Marszałek Józef Piłsudski po śmierci był opłakiwany przez cały naród - Stanisław Świerkowski
Złożeniem wieńców pod pomnikiem oraz wysłuchaniem opowieści o jednym z ojców polskiej niepodległości uczczono w Łodzi 90. rocznicę śmierci Józefa Piłsudskiego. Marszałek Józef Piłsudski przez krótki okres mieszkał z żoną Marią w tym mieście i wydawał pismo „Robotnik”.
Marszałek Józef Piłsudski – jeden z ojców polskiej niepodległości
.Łódzkie uroczystości związane z 90. rocznicą śmierci Piłsudskiego zorganizowano w poniedziałek w pomniku marszałka na ul. Traugutta. Wzięli w nim udział przedstawiciele władz miasta, organizacji patriotycznych i kombatanckich, instytucji oraz młodzież szkolna.
„Czasy marszałka były czasem względnego spokoju, podobnymi do tych, które my zapamiętaliśmy. Niestety, tak jak ówczesnych, tak dla nas ów spokój w pewnym momencie się skończył. To czasy wymagające wyjątkowej wytrwałości, wymagające od liderów również wytrwania w swoich wartościach i w swojej miłości do Polski” – powiedział wiceprezydent Łodzi Adam Wieczorek. Podkreślił, że dziś również potrzeba takich właśnie autorytetów. „Wspominamy dziś postać historyczną, ale najważniejsze to pamiętać, żeby zawsze rozumieć i aktualizować jej przesłanie: niezłomnej wiary w Polskę, gotowości do jej obrony i pracy nad jej przyszłością” – dodał Adam Wieczorek.
Oddając hołd jednemu z ojców polskiej niepodległości, złożono kwiaty i zapalono znicze pod jego pomnikiem. Uroczystości w Łodzi zorganizował Społeczny Komitet Pamięci Józefa Piłsudskiego. Wcześniej młodzież szkolna zwiedziła „Bibułę – Tajną Drukarnię”, czyli oddział Muzeum Józefa Piłsudskiego uruchomiony w dawnym mieszkaniu Piłsudskiego przy ul. Wschodniej 19. W lokalu na pierwszym piętrze kamienicy Piłsudski i jego żona Maria zamieszkali jesienią 1899 r. Zorganizowali w nim tajną drukarnię Polskiej Partii Socjalistycznej i wydawali jej pismo „Robotnik”.
Przywódcę Polski opłakiwali wszyscy Polacy, niezależnie od barw politycznych
.Uczniowie obejrzeli w placówce m.in. krótki film dokumentalny z uroczystości pogrzebowych marszałka. Odbyły się one w dniach 13–18 maja 1935 r. Po uroczystościach upamiętniających i czuwaniu w Warszawie ciało zmarłego przewieziono koleją z Warszawy do Krakowa i złożono na Wawelu. W krakowskim kondukcie żałobnym wzięło udział 100 tys., a w całym pogrzebie ok. 250 tys. osób.
Stanisław Świerkowski ze Społecznego Komitetu Pamięci Józefa Piłsudskiego przypomniał w swoim wystąpieniu, jak wstrząsającym doświadczeniem dla Polaków była śmierć marszałka. Spontanicznie wywieszano flagi z przytoczonym kirem, dekorowano witryny sklepów wizerunkami Piłsudskiego w otoczeniu kwiatów i świec. Na czas żałoby zasłonięto krzykliwe afisze reklamowe, wyłączono neony, lampy uliczne przyciemniano czarną tkaniną. Jak mówił, przywódcę Polski opłakiwali wszyscy, nawet ludzie o skrajnie odmiennych poglądach politycznych, którzy wcześniej krytykowali rządy „piłsudczyków”.
Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 r. w Zułowie na Wileńszczyźnie. Był jednym z przywódców PPS, dowódcą I Brygady Legionów, naczelnikiem państwa, pierwszym marszałkiem Polski. Po przewrocie majowym dwukrotnie był premierem Polski. Zmarł 12 maja 1935 r. w Belwederze. Pochowany został na Wawelu w krypcie św. Leonarda, a jego serce złożone zostało w grobie matki na wileńskiej Rossie.
Józef Piłsudski przebywał również w Łodzi, do której przyjechał jesienią 1899 roku i wraz z żoną Marią zamieszkał przy ul. Wschodniej. Tam zorganizowali tajną drukarnię PPS i wydawali jej pismo „Robotnik”. Konspiratorzy funkcjonowali pod przybranym nazwiskiem – jako państwo Dąbrowscy. Redagowali, składali i drukowali nielegalne pismo, a także inne broszury i ulotki wydawane przez PPS. Mimo zachowania najwyższej ostrożności, tajna drukarnia w Łodzi funkcjonowała zaledwie kilka miesięcy. W nocy z 21 na 22 lutego 1900 r. Piłsudscy zostali aresztowani. Wydarzenie to przeszło do historii jako katastrofa łódzka i odegrało istotną rolę w kształtowaniu legendy Piłsudskiego. Finałem tego fragmentu życia późniejszego marszałka stała się słynna ucieczka z petersburskiego szpitala psychiatrycznego. W sierpniu 1919 roku łódzcy radni postanowili przyznać Piłsudskiemu Honorowe Obywatelstwo Miasta Łodzi. Oficjalna uroczystość nadania tego tytułu miała miejsce rok później w Belwederze.
Józef Piłsudski. Model przywódcy, o jakim marzył Machiavelli
.Wiele cech modelowego przywódcy opisanego w dziełach Machiavellego odpowiada charakterystyce Józefa Piłsudskiego. Nikt w porozbiorowej historii Polski tak dobrze nie wpisuje się w ten klasyczny schemat – pisze Patryk PALKA na łamach „Wszystko co Najważniejsze”.
Dwunasty dzień maja to ważna data w polskiej historii. W dwójnasób jest ona związana z postacią Józefa Piłsudskiego. 12 maja 1926 r. Marszałek dokonał zamachu stanu, wyznaczając cezurę w dziejach międzywojennej Polski. W 1935 r., także 12 maja, Józef Piłsudski zmarł, raz jeszcze czyniąc ten majowy dzień symbolem przejścia między starym a nowym porządkiem. Skończyła się wówczas era Polski Piłsudskiego. Niezależnie od oceny jego rządów, które do dziś budzą uzasadnione kontrowersje, jedno pozostaje niezmienne. Przed Piłsudskim Polski nie ma na mapie, po nim – jest. Tylko kilka postaci odcisnęło na dziejach naszego kraju równie znaczące piętno.
Józef Piłsudski nie był, rzecz jasna, jedynym architektem niepodległego państwa, które wyłoniło się z chaosu wojennego w 1918 r. Niepodległej Polski nie byłoby, gdyby nie wspólne wysiłki całego narodu, którym kierowało kilka wybitnych jednostek, w tym m.in. nieoceniony Roman Dmowski. Każda z nich miała swoją funkcję i odegrała przełomową rolę. Pośród Ojców Niepodległości Józef Piłsudski – jako Naczelnik Państwa (1918–1922) oraz jego nieformalny przywódca w latach 1926–1935 – zajmuje przy tym miejsce szczególne.
Życiorys Józefa Piłsudskiego, jego charakter, sposób działania i sukcesy zarówno na polu militarnym, politycznym, jak i państwowotwórczym skłaniają do refleksji nad modelem przywództwa, który Marszałek reprezentował, a którego Polskaszczególnie potrzebuje w czasach przełomu, jak również nad ideą racji stanu, której Piłsudski był uosobieniem. Sięgając do korzeni tej koncepcji, która wyrasta m.in. z myśli Niccola Machiavellego, odnajdziemy naszkicowany przez niego portret władcy lub przywódcy, który „nie boi się ściągać na siebie hańby takich wad, bez których trudno byłoby mu ocalić państwo” (Książę, rozdz. XV). Zdobycie i utrzymanie władzy przez taką osobę nie jest celem samym w sobie, ale ma prowadzić do przezwyciężenia chaosu oraz utrwalenia i wzmocnienia państwowości, która zapewni poddanym bezpieczeństwo. To zadanie nadrzędne każdego „księcia”, którego potomni nazwą „mężem stanu”. By je zrealizować, władcy wolno robić wszystko, czego wymaga konieczność. Modelowy władca „powinien uchodzić za litościwego, dotrzymującego wiary, ludzkiego, religijnego, prawego i być nim w rzeczywistości, lecz umysł musi mieć skłonny do tego, by mógł i umiał działać przeciwnie, gdy zajdzie potrzeba”. Ponadto powinien myśleć i działać tak, „aby zwyciężać i utrzymać państwo, wtedy środki będą zawsze uważane za godziwe i przez każdego chwalone” (Książę, rozdz. XVIII).
Miarą wielkości przywódcy jest więc skuteczność, mierzona trwałością i stabilnością władzy oraz siłą i bezpieczeństwem państwa. By konsekwentnie realizować swe zamierzenia, musi on posiadać określone przymioty, takie jak męstwo, siła ducha, nieugięta wola oraz gotowość i pragnienie działania, które pozwalają człowiekowi mierzyć się z czynnikami od niego niezależnymi – z losem, fortuną – i nie dać się im złamać, a nawet przekuć je na swoją korzyść. Ludzie o silnym duchu potrafią przetrwać zawieruchy dziejowe i iść naprzód. Pokonują przeciwności, choć to wymyka się logice. Dokonują niemożliwego i w ten sposób zapisują się w historii. Najznakomitsi z nich to bohaterowie dziejów, którzy ustanawiali wielkie i trwałe systemy religijne, prowadzili swe narody z niewoli do wolności, tworzyli państwa oraz kształtowali instytucje zapewniające im stabilność i trwałość. Potrafili tego dokonać dzięki wyjątkowej i niemierzalnej sile swego męstwa oraz płynącej stąd przychylności losu. Tych cech nie da się nabyć. Można się z nimi urodzić lub nie. Tak widział to Machiavelli.
.Pochylając się nad życiorysem Józefa Piłsudskiego, trudno nie odnieść wrażenia, że tliła się w nim iskra podobna do tej, którą Machiavelli dostrzegał w bohaterach historii starożytnej oraz w niektórych współczesnych mu władcach. Świadczy o tym przede wszystkim doniosłość czynów, których Piłsudski dokonał na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości oraz utrwalenia jej w latach późniejszych. Przemawiają za tym również konkretne cechy charakteru Marszałka, dzięki którym był w stanie zrealizować większość swoich zamierzeń – cały tekst [LINK].
PAP/MJ
