Starożytny pałac królewski z Bułgarii. Był siedzibą dawnego trackiego władcy

Podczas wykopalisk prowadzonych w samym centrum miasta Wraca, a dokładnie w pobliżu Kopca Mogilańskiego, w północno-zachodniej Bułgarii przez archeologów został odkryty starożytny pałac królewski, który był siedzibą trackiego władcy. Naukowcy uznali to znalezisko za najważniejsze odkrycie archeologiczne dotyczące Traków w XXI wieku. Zidentyfikowane ruiny okazałej możnowładczej siedziby należały dokładnie do króla trackiego plemienia Triballi.

Starożytny pałac królewski z Bułgarii

.Kopiec Mogilański to jedno z najbardziej znanych stanowisk archeologicznych w Bułgarii. Położony w centrum miasta Wraca, w jej zabytkowej części, kurhan jest terenem prac archeologicznych już od 60 lat, gdyż pierwsze wykopaliska prowadzono na nim w połowie lat 60. ubiegłego wieku. To właśnie już w latach 1965-1966 po raz pierwszy naukowcy zidentyfikowali w tym miejscu 3 okazałe i pełne kosztowności grobowce, które zostały uznane za miejsce spoczynku członków rodziny nieznanego władcy.

Kurhan Mogilański tym samym od lat jest znany z bogatych wiekowych grobowców, licznych złotych artefaktów, które są datowane na V-IV wiek p.n.e. Nic więc dziwnego, że właśnie w tym miejscu zostało niedawno dokonane kolejne niezwykłe odkrycie archeologiczne, które zostało opisane jako „najważniejsze odkrycie archeologiczne dotyczące Traków dokonane w XXI wieku”. Archeolodzy odkryli na obszarze tego nasypu starożytny pałac królewski, który był siedzibą władcy trackiego plemienia Triballi.

„Wykopaliśmy łącznie pięć grobów powyżej krepidomy (czyli 3-stopniowej podbudowy danej struktury, najczęściej świątyni greckiej – przyp. red.). Już wcześniej dysponowaliśmy przesłankami z naszego rejestru wskazującymi, że na tym obszarze znajdowała się bułgarska nekropolia pochodząca z późnego średniowiecza (a dokładnie z okresu od XII do XIV wieku)” – stwierdził Georgi Ganetsowski, archeolog i dyrektor Regionalnego Muzeum Historycznego we Wracy, informuje portal „Arkeonews„. 

Siedziba władcy trackiego plemienia Triballi

.W rozmowie przeprowadzonej z naukowcem przez bułgarską publiczną telewizję BNT (Byłgarska nacionałna telewizija), archeolog Georgi Ganetsowski podkreślił, iż chociaż istnienie średniowiecznej nekropolii na obszarze Kopca Mogilańskiego było od dawna dobrze zidentyfikowane, to zupełnie nowym odkryciem okazała się położona pod tą nekropolią kamienna konstrukcja. Znalezisko to zostało opisane jako całkowicie nieoczekiwane oraz mogące zmienić obecne interpretacje historycznych warstw tego miejsca.

Niedawno odkopana struktura składa się z precyzyjnie obrobionych bloków kamiennych – taka technika budowlana była znakiem rozpoznawczym trackiej architektury elitarnej. „Kamienna konstrukcja została wykonana z taką precyzją, że masywne bloki pasują do siebie bez zaprawy. To najdoskonalszy przykład suchego muru, który był charakterystyczny dla trackich królewskich lub arystokratycznych budowli” – powiedział Georgi Ganetsowski.  Naukowcy są tym samym przekonany, że konstrukcja ta była siedzibą władcy trackiego plemienia Triballi.

Trackie plemię Triballi

.Triballi, będące jednym z trackich związków plemiennych, zamieszkiwali obszar rozciągający się od dzisiejszej północno‑zachodniej Bułgarii do wschodniej Serbii. Pomimo tego, że plemię to było regularnie wspominane i opisywane w starożytnych greckich oraz rzymskich źródłach. Jednymi z najbardziej szczegółowych opisów Triballi dysponujemy za sprawą „ojca historii”, greckiego historyka Herodota, a także późniejszych źródeł rzymskich.

Do tej pory jednak nie dysponowaliśmy zbyt wieloma zabytkami archeologicznymi, będącymi ośrodkami dynastycznymi Triballi. Takie obiekty pozostawały przez dekady nieuchwytne. Teraz jednak sytuacja może się zmienić za sprawą starożytnego pałacu królewskiego odkrytego na obszarze Kopca Mogilańskiego.

Triballi w starożytnych tekstach byli opisywani jako wojowniczy lud, który dzielnie bronił się przed próbami narzucenia sobie obcej dominacji – zarówno ze strony Persów, Macedończyków, jak i Rzymian. Najnowsze odkrycie archeologiczne ukazuje ich także jako zaawansowane społeczeństwo, które dysponowało umiejętnościami i wiedzą architektoniczną na wysokim poziomie i które również miało złożone tradycje pogrzebowe.

Rytuał heroon

.Starożytny pałac królewski z bułgarskiego miasta Wraca został odkryty przypadkowo na skutek prac ziemnych realizowanych pod budowę domu przez prywatnego inwestora – szczególne znaczenie Kopca Mogilańskiego wymusiło jednak prewencyjne badania archeologiczne. Pod krepidomą archeolodzy odkryli strukturę, która została przez nich zidentyfikowana jako jedna z dwóch poszukiwanych królewskich rezydencji plemienia Triballi.

„Była to konstrukcja nie tylko monumentalna pod kątem rozmiaru. Została ona zbudowana w celach symbolicznych. Po śmierci króla Triballi zgodnie z rytuałem heroon pałac najprawdopodobniej przekształcono w mauzoleum. Rytuał heroon był procesem wyniesienia władcy do rangi wiecznej, półboskiej postaci” – powiedział  Georgi Ganetsowski.

Tę interpretację dodatkowo potwierdza obecność na terenie Kopca Mogilańskiego wspominanych trzech grobowców, które zostały odkryte w latach 60. Pochówki te zawierały złoty wieniec, złote kolczyki oraz srebrno‑pozłacaną naramiennicę z wizerunkiem Wielkiej Bogini Matki – centralnego bóstwa w trackich wierzeniach religijnych.

Tracka architektura

.Styl architektoniczny nowo odkrytego pałacu wykazuje cechy wspólne z innymi siedzibami trackich możnowładców, takimi jak zabytki z trackiego miasta Seuthopolis czy Provadia. Te ośrodki miejskie są znane z typowych dla trackiej architektury suchych murów oraz dużych układów przestrzennych o symbolicznych funkcjach. Stanowisko archeologiczne we Wracy wyróżnia się jednak tym, iż jest to pierwsza znana siedziba władcy trackiego plemienia Triballi.

Odkrycie na terenie Kopca Mogilańskiego pozostałości po elitarnym budynku, odkopanie cennych przedmiotów pogrzebowych, a także fakt zidentyfikowania tych wszystkich zabytków w historycznym centrum miasta są bardzo mocnymi dowodami na to, że struktura z Wracy nie była jedynie siedzibą lokalnego bogatego możnowładcy, ale że stanowiła siedzibę władcy. Okazuje się tym samym, że starożytna Wraca była stolicą Triballi – pełniła rolę centralnego ośrodka politycznego i religijnego tego ludu.

Jaka przyszłość czeka odkryty starożytny pałac?

.Obecnie nie jest wiadome, jaka dokładnie przyszłość czeka odkrytą strukturę. Odkryte nowe stanowisko archeologiczne na terenie Kopca Mogilańskiego jest poddawane ocenie przez bułgarskie Ministerstwo Kultury oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa Kulturowego. Instytucje te będą musiały podjąć decyzję, czy pozostałości pałacu zostaną zachowane na miejscu, czy może zostanie podjęta próba ich przeniesienia, co byłoby jednak bardzo ryzykownym działaniem, z uwagi na duże prawdopodobieństwo uszkodzenia takich zabytków, a także pozbawieniem ich kontekstu archeologicznego. Takie działania dodatkowo pochłonęłyby dużo środków.  

Miejscowi historycy oraz działacze kulturalni apelują do rządu o szybkie działania, mające na celu zabezpieczenie stanowiska, co uchroni je przed wznowieniem prac budowlanych. „Prowadzimy obecnie wyścig z czasem. Mamy jednak niepowtarzalną okazję, aby przekształcić Wracę w jedno z najważniejszych miejsc archeologicznych i kulturalnych Bułgarii” – stwierdził Georgi Ganetsowski.

.Starożytny pałac królewski z miasta Wraca został opisany przez ekspertów jako jedno z najważniejszych odkryć archeologicznych dotyczących Traków w historii, a już na pewno jako najistotniejszy taki zabytek zidentyfikowany w XXI wieku. To znalezisko wypełnia długoletnią lukę w archeologii trackiej, a także ożywiło wśród badaczy ponownie zainteresowanie plemieniem Triballi. Dzięki starannej ochronie i dalszym badaniom, królewski pałac we Wracy może wkrótce stać się symbolem starożytnej cywilizacji trackiej — a także długo oczekiwanym hołdem dla dziedzictwa Triballi.

Marcin Jarzębski