Ograniczenia oddalają nauczycieli od istoty ich zawodu, jaką jest przekazywanie wiedzy – Géraldine Farges

Géraldine Farges jest francuską profesor nauk o edukacji i kształceniu na Université Bourgogne Europe. W wywiadzie dla “Le Figaro” zwraca uwagę na złe warunki pracy nauczycieli we Francji.

Jak stwierdza Géraldine Farges, zawód nauczyciela “ma trudności z przyciąganiem nowych kandydatów”. “Istnieje prawdziwy problem atrakcyjności – w szkolnictwie ponadpodstawowym 12 proc. stanowisk, otwartych w tym roku dla kandydatów po państwowym egzaminie kwalifikacyjnym, nie zostało zajętych, a w szkolnictwie podstawowym aż 15 proc.! To niepokojące, ponieważ logika tego egzaminu, na której opiera się francuski system szkolnictwa, wymaga dużej liczby kandydatów: jeśli przyjmie się wszystkich, ten mechanizm przestaje mieć sens. Istnieje pewien paradoks: w badaniach opinii można zaobserwować, że Francuzi generalnie mają dość duży szacunek dla nauczycieli. Mimo to zawód ten postrzegany jest jako ciężki i wymagający” – zauważa.

Jak ocenia, “niezależnie od tego, jaki punkt odniesienia się przyjmie”, francuscy nauczyciele mają “niskie wynagrodzenia w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej”. “Jest to tym bardziej wyraźne, jeśli zestawimy to z poziomem wykształcenia wymaganym do wykonywania tego zawodu. (…) Oczywiście trzeba brać pod uwagę różne kategorie: niektórzy mają lepsze wynagrodzenie niż inni. W zależności od statusu można mieć bardzo różne ścieżki kariery a zatem również zarobki. Podkreślam, że kwestia wynagrodzenia jest istotna, ale problemy nauczycieli sięgają głębiej – w niektórych krajach, np. w Szwajcarii, nauczyciele są bardzo dobrze opłacani, a jednak tam również są kłopoty z rekrutacją” – zaznacza.

Jak podkreśla Géraldine Farges, o ile nauczyciele nigdy nie byli szczególnie dobrze opłacani, o tyle “przez długi czas inne elementy rekompensowały stosunkowo niski poziom wynagrodzeń nauczycieli: dzięki swojemu wykształceniu stanowili część intelektualnej elity kraju i z tego tytułu mieli prawo do społecznego uznania”.

“Od połowy pierwszej dekady lat 2000. w dziedzinie szkolnictwa panuje bardzo silny brak stabilności politycznej – wystarczy spojrzeć na liczbę ministrów edukacji narodowej, którzy następowali po sobie w ostatnich latach. Często zmieniają się programy nauczania, a także mnożą się zalecenia, kierowane do nauczycieli: tłumaczy się im, co mają robić, a przede wszystkim, jak mają to robić. Ewaluacje są również bardziej bezpośrednie i częstsze. Wszystko to obciąża pracę nauczycieli, którzy czują się pozbawieni swoich narzędzi pracy. Co więcej, te wszystkie ograniczenia oddalają ich od istoty ich zawodu, jaką jest przekazywanie wiedzy” – stwierdza.

Jak zaznacza Géraldine Farges, “pomimo że we Francji nauczyciele są bardzo niezadowoleni z warunków pracy i spadku społecznego uznania, nadal kochają swój zawód”. “Wielu z nich jest nawet gotowych poddać się licznym ograniczeniom, aby móc nadal nauczać. Ale uwaga: poczucie oddania nie sięga aż do poświęcenia. Nadal często słyszę opinię, że nauczyciele powinni pracować więcej. Budzi to moje wątpliwości, ponieważ badania przeprowadzone przez Insee oraz statystyki ministerstwa edukacji narodowej jednoznacznie pokazują, że ich obciążenie pracą jest w rzeczywistości bardzo duże” – podkreśla.

oprac. JD