„Ruiny i odbudowa Starego Miasta w litografiach” w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej

W Muzeum Archidiecezji Warszawskiej od 18 lipca będzie można obejrzeć wystawę pt. „Ruiny i odbudowa Starego Miasta w litografiach”, prezentującą prace dwóch artystów – Antoniego Suchanka i Jana Kucharskiego. Jest ona częścią w obchodów 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy Starego Miasta.

Zdjęcia zagłady całego miasta…

.Na wystawie „Ruiny i odbudowa Starego Miasta w litografiach” zaprezentowane zostaną litografie ukazujące obrazy zniszczonego podczas II wojny światowej Starego Miasta oraz dokumentujące proces jego odbudowy.

Prace pochodzą ze zbiorów kuratora Tomasza Leca i stanowią niezwykłe świadectwo historii oraz artystycznej wrażliwości twórców, którzy w swoich dziełach uchwycili zarówno tragedię zniszczenia, jak i nadzieję odrodzenia – poinformowała archidiecezja warszawska.

We wrześniu 1980 r. Starówka została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Odbudową Starego Miasta zajmował się Wydział Architektury Zabytkowej BOS-u, kierowany przez Jana Zachwatowicza. Pierwszy plan dotyczący odbudowy starówki Wydział Urbanistyki przedstawił 7 marca 1945 r.

Wystawa „Ruiny i odbudowa Starego Miasta w litografiach” zaprezentuje fotografię ze zbiorów Tomasza Leca

.Antoni Suchanek (1901-1982), był jednym z najważniejszych dokumentalistów powojennej stolicy. Był absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, uczniem Józefa Mehoffera i Leona Wyczółkowskiego. W czasie wojny aresztowany przez Gestapo podczas ślubu swojej siostry w 1943 r., przeszedł przez więzienie na Pawiaku oraz obóz koncentracyjny w Auschwitz.

Po zakończeniu wojny poświęcił się dokumentowaniu obrazów odbudowywanej przez Polaków stolicy.

Jan Kucharski (1918-1983) w roku wybuchu II wojny światowej otrzymał nagrodę prezydenta stolicy w konkursie malarskim „Warszawa”. W tym samym roku wstąpił jako ochotnik do Obrony Narodowej. Okupację spędził w obozach i więzieniach niemieckich.

Po wojnie skończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie w 1952 r. otrzymał dyplom u prof. Tadeusza Kulisiewicza. Uprawiał malarstwo sztalugowe, ścienne i grafikę. Miał ponad 60 wystaw w kraju i za granicą, wyróżniony kilkunastoma nagrodami, m.in. I premio V Mostra Int. D’Arte w San Remo w 1970 r. czy złotym medalem Accademie Int. Tommaso Campanella w Rzymie w 1974 r. Jego prace to głównie abstrakcje lub półabstrakcje inspirowane naturą, malarstwem jaskiniowym i sztuką starożytnego Egiptu.

Wernisaż wystawy odbędzie się w piątek, 18 lipca o godz. 13. Z kolei oprowadzanie kuratorskie odbędzie się w sobotę, 19 lipca o godz. 13. Wstęp wolny.

Straty.pl, czyli repozytorium cierpienia

.Baza straty.pl – zwana tak popularnie od adresu strony internetowej – to swoiste repozytorium bólu i cierpienia; to zbiór informacji o ludzkich dramatach z okresu najkrwawszej wojny w dziejach świata. Są w niej zgromadzone informacje dotyczące m.in. oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego, więźniów, członków konspiracji, ofiar Holocaustu, egzekucji, robotników przymusowych, nieletnich ofiar wojny, siłą wcielonych do Wehrmachtu.

roku 2024 przypada setna rocznica urodzin wybitnego polskiego poety, eseisty i dramaturga, Zbigniewa Herberta. Ten bezkompromisowy pisarz, nazywany „księciem poetów” i kronikarzem XX w., zapisał się w polskiej kulturze jako twórca fikcyjnej postaci Pana Cogito, który obserwował i komentował peerelowską rzeczywistość. W wydanym w Paryżu w 1983 r. poetyckim tomie zatytułowanym Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze, poświęconym Polsce i jej historii pod zaborami, w okresie II wojny światowej i czasów komunistycznych, znalazły się wiele mówiące słowa o potrzebie ścisłości: „[…] musimy zatem wiedzieć / policzyć dokładnie / zawołać po imieniu / opatrzyć na drogę”.

Wypowiedziane przez Pana Cogito wersy doskonale wpisują się w założenia programu dokumentacyjnego „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945”. Został on zainicjowany w 2006 r. przez Instytut Pamięci Narodowej we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ośrodkiem KARTA. Podstawowym założeniem programu jest zebranie w jednym miejscu informacji o ofiarach II wojny światowej i osobach represjonowanych przez władze oraz organy bezpieczeństwa III Rzeszy Niemieckiej, przetworzenie ich w wersję elektroniczną, a następnie udostępnianie za pomocą otwartej dla wszystkich internetowej bazy danych, umożliwiającej wyszukanie informacji o losach konkretnych osób.

Nie ma nad Wisłą rodziny, której przodkowie nie padliby ofiarą brunatnego terroru. Polska poniosła największe straty materialne i demograficzne pośród wszystkich państw walczących z nazistowskimi Niemcami i przez nie okupowanych. Do dzisiaj, mimo upływu osiemdziesięciu lat od zakończenia tej straszliwej hekatomby ludzkości, zakres strat nie został dokładnie poznany.

Dla Instytutu Pamięci Narodowej, któremu powierzono misję zachowania pamięci o ogromie ofiar, strat i szkód poniesionych przez Naród Polski w czasie zmagań wojennych, jest to jedno z najważniejszych zadań do zrealizowania. To zadanie, którego głównym celem jest – jak podkreślił prezes IPN dr Karol Nawrocki – „zachowanie łańcucha narodowej świadomości”. Możemy je zrealizować dzięki przechowywanym w Archiwum IPN materiałom archiwalnym dotyczącym okresu drugiej wojny. Na mocy ustawy do zasobu archiwalnego Instytutu trafiły dokumenty wytworzone przez niemiecki aparat represji, ale także materiały zgromadzone przez byłą Główną Komisję Ścigania Zbrodni Hitlerowskich. To blisko cztery kilometry bieżące dokumentów, fotografii, ale i artefaktów stanowiących świadectwo zbrodni niemieckiego nazizmu na ziemiach polskich.

Baza straty.pl – zwana tak popularnie od adresu strony internetowej – to swoiste repozytorium bólu i cierpienia; to zbiór informacji o ludzkich dramatach z okresu najkrwawszej wojny w dziejach świata. Są w niej zgromadzone informacje dotyczące m.in. oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego, więźniów, członków konspiracji, ofiar Holocaustu, egzekucji, robotników przymusowych, nieletnich ofiar wojny, siłą wcielonych do Wehrmachtu. W tym cyfrowym repozytorium zawarte są dane o osobach znanych, takich jak prezydent Warszawy Stefan Starzyński, długodystansowiec i złoty medalista igrzysk olimpijskich Janusz Kusociński czy też abp płocki Antoni Julian Nowowiejski, jeden z najwyższych polskich hierarchów kościelnych, który został zamordowany przez niemieckich oprawców w obozie przejściowym w Działdowie.

Zdecydowana jednak większość danych zgromadzonych w bazie to informacje o „zwykłych” obywatelach II Rzeczypospolitej – adwokatach, lekarzach, urzędnikach, robotnikach czy rolnikach, którzy zginęli bądź byli poddani różnym formom represji tylko za to, że byli Polakami, głęboko przywiązanymi do swojej historii, tradycji i kultury oraz wiary.

Cyfrowy zbiór danych liczy blisko 5,5 mln rekordów. Są w nim zebrane informacje pochodzące z dokumentów przechowywanych w Archiwum IPN, archiwach państwowych oraz instytucjach zajmujących się szeroko rozumianą problematyką II wojny światowej. Dodatkowo dane pochodzą od osób represjonowanych lub od ich rodzin. Istnieje także możliwość uzupełnienia i zmodyfikowania informacji wprowadzonych już do repozytorium, jest ono bowiem systematycznie rozwijane. Obecnie baza jest nie tylko uzupełniana, ale także prowadzone są w niej prace porządkowe, polegające m.in. na scalaniu rekordów, ujednolicaniu zapisów czy usuwaniu błędów. Instytut Pamięci Narodowej zwraca się do wszystkich instytucji i osób z apelem o pomoc w uzupełnianiu bazy. Zachowanie pamięci o wszystkich ofiarach III Rzeszy jest dziś naszym zobowiązaniem.

Tekst dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/marzena-kruk-i-mariusz-zulawnik-repozytorium-straty-pl/

PAP/MB