Unikatowa aramejska inskrypcja sprzed 1900 lat. Niezwykłe znalezisko u wybrzeży Morza Martwego
Archeolodzy prowadzący badania w pobliżu Parku Narodowego En Gedi, u zachodnich brzegów Morza Martwego, dokonali unikatowe odkrycie sprzed wieków. Otóż przez badaczy została odkopana aramejska inskrypcja sprzed 1900 lat. W przekonaniu naukowców znalezisko to ma związek z powstaniem Bar-Kochby, czyli ze zbrojnym powstaniem Izraelitów przeciwko rzymskiemu panowaniu nad Judeą.
Unikatowa aramejska inskrypcja sprzed 1900 lat
.Zespół izraelskich archeologów dokonał niezwykłego odkrycia w głębi jaskini znajdującej się nad Morzem Martwym w pobliżu Parku Narodowego En Gedi. Przez naukowców została w tym miejscu odkryta unikatowa aramejska inskrypcja sprzed 1900 lat. Czterowierszowy napis został wyryty kwadratowym pismem w alfabecie hebrajskim. Tekst inskrypcji zaczyna się od przejmujących słów „Abba z Naburya zginął”.
W przekonaniu naukowców ta niezwykła aramejska inskrypcja pochodzi z czasów powstania Bar Kochby, które było wielkim żydowskim powstaniem, jakie wybuchło w latach 132–135 n.e., przeciwko panowaniu Imperium Rzymskiego nad ziemiami Judei. Było to drugie spośród powstań żydowskich przeciwko Rzymianom, jakie wybuchły po wojnie żydowskiej z lat 66-73 n.e. Nazwa tego konfliktu wzięła się od stojącego na czele powstańców żydowskich dowódcy Szymona Bar-Kochby. Pomimo początkowych sukcesów żydowskie powstanie zostało stłumione przez Imperium Romanum. Po wojnie tej nazwa prowincji Judea została zmieniona na Palestyna, informuje portal „Arkeonews„.
„Abba z Naburya zginął”
.Według badaczy z Uniwersytetu Ariel, Uniwersytetu w Tel Awiwie oraz Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, inskrypcje z tego okresu są wyjątkowo rzadkie. Poza Zwojami znad Morza Martwego większość zabytków piśmienniczych z Pustyni Judzkiej zawiera jedynie pojedyncze imiona lub słowa. Ten czterowierszowy tekst, mierzący około 8 na 3,5 centymetra, jest tym samym z tego powodu uznawany za znaczące odkrycie archeologiczne.
Pojawiające się na inskrypcji Imię „Abba” było powszechnym żydowskim imieniem osobistym w pierwszych wiekach naszej ery, natomiast „Naburya” odnosi się do żydowskiej wioski w Galilei, w pobliżu współczesnego Safedu. Pozostałe trzy linie inskrypcji nie zostały jeszcze w pełni odczytane, choć zidentyfikowano w nich częściowe słowa, takie jak „na nas”, „wziął” i „ten”.
.Odkrycia dokonano podczas ekspedycji w 2023 roku, której celem było sfotografowanie starszej inskrypcji z okresu Pierwszej Świątyni, jaka znajdowała się na stalaktycie, w tej samej jaskini. Zespół, wykorzystując obrazowanie multispektralne, niespodziewanie dostrzegł tekst w języku aramejskim — zaledwie kilka cali od czterech wyjątkowo dobrze zachowanych rzymskich mieczy i monety z czasów powstania Bar-Kochby. Archeolodzy uważają, że miecze prawdopodobnie zostały odebrane rzymskim żołnierzom przez judejskich powstańców i ukryte w jaskini, aby uniknąć wykrycia. Trzy z nich wciąż spoczywały w swoich pochwach. Jaskinia, zbyt mała, by mogła służyć za miejsce zamieszkania, mogła pełnić funkcję punktu partyzanckiego podczas powstania.
Marcin Jarzębski
