Rocznica śmierci Zoli

29 września przypada 120.rocznica śmierci francuskiego pisarza, Émile’a Zoli.
.Émile Zola urodził się w 1840 roku w Paryżu, jednak większość swojego dzieciństwa spędził w Aix-en-Provence. Tam w latach gimnazjalnych nawiązał przyjaźń z Paulem Cézannem, który stał się jego pierwszym czytelnikiem. Później, po przyjeździe do Paryża, gdzie zamieszkał w wieku 18 lat, nawiązał kontakty również z innymi przedstawicielami impresjonizmu : Édouardem Manetem, który ukazał pisarza na kilku obrazach, Augustem Renoirem czy Alfredem Sisleyem.
Zanim odniósł sukces literacki,Émile Zola zajmował się dziennikarstwem, najpierw literackim, a następnie politycznym. Dzięki kontaktom, nawiązanym jako dziennikarz, Zola poznał przyszłego wydawcę swoich książek, a także pisarzy takich jak Gustave Flaubert czy Guy de Maupassant. W ciągu kilku kolejnych lat Zola wypracował sobie pozycję cenionego autora książek, a także czołowego przedstawiciela naturalizmu.
Twórczość Zoli była naznaczona jego doświadczeniem z młodości : wczesnej straty ojca, który zmarł na zapalenie płuc podczas konstruowania wodociągów w Aix-en-Provence, dorastania w skromnych warunkach, pod opieką samotnej matki i babci, dwukrotnego niezdania matury z przedmiotów ścisłych, a także jego pierwszej miłości : młodej prostytutki, którą zakochany Zola chciał wyciągnąć z miejsca, w którym się znalazła, chcąc pomóc w znalezieniu uczciwej pracy, a co zakończyło się niepowodzeniem w konfrontacji z rzeczywistością, panującą w najniższych warstwach społeczeństwa paryskiego. W swoich powieściach Zola nakreślił portret społeczeństwa w epoce II Cesarstwa Francuskiego.
Zola poruszał bliskie mu tematy społeczne, jak ciężkie warunki pracy robotników. W jednej ze swoich najbardziej znanych powieści, zatytułowanej „Germinal”,Émile Zola opisuje pracę górników w północnej Francji : pracę w trudnych i niebezpiecznych warunkach za małe pieniądze. Jest to książka wpisująca się w „walkę klas”, krytykująca wyzyskiwanie robotników przez wyższe klasy. Postaci osób zarządzających kopalnią, opisane przez Zolę, są nieczułe na postulaty robotników, ani na tragedie, jakie wydarzyły się po zbagatelizowaniu przez zarządców środków ostrożności z powodu chęci oszczędzenia pieniędzy, co kosztowało górników życie.
Przed napisaniem książki „Germinal”, Zola udał się do Anzin, gdzie rok wcześniej 400 000 górników strajkowało w celu poprawy warunków pracy.
W swojej twórczościÉmile Zola zwracał również uwagę na zmarginalizowane grupy społeczne. Główna postać powieści „Nana” to kobieta, która jest zmuszona do prostytucji, aby zdobyć środki na utrzymanie syna, którego urodziła gdy miała szesnaście lat. Pisarz przedstawia portret kobiety, która nie widzi innego sposobu na życie, niż prostytucja, gdzie jej sytuacja również znacząco ewoluuje : od kochanki mężczyzn z wysokich klas społecznych, którzy zapewnią jej czasowo utrzymanie, po skończenie w wielkiej biedzie, oszpecona przez ospę, jedną z plag epoki. Krytykowana za zbyt obecny erotyzm, książka jest jednak symbolicznym przedstawieniem sytuacji społeczeństwa i państwa. Wzloty i upadki Nany symbolizują II Cesarstwo Francuskie, z jego błędami, korupcją, bezprawiem i w końcu upadkiem.
Świadectwo epoki, które pozostało w twórczości Zoli, to jednak również pokazanie postępu, jaki nastąpił w tamtym czasie. Książka „Au bonheur des dames”, inspirowana pierwszym paryskim domem handlowym, pokazuje pewne zafascynowanie nowoczesnością. Choć i w tej powieściÉmile Zola pisze o upadku małych przedsiębiorstw, niemogących konkurować z nowym wynalazkiem, a także o konsumeryzmie, to jednocześnie opisy nowych rozwiązań wprowadzonych w domu handlowym pokazują postęp, jaki nastąpił w Paryżu w XIX wieku.
.Pisarz, którego twórczość, o silnym przekazie politycznym, wciąż niekiedy wywołuje polemikę, jest jednak uznawany za jednego z najwybitniejszych francuskich autorów, a jego książki są ważnym świadectwem o problemach społecznych II Cesarstwa Francuskiego.
JM