„Wojna 2022" - eseje, wiersze, dzienniki ukraińskich pisarzy

Teksty zawarte w antologii głęboko poruszają człowieka. Jednak nie jest to literatura wyłącznie o cierpieniu, ale pokazuje również, jak wspaniały i silny potrafi być człowiek – mówi autor książki „Wojna 2022” Żenia Klimakin.

„Wojna 2022″

.„W ubiegłym roku zrozumiałem, jak ważne jest zapisywać to, co dzieje się na Ukrainie po 24 lutego. Zależało mi na tym, aby to nie były zwykłe teksty, ale jednocześnie bardzo dobra literatura. Stąd wziął się pomysł na książkę, która poprzez teksty wybitnych pisarzy nie tylko opowie o tym, co się stało, ale będzie również pewną próbą refleksji nad tym, przybliży pytania, jakie padały po wybuchu wojny Rosji przeciwko Ukrainie” – powiedział Żenia Klimakin.

Książka w ukraińskiej wersji językowej swoją premierę miała w grudniu 2022 r. W antologii zgromadzono fragmenty pamiętników, esejów i wierszy czterdziestu czterech ukraińskich współczesnych pisarzy, którzy przelali swoje emocje na papier. Teksty m.in. Serhija Żadana, Jurija Andruchowycza, Kateryny Babkiny, Andrija Lubki oraz innych powstawały w okopach, okupacji, schronach bombowych, ośrodkach dla uchodźców, na przejściach granicznych, przy dźwiękach syren, w mieszkaniach bez prądu.

„Na tym polega geniusz pisarzy, że potrafią uchwycić to, co się dzieje wokół nich, i to bardzo precyzyjnie nazwać. Wszyscy oczywiście to czujemy, ale pisarz ma dar, który pozwala mu tak te uczucia opisać, że podczas lektury czytelnik powie „no właśnie, ja też to przeżyłem, też tak czułem”. To, co opisali pisarze, których prace znalazły się w książce, jest przecież wspólnym doświadczeniem milionów Ukraińców” – zaznaczył Klimakin. Podkreślił także, że teksty zawarte w antologii „naprawdę głęboko poruszają człowieka”. „Jednak nie jest to literatura, która ma być wyłącznie o cierpieniu i złych wydarzeniach. Pokazuje również, jak piękny, wspaniały i silny potrafi być człowiek, jak potrafi być empatyczny i jak jest w stanie zadbać nie tylko o siebie, ale też o ludzi dookoła” – wyjaśnił.

„Wojna 2022″ – dzienniki, eseje, wiersze

.Narracja jest prowadzona wielowątkowo – zarówno jeśli chodzi o treść, jak i gatunek. W książce czytelnicy odnajdą zarówno dzienniki, eseje, jak i wiersze. „Proces tłumaczenia wierszy był najtrudniejszy. Wynika to z tego, że tradycja poezji ukraińskiej jest mocniej niż w Polsce związana z rymowaniem. Dlatego tłumaczenie wiązało się także z tym, aby oddać nie tylko treść, ale i to, jak te wiersze są zbudowane. Myślę, że po polsku brzmią one równie fantastycznie, jak po ukraińsku” – zwrócił uwagę Klimakin.

Wspólnym tematem wszystkich prac jest wojna. „Teksty powstały po 24 lutego 2022 r., zatem wszystko kręci się wokół wojny, którą wywołała Rosja. Wszyscy wiemy, kto ponosi za nią odpowiedzialność, punkt widzenia pisarzy i zwykłych obywateli jest taki sam. Jednak każdy opisuje to ze swojej perspektywy – ktoś był w Kijowie, a ktoś we Lwowie czy w Chersoniu” – zauważył.

W książce znalazł się także dziennik pisarza Wołodymyra Wakułenki. Mieszkał niedaleko Iziumu na Charkowszczyźnie, czyli terenie, który szybko znalazł się pod okupacją Rosjan. W szkolnym zeszycie prowadził dziennik wojenny. Bojąc się, że zostanie zatrzymany przez Rosjan, 23 marca zakopał swoje notatki w ogrodzie i powiedział swojemu ojcu, aby wykopać je, kiedy ten teren wyzwolą ukraińskie siły zbrojne. Wakułenko został porwany i zamordowany przez Rosjan. Po wyzwoleniu tych terenów ciało pisarza zostało znalezione w mogile w iziumskim lesie. Dziennik odkopała wraz z rodzicami Wakułenki pisarka Wiktoria Amelina. Obecnie jego rękopis znajduje się w Muzeum w Charkowie. W książce znajduje się również poruszający esej Ameliny. Jest to kolejny tekst twórcy, który zginął w czasie wojny – Amelina została ciężko ranna w trakcie rosyjskiego ataku rakietowego na Kramatorsk, zmarła w wyniku odniesionych ran. „To są właśnie realia ukraińskiego życia” – podsumował Klimakin.

Antologia wojny, antologia oporu, antologia zwycięstwa

.”W przeważającej części teksty w antologii nie są efektem racjonalnie skonstruowanej działalności pisarskiej, są ucieleśnieniem słów szoku, przeszywającego bólu, szczerej wiary w zwycięstwo. To antologia wojny, antologia oporu, antologia zwycięstwa” – powiedział pisarz i twórca tomu Wołodymyr Rafiejenko. Jak z kolei podkreśliła dyrektorka ukraińskiej PEN Ukraine Tatiana Teren, „to jedno z pierwszych wydań rejestrujących nasze emocje i przemyślenia z pierwszych miesięcy pełnowymiarowej wojny”. „Cieszę się, że antologia wychodzi w języku polskim, ponieważ ważne jest, aby ukraiński głos był słyszalny w innych krajach i przypominał światu o naszej walce – dodała.

Publikację „Wojna 2022: eseje, wiersze, dziennik” wydały Nowa Polszcza oraz Centrum Mieroszewskiego. Premiera książki odbędzie się w poniedziałek 30 października 2023 roku o godz. 18 w Marzycielach i Rzemieślnikach (III piętro Domu Towarowego Bracia Jabłkowscy w Warszawie).

W spotkaniu wezmą udział ukraiński poeta, prozaik i dramaturg Ołeksandr Irwaneć, ukraińska historyczka literatury, poetka, pisarka, tłumaczka, autorka książek dla dzieci i młodzieży Hałyna Kruk oraz polski poeta, prozaik, tłumacz, dziennikarz, felietonista Jacek Podsiadło, a dyskusję poprowadzi Żenia Klimakin. W czasie spotkania fragmenty antologii przeczyta Krystyna Janda i Rymma Ziubina.

Zatrzymajmy wojnę na Ukrainie!

.Wielu międzynarodowych polityków wskazuje na to, że wojnę należy zakończyć. Chcą tym samym przejść do historii, jako wielcy negocjatorzy, rozjemcy. „Emmanuel Macron, Franciszek, Xi Jinping, Viktor Orbán – każdy widzi się jako rozjemca. Każdy z podobnym pomysłem: wstrzymujemy wojnę, zatrzymujemy wojska tam, gdzie są, wytyczamy linię na mapie i mrozimy ten konflikt. I już – pokój uzyskany. Bystro!” – wskazał Eryk MISTEWICZ, prezes Instytutu Nowych Mediów.

„Kolejni politycy chcą przejść do historii jako ci, którzy zatrzymają tę wojnę. Bez odszkodowań, bez pociągnięcia do odpowiedzialności sprawców gwałtów, mordów, masowych grobów, porwań, grabieży. Po prostu zatrzymujemy tę wojnę – i już. Świat czeka, aby wrócić w te koleiny, w których był” – pisze Eryk Mistewicz.

„Ani presja krajów Trzeciego Świata, ani presja związana z zalaniem dużych obszarów Ukrainy, ani presja nuklearna – Kijowa nie łamie. A świat chce odetchnąć. Skończyć tę wojnę. Bystro! Oczywiste jest, co byłoby dalej. Z Rosją, która odsapnie, odpocznie i za cztery czy pięć lat zbierze się w sobie i ruszy na nowo. Taka już – w wielkim uproszczeniu – natura imperializmu rosyjskiego, co widzimy od 300 czy 250 lat. Który to imperializm – jeśli Rosji nie podzielić na mniejsze kraje, nie oddzielić od regionów zajętych przemocą – wciąż będzie odnawiać się w coraz silniej wypowiadanych żądaniach wobec innych” – pisze Eryk Mistewicz.

„Kultura Najważniejsza”

.Kultura Najważniejsza” to newsletter, w którym podpowiadamy, co warto obejrzeć, co przeczytać, czego posłuchać, ale i czego – posmakować. Odrywając się od codzienności, chcemy przypomnieć o fascynującym świecie kultury i sztuki, na który warto znaleźć czas.

Czym bylibyśmy, nie korzystając z dobrodziejstwa kultury i sztuki? Czym bylibyśmy, nie znając życia największych artystów? Nie pamiętając o najważniejszych dziełach? Nie widząc najpiękniejszych prac i nie słysząc najwybitniejszych melodii? Chcemy razem, wspólnie z Państwem, wybierać, to co najważniejsze w kulturze. W każdy czwartek, punktualnie o godzinie 21.00 znajdą Państwo w swojej skrzynce e-mailowej zbiór propozycji kulturalnych, które warto uwzględnić podczas planowania weekendu.

Piszemy o najgłośniejszych premierach, przypominamy o klasyce, do której warto wrócić.

Niekiedy proponujemy takie pozycje, które z pewnością Państwo widzieli, ale które naszym zadaniem warto przeanalizować i poznać ponownie.

.Zachęcamy do zapisania się do specjalnego, darmowego newslettera „Kultura Najważniejsza”, który pozwoli Państwu zaplanować kulturalny weekend [LINK DO ZAPISÓW].

PAP/ Anna Kruszyńska/ Wszystko co Najważniejsze/ LW