Największy rzymski basen w Anglii? „Był zasilany wodą z rzeki Gade”
W miejscowości Hemel Hempstead w Anglii przez archeologów przed laty został odkryty jeden z największych prywatnych rzymskich basenów, który składał się na dużych rozmiarów prywatny kompleks willowy. Jak stwierdzili naukowcy odkryty zabytek wielkością ustępuje jedynie słynnym rzymskim łaźniom z Bath.
Największy rzymski basen w Anglii?
.Podczas badań archeologicznych prowadzonych przed laty na terenie Parku Gadebridge w miejscowości Hemel Hempstead w hrabstwie Hertfordshire w Wielkiej Brytanii przez naukowców zostało dokonane niezwykłe znalezisko pochodzące ze starożytnych czasów. Badacze w tym miejscu odsłonili jeden z największych rzymskich basenów w Anglii, który jeśli chodzi o rozmiar jest mniejszy jedynie od rzymskich łaźni z miasta Bath.
Historia poszukiwań rzymskich zabytków w Hemel Hempstead sięga lat 60. XX wieku, kiedy to podczas prac drogowych w miejscowości tej odkryto pozostałości murów. Następnie wykopaliska realizowane przez archeologa dr Davida S. Neala w latach 1963–1968 ujawniły pozostałości osiedla ludzkiego, które było zamieszkane przez okres ponad trzech stuleci. Po rzymskim podboju Brytanii w 43 r. n.e. w miejscu prostej, skromnej i wykonanej z drewna zagrody pojawiła się okazała kamienna willa, informuje portal „Arkeonews„.
Luksusowa willa zniszczona w połowie IV wieku n.e.
.W okresie panowania w Imperium Rzymskim dynastii Antoninów w II wieku dobudowano korytarze, łaźnie i okazałe skrzydła, dzięki czemu kompleks stał się jedną z największych i najbardziej imponujących posiadłości wiejskich w regionie. Najbardziej luksusową formę rzymska willa z Hemel Hempstead osiągnęła na początku IV wieku. W ramach rozbudowy składającej się na willę łaźni w miejscu tym został zbudowany ogromny basen o wymiarach 21 metrów na 12 metrów.
Goście odwiedzający to miejsce schodzili do wody po pięciu szerokich schodkach, z których jeden był zaprojektowany jako ławka. Pomysłowo wykonane otwory w podstawie pozwalały rybom uciekać, co sugeruje, że basen był zasilany naturalnie wodą z pobliskiej rzeki Gade. Ta niezwykła cecha sprawia, że jest to największy prywatny basen, jaki kiedykolwiek odkryto w rzymskiej willi w Anglii, który deklasowały wyłącznie rzymskie łaźnie z Bath.
Około 350 r. n.e. willa została celowo rozebrana, co najprawdopodobniej było wynikiem niepokojów politycznych. Dowody archeologiczne wskazują, że w połowie IV wieku n.e. okazałe pomieszczenia mieszkalne ustąpiły miejsca prostym budynkom gospodarczym, a budynki przeznaczone dla zwierząt i generalnie małe budynki gospodarcze zastąpiły eleganckie pokoje z mozaikowymi podłogami. W ciągu następnych stuleci dawna luksusowa willa zniknęła pod liczną warstwą ziemi, na której to następnie uprawiano rolę, a także na której to jeszcze później wybudowano nowoczesną drogę. Aby chronić pozostałości przed zniszczeniem przez warunki atmosferyczne, większość z nich została ponownie zakopana pod ochronną folią i nawierzchnią.
W dniu 14 września 2025 r. na obszar dawnej rzymskiej willi w Hemel Hempstead powrócił dr David S. Neal, jednak nie po to, aby prowadzić tam ponownie wykopaliska archeologiczne, ale w celu oprowadzenia turystów po zaznaczonych konturach dawnej willi. Ścieżki, pokoje, korytarze i słynny basen zostały zaznaczone na trawie, dzięki czemu zwiedzający mogli spacerować po miejscach, w których niegdyś mieszkały i kąpały się rzymskie rodziny.
.Wydarzenie przyciągnęło tłumy, a wielu z odwiedzających miało osobiste wspomnienia związane z pierwotnymi wykopaliskami. Dla wielu turystów najważniejszym punktem programu było stanie w miejscu, gdzie znajdowały się schody basenu, co przywołało żywe wspomnienia zdjęć z wykopalisk z lat 60. Widok zaznaczonych konturów w parku przywrócił willę do życia w sposób, którego nie były w stanie oddać żadne pisemne relacje.
Marcin Jarzębski
