Nobel z ekonomii za badania nad bankami i kryzysami ekonomicznymi, m.in. dla byłego szefa FED

Laureatami tegorocznej nagrody im. Alfreda Nobla przyznawanej w dziedzinie nauk ekonomicznych przez Bank Szwecji zostało trzech amerykańskich ekonomistów: Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond i Philip H. Dybvigow „za badania nad bankami i kryzysami finansowymi”. Ben Bernanke był szefem FED w trakcie kryzysu ekonomicznego z 2008-2009 r.

.Badania, za które doceniono Bena Bernanke, Douglasa Diamonda i Philipa Dybviga, były zdaniem Banku Szwecji kluczowe dla późniejszych badań, które pogłębiły nasze zrozumienie banków, regulacji bankowych, kryzysów bankowych i sposobów zarządzania kryzysami finansowymi.

Badania prezentowane przez tegorocznych laureatów Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych zmniejszają ryzyko przekształcenia się kryzysów finansowych w długotrwałe depresje z poważnymi konsekwencjami dla społeczeństwa, co jest dla nas wszystkich największą korzyścią – czytamy w uzasadnieniu.

W dalszej szczegółowej analizie prac tegorocznych Noblistów Bank Szwecji pisze, że Douglas Diamond i Philip Dybvig opracowali modele teoretyczne, które wyjaśniają, dlaczego banki istnieją, na czym polega ich rola w społeczeństwie, co czyni je podatnymi na pogłoski o zbliżającym się upadku oraz jak społeczeństwo może tę podatność zmniejszyć. „Zaprezentowali oni rozwiązanie w postaci rządowego ubezpieczenia depozytów. Kiedy deponenci wiedzą, że państwo zagwarantowało im pieniądze, nie muszą już spieszyć się do banku, gdy tylko pojawią się plotki o tzw. panice bankowej (bank run)„.

Badania prowadzone przez prof. Diamonda ukazały także, na czym polega ważna społecznie funkcja pełniona przez banki: jako pośrednicy między oszczędzającymi a pożyczkobiorcami, banki są lepiej przystosowane do oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorców i zapewnienia ich, że ich pożyczki są wykorzystywane na dobre inwestycje.

Z kolei były szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej Ben Bernanke został uhonorowany za swoje badania nad naturą wielkiego kryzysu lat 30. XX w., które pomogły ustalić rolę banków centralnych w hamowaniu kryzysów finansowych w latach nam współczesnych. Ben Bernanke ukazał, że „kiedy banki upadły, cenne informacje o kredytobiorcach zostały utracone i nie dało się ich szybko odtworzyć. Zdolność społeczeństwa do kierowania oszczędności na inwestycje produkcyjne została w ten sposób poważnie zmniejszona” – czytamy w uzasadnieniu. Właśnie Bernanke kierował FED-em w trakcie ostatniego poważnego kryzysu finansowego lat 2008-09.

Nagroda im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych została w tym roku przyznana po raz 53. Najczęściej nagradzano nią dotychczas profesorów University of Chicago – z tym uniwersytetem związany jest również nagrodzony w tym roku prof. Douglas W. Diamond.

Oprac. AD