Jak dużo meteorytów uderza rocznie w Ziemię?
Każdego dnia do ziemskiej atmosfery wpada około 274 ton kosmicznego materiału. Urugwajski astronom Gonzalo Tancredi zbadał, jak dużo meteorytów uderza rocznie w Ziemię.
.Jak dużo meteorytów uderza rocznie w Ziemię? Meteoryt tunguski, który wleciał w atmosferę ziemską w 1908 roku, powalił ponad 2 tys. kilometrów kwadratowych lasów w środkowej Syberii, przy czym ucierpiało około 80 milionów drzew. Z kolei w 2013 roku meteoryt czelabiński, mierzący 17 metrów średnicy, wywołał falę uderzeniową, która roztrzaskała okna w ponad 7 200 budynkach na południowym Uralu. Jak się okazuje, obie katastrofy dzieli nie tylko 105 lat różnicy, ale także prawdopodobieństwo powtórzenia się na Ziemi. Obliczenia, ile meteorytów uderza w Ziemię każdego roku, podjął się Gonzalo Tancredi, astronom z Uniwersytetu Republiki Urugwaju w Montevideo.
Tancredi zauważył, że skały kosmiczne o wymiarach około 10 m szerokości wchodzą w atmosferę Ziemi co sześć do dziesięciu lat. Skała o średnicy około 60 m, która spowodowała wybuch w Rosji w 1908 roku, zdarza się mniej więcej co 500 lat. Uderzenie skały o szerokości około 1 km szacuje się na okres od 300 000 do 500 000 lat, a kolizja taka jak ta, która zakończyła okres kredy i wymazała dinozaury, może wystąpić raz na 100 mln do 200 mln lat.
Jak dużo meteorytów uderza rocznie w Ziemię?
.Aby oszacować, ile kosmicznych skał uderza w Ziemię każdego roku, Gonzalo Tancredi przeanalizował dane z Towarzystwa Meteorytowego. Według nich od 2007 do 2018 roku odnotowano 95 doniesień o meteorytach spadających na Ziemię, co daje średnio 7,9 doniesień rocznie. Nie wszystkie pozostają wykryte, gdyż część z nich wpada do oceanu.
Kosmiczne skały, które zwykle kończą jako meteoryty, są znane jako meteoroidy. Są to małe asteroidy, które tworzą najmniejszą część Układu Słonecznego. Ich rozmiary wahają się od głazów o szerokości około jednego metra do mikrometeoroidów wielkości ziaren pyłu. Meteoroidy to zazwyczaj fragmenty planetoid lub komet. Jednak niektóre mogą być odłamkami planet lub księżyców. Istnieje ponad 300 znanych meteorytów, które pochodzą z kawałków Marsa.
Urugwajski astronom oszacował, że całkowita liczba meteorytów, które spalają się nad Ziemią, jest mniej więcej równa liczbie meteorytów zgłoszonych na obszarach miejskich, podzielonej przez procent powierzchni Ziemi pokryty przez obszary zurbanizowane.
(Prawdopodobnie – przyp. red.) około 6000 meteorytów rocznie dociera do powierzchni Ziemi i około 1800 nad lądem, komentuje Gonzalo Tancredi.
Dla porównania Księżyc, który nie ma atmosfery, zderza się z 10 do 1000 ton pyłu kosmicznego dziennie. Rocznie dochodzi do około 33 000 zderzeń kosmicznych skał wielkości piłeczki pingpongowej.
Największe ślady meteorytów na Ziemi
.W ciągu 4,5 miliarda lat swojego istnienia, Ziemia została podziurawiona i wyżłobiona przez setki dużych asteroid, które uderzyły w jej powierzchnię. Przynajmniej 190 z tych kolizji pozostawiło ogromne ślady, które są widoczne do dziś.
Nie należy do nich meteoryt czelabiński, bowiem przelatując przez ziemską atmosferę uległ spaleniu, rozdrabniając się na mniejsze meteoryty. Należy do nich choćby znaleziony na dnie jeziora w obwodzie czelabińskim meteoryt o szerokości 1,5 m, znalezione na dnie jeziora w obwodzie czelabińskim.
Aby meteoryt mógł przeniknąć do atmosfery ziemskiej, jego średnica musi przekraczać 25 metrów. Earth Impact Database pokazuje, że najwięcej śladów znajduje się w Ameryce Północnej (32 procent), następnie w Europie (22 procent) oraz w Rosji i Azji (16 procent). Spośród znanych kraterów uderzeniowych, 44 mierzą 20 kilometrów średnicy lub więcej.
Największy krater uderzeniowy na Ziemi, Vredefort w RPA, ma 160 km szerokości i prawdopodobnie powstał około 2 mld lat temu. Krater w dużej mierze uległ erozji, ale na podstawie tego, co pozostało z obręczy, naukowcy oszacowali, że asteroida, z której powstał, miała od 10 do 15 km średnicy. – To jest większe niż to, które zabiło dinozaury, ale na długo przed dinozaurami. (…) (Dziś – przyp. red.) uderzenie prawdopodobnie spowodowałoby pożary na całym świecie, a do atmosfery zostałaby wyrzucona ogromna ilość pyłu – komentuje na łamach LiveScience Paul Chodas, dyrektor Centrum Badań Obiektów Bliskich Ziemi NASA w Jet Propulsion Laboratory.
Kolejnym kraterem jest meksykański Chicxulub, położony na półwyspie Jukatan. Jego średnica wynosi 180 km szerokości. Został utworzony przez szeroką na 12 km asteroidę, która uderzyła w Ziemię około 66 milionów lat temu. Choć krater znajduje się obecnie częściowo na lądzie, w chwili uderzenia Jukatan znajdował się pod płytkim morzem.
Zderzenie doprowadziło do wyginięcia 75 proc. gatunków, w tym „nieptasich dinozaurów”. Uderzenie wysłało w przestrzeń kosmiczną „rozprysk” skał i odłamków. Po powrocie na Ziemię, płonące odłamki prawdopodobnie spaliły dużą część planety. Uderzenie spowodowałoby również powstanie chmury pyłu, która pokryła Ziemię na lata, blokując światło słoneczne i zakłócając łańcuch pokarmowy. Dinozaury, które przeżyły początkowe uderzenie, prawdopodobnie głodowały, tłumaczy Paul Chodas.
Wśród największych ziemskich kraterów meteorytowych jest krater Sudbury w Ontario w Kanadzie. Badanie z 2014 roku w czasopiśmie Terra Nova sugerowało, że być może to nie asteroida stworzyła krater, ale gigantyczna kometa lub skalna mieszanka kawałków asteroidy i lodu. Najprawdopodobniej obiekt o średnicy od 10 do 14,5 km uderzył w Ziemię około 1,8 mld lat temu. Dziś, z powodu erozji, krater jest prawie nie do poznania. Jednak kwitnie tam przemysł wydobywczy niklu i żelaza. To co naprawdę wydobywają to szczątki asteroid, dodaje Paul Chodas
Największy polski meteoryt
.W Polsce najbardziej widoczne ślady uderzenia meteorytu można znaleźć na północnych obrzeżach Poznania, we wsi Morasko. Można tam znaleźć sześć kraterów. Największy z nich ma około 90 metrów średnicy i 11,5 metra głębokości.
Pierwszy meteoryt odkryto tutaj w 1914 roku, a kolejne meteoryty odkrywane są do dzisiaj (włączając odkrycie największego meteorytu w Polsce w 2012 roku o wadze 261.2 kg), pisze Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Naukowcy szacują, że meteoryty spadły na Ziemię około 5 tysięcy lat temu. Najnowsze odkrycie związane z rezerwatem Morasko, miało miejsce w 2015 roku, kiedy to znaleziono meteoryt ważący 174 kg.
Gdy w 1950 Jerzy Pokrzywnicki rozpoczął poszukiwania na tamtejszych terenach, natrafiano na dużą liczne drobych odłamków. Jednak zdarzały się bardziej masywniejsze okazy np 78-kilogramowy okaz meteorytu który słuzył jako obciążenie pługu rolnika, pisze Krzysztof Polakowski z Pracowni Komet i Meteorów.
.Jak wynika z danych Earth Impact Database, z 44 największych kraterów na Ziemi, które powstały w wyniku uderzeń kosmicznych skał, 39 z nich miało miejsce ponad 10 milionów lat temu.
Wiele z tych dużych (kraterów – przyp. red.) jest naprawdę stara, ponieważ we wczesnych dniach Układu Słonecznego, było dużo więcej latającego gruzu i uderzenia zdarzały się znacznie częściej. (…) Widzisz Księżyc pokryty kraterami – Ziemia wyglądałaby tak samo, gdyby nie oceany i erozje, komentuje dyrektor Centrum Badań Obiektów Bliskich Ziemi NASA
