Noblista Michel Houellebecq?
Michel Houellebecq, najbardziej znany dziś francuski autor, w kolejnym już roku jest „najpoważniejszym kandydatem” do literackiej Nagrody Nobla. Jednocześnie wciąż zarzuca się mu, że nie jest „dość nowoczesny”.
.Noblista Michel Houellebecq – wciąż Noblista „in spe” – nie jest pisarzem, którego się łatwo czyta i który nie wzbudza kontrowersji. W swoich książkach porusza kwestie, w których współczesne społeczeństwo, nie tylko francuskie, przechodzi kryzys.
Pierwsza książka Michela Houellebecqa, wydana w roku 1994, nie osiągnęła sukcesu w porównaniu z jego kolejnymi powieściami, jednak już tam znalazł się motyw, pojawiający się na różnych etapach jego kariery literackiej : postać borykająca się z upadkiem człowieczeństwa w społeczeństwie zachodnim.
Szersze grono odbiorców poznało Michela Houellebecqa jako autora powieści pt. „Cząstki elementarne”. Poprzez historię dwóch braci, naukowców, mających dwie wizje szczęścia i miłości, Houellebecq ilustruje zmiany, jakie dokonują się w spojrzeniu zachodniego społeczeństwa na kluczowe aspekty człowieczeństwa.
Najbardziej znaną książką Michela Houellebecqa jest jednak powieść „Uległość”. Opublikowana 7 stycznia 2015 roku – w dzień zamachu na redakcję „Charlie Hebdo” – powieść przedstawia scenariusz po wygraniu w wyborach na prezydenta Francji kandydata Bractwa Muzułmańskiego. Wizja Francji zdominowanej przez islam w momencie ataku w imię radykalnego islamu, wywołała bardzo żywe reakcje.
W swoich książkach Michel Houellebecq porusza najbardziej aktualne tematy, wskazując słabe punkty zachodniego społeczeństwa.
W powieści „Serotonina” pisarz kreśli portret Francji, podzielonej na wielkie centra i pogardzane, niszczejące peryferie, coraz częściej rewoltujące się wobec roli, jaką odgrywają. Pokazuje zmieniający się świat, negowanie ideałów. Główna postać tej książki, zgodnie z pesymistycznym charakterem twórczości Houellebecqa, boryka się natomiast z depresją i porzuca swoje dotychczasowe życie aby pogodzić się z trudną przeszłością.
Ostatnia książka Houellebecqa to wydana w styczniu 2022r. 700-stronicowa powieść pt.”Anéantir” („zniweczyć”, „unicestwić”, patrz: Jan ŚLIWA: „Unicestwienie Michela Houellebecqa” [LINK]). Na pierwszy rzut oka jest to książka o silnym wątku politycznym : akcja dzieje się w 2027 roku, podczas kampanii przed wyborami prezydenckimi we Francji. Houellebecq kreśli sytuację państwa po drugiej kadencji panującego prezydenta, z bardziej lub mniej wyraźnymi aluzjami do polityków na najwyższych szczeblach (jedna z głównych postaci wyraźnie inspirowana jest ministrem finansów). W kontekście wyborów prezydenckich, które odbyły się jedynie kilka miesięcy po ukazaniu się książki, odbiła się ona we Francji szerokim echem.
Wątek polityczny nie jest jednak pierwszorzędny w tej książce. Wydarzenia polityczne przeplatają się z historiami pojedynczych postaci. Krytycy zwrócili uwagę na bardzo ludzki aspekt najnowszej powieści, wyróżniającej ją z dorobku Houellebecqa. Na podstawie relacji, łączących różne postaci, Houellebecq porusza jednak ważne dla niego tematy społeczne : śmierć i kwestie etyczne związane z ostatnim etapem życia.
.Michela Houellebecqa wszyscy we Francji czytają, ale jednocześnie wielu spośród nich twórczość pisarza przeszkadza, czy to brakiem poprawności politycznej, specyficznym, ostrym językiem, czy pesymizmem, typowym dla autora. Czy będziemy o nim już wkrótce mówili: Noblista Michel Houellebecq?
Oprac. Julia Mistewicz
