Historia Ulmów i Henryk Sławik, to wszystkich nas łączy

24 marca 2018 roku po raz pierwszy w historii oddajemy cześć założycielom i działaczom Rady Pomocy Żydom „Żegota”, a także tysiącom osób znanych z nazwiska i takich, których nazwisk być może nigdy nie poznamy.

.W dniu 24 marca 2018 roku po raz pierwszy obchodzimy nowe państwowe święto, które zostało ustanowione decyzją Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy. Podczas uroczystości z okazji 75. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”, jedynej w okupowanej Europie organizacji, która niosła pomoc Żydom zagrożonym eksterminacją przez niemiecką III Rzeszę, prezydent Andrzej Duda zapowiedział projekt ustawy, która ustanowi Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów. Dzień, w którym państwo polskie odda hołd wszystkim, którzy w trakcie Holokaustu nieśli pomoc swoim współobywatelom – Żydom; odda hołd tym, którzy w sposób zorganizowany, jak w przypadku „Żegoty”, ale także w sposób indywidualny pomagali motywowani chrześcijańskim miłosierdziem, społecznym solidaryzmem czy po prostu potrzebą pomocy bliźniemu. 24 marca 2018 roku po raz pierwszy w historii oddajemy cześć takim osobom, jak Zofia Kossak-Szczucka, Wanda Krahelska, Władysław Bartoszewski, Witold Pilecki, Jan Karski, Irena Sendlerowa, którą Sejm Rzeczpospolitej Polskiej upamiętnił, ustanawiając Rok Ireny Sendlerowej. Oddajemy cześć założycielom i działaczom Rady Pomocy Żydom „Żegota”, a także tysiącom osób znanych z nazwiska i takich, których nazwisk być może nigdy nie poznamy..

Dzień 24 marca upamiętnia tragedię, która wydarzyła się w podrzeszowskiej wsi Markowa. Rodzina Józefa i Wiktorii Ulmów została zamordowana przez niemieckich żandarmów wraz z trzema żydowskimi rodzinami: Grünfeldów, Didnerów i Goldmanów. Ukrywanie żydowskich obywateli zagrożonych śmiercią było aktem wielkiego heroizmu. Jednocześnie jest to symbol poświęcenia i wielkiej solidarności między Polakami a Żydami, symbol tego, co najpiękniejsze w relacjach polsko-żydowskich.

W Polsce ten dzień obfituje w wiele różnych inicjatyw. Mamy wielką satysfakcję, że będąc tutaj, w Veszprém, w Dniu Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, widzieliśmy miejsce, gdzie znajduje się wystawa poświęcona bohaterowi trzech narodów, Henrykowi Sławikowi, polskiemu działaczowi plebiscytowemu, powstańcowi śląskiemu, działaczowi Polskiej Partii Socjalistycznej na Śląsku, a także działaczowi Komitetu Obywatelskiego ds. Opieki nad Uchodźcami Polskimi. To Henryk Sławik wraz z Józefem Antallem seniorem uratował kilkadziesiąt tysięcy polskich uchodźców, w tym jak się szacuje, około 5 tysięcy polskich obywateli narodowości żydowskiej. Henryk Sławik jest jednym z bohaterów, którego wspominamy tutaj, na Węgrzech, i w Polsce, obchodząc Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Wojciech Kolarski
Wystąpienie w Veszprém, podczas Dni Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, 24 marca 2018 r.