Francuskie terytoria zamorskie. Zrewoltowana Martynika, Gwadelupa, Nowa Kaledonia

Trwają zamieszki w Nowej Kaledonii, Gwadelupie i Martynice. Prawie 3 tys. osób zatrzymano w demonstracjach niepodległościowych w Nowej Kaledonii. Na Martynice trwając protesty przeciwko drożyźnie, a na Gwadelupie buntuje się młodzież i dochodzi do poważnych aktów przemocy. Francuskie terytoria zamorskie, czasami nieco zapominane, przykuwają coraz większą uwagę Paryża.

Francuskie terytoria zamorskie: Kanakowie umierają w Nowej Kaledonii

.W demonstracjach i zamieszkach, które rozpoczęły się 13 maja 2024 r. w Nowej Kaledonii, zginęło 13 osób, w tym dwóch żandarmów. Najwięcej ofiar jest wśród rdzennej ludności wyspy, Kanaków – domagają się niepodległości.

Nowa Kaledonia to francuskie terytorium zamorskie o statusie wspólnoty szczególnego rodzaju położone w zachodniej części Oceanu Spokojnego, w Melanezji, około 1400 km na wschód od Australii i 1500 km na północny zachód od Nowej Zelandii.

Nowa Kaledonia oficjalnie stała się francuską kolonią w 171 lat temu w 1853 roku, kiedy admirał Febvrier Despointes zajął archipelag w imieniu Napoleona III. Kolonizacja wyspy miała na celu m.in. utworzenie kolonii karnej, która przez wiele lat przyjmowała tysiące więźniów politycznych, w tym uczestników Komuny Paryskiej.

Relacje między rdzennymi mieszkańcami wyspy, Kanakami, a francuskimi osadnikami, od samego początku były trudne. Obecne ruchy niepodległościowe domagają się dalszego zwiększenia autonomii, a nawet pełnej niezależności od Francji. W latach 2018, 2020 i 2021 zorganizowano referenda, w których ludność opowiedziała się jednak za pozostaniem w ramach Francji.

W Nowej Kaledonii stacjonuje obecnie 6000 policjantów i żandarmów rozmieszczonych na całym obszarze. Szczególnie obawiano się daty 24 września, upamiętniającej przejęcie Nowej Kaledonii przez Francję w 1853 r. Po ponad czterech miesiącach gwałtownych starć między separatystami Kanaków, lojalistami i policją zatrzymano prawie 3000 osób.

Gwadelupa: młodzież dopuszcza się aktów przemocy

.Francuskie terytoria zamorskie zrewoltowane są z wielu powodów. Prefekt Gwadelupy ogłosił wprowadzenie godziny policyjnej dla nieletnich w siedmiu sektorach wyspy, aby „ograniczyć przestępczość młodzieży”. Dekret prefektury wspomina o „barykadach, blokadach dróg”.

Miejskiej przemocy nie towarzyszą żadne żądania. Niecałe 200 kilometrów na południe Martynika doświadcza podobnych scen, ale z powodu mobilizacji ludności przeciwko wysokim kosztom życia.

Francuskie terytoria zamorskie: Martynika przeciw drożyźnie

.Prefektura Martyniki ogłosiła przedłużenie częściowej godziny policyjnej obowiązującej od 18 września 2024 r. Rozszerzyła ją na popularną dzielnicę Sainte-Thérèse, epicentrum przemocy miejskiej na tej francuskiej wyspie na Karaibach.

Na Martynikę wysłano ósmą Republikańską Kompanię Bezpieczeństwa (CRS), elitarną jednostkę specjalizującą się w walce z przemocą w miastach, utworzoną w 2021 roku. W kilku gminach Martyniki w weekend zakazano także niezadeklarowanych „demonstracji protestacyjnych”. Środek ten nie został przedłużony. Prefekt zakazał też sprzedaży benzyny osobom fizycznym oraz zakupu i sprzedaży produktów wybuchowych. Z powodu tzw. podatków portowych żywność jest obecnie o ponad 40% droższa niż we Francji kontynentalnej, droższe są również inne towary i usługi.

Katarzyna Stańko
Paryż