej większych udomowionych zwierząt – takich jak krowy, konie, świnie, owce i kozy – niż w obu Amerykach, gdzie występowały tylko psy i indyki, i już samo to przyczyniło się do powstania zróżnicowanego systemu gromadzenia bogactwa” – pisze prof. Carles LALUEZA FOX.

Dodaje, że „w stolicy Azteków, Tenochtitlánie, domy miały standardowe wymiary i były do siebie bardzo podobne. Społeczeństwo azteckie, nawet pomimo przerażających ofiar z ludzi, było w czasach podboju hiszpańskiego bardziej egalitarne niż Meksyk 200 lat później, kiedy elity europejskie stworzyły system encomiendy, w ramach którego ludność tubylcza pracowała w warunkach półniewolniczych. W ciągu kilku pokoleń koncentracja bogactwa w kolonialnym Nowym Świecie wzrosła niemal dwukrotnie, co pociągnęło za sobą wzrost nierówności”.

„Kiedy pojawiły się te różnice między Starym i Nowym Światem? Wczesne społeczeństwa rolnicze miały możliwość generowania i przechowywania nadwyżek żywności, co stworzyło potencjalne scenariusze różnic w liczebności populacji oraz pewnego stopnia nierówności między- i wewnątrzosadniczych. Niedawno zastosowany współczynnik Giniego w odniesieniu do 90 stanowisk z Bliskiego Wschodu i Europy wykazał znaczący wzrost nierówności tysiące lat po pojawieniu się rolnictwa – co wskazuje na to, że to nie rolnictwo samo w sobie stworzyło nierówne społeczeństwa. Zdaniem autorów w pewnym momencie niektórzy rolnicy byli w stanie utrzymywać woły płużne, co umożliwiało uprawę 10 razy większej ilości ziemi niż w przypadku innych rolników i prowadziło do przekształcania gospodarki w kierunku wyższej wartości ziemi ze szkodą dla ludzkiej pracy” – pisze prof. Carles LALUEZA FOX.

Artykuł pt. „Archeologia nierówności” dostępny jest na łamach „Wszystko co Najważniejsze”: [CZYTAJ]

PAP/WszystkoCoNajważniejsze/sn