Anna Makuch

Społeczeństwa i państwa trwają dzięki integrującej sile edukacji; przekazywaniu młodym pokoleniom zasobu wiedzy, którą się rozwija, weryfikuje i udoskonala. Dziś obserwujemy niebezpieczne deprecjonowanie wartości dziedzictwa i czasochłonnego procesu poznawania, czytania i studiowania.

Dla higieny psychicznej unikam współczesnego rechotu udającego dowcip; wyobrażam sobie, że i Zagłoba odwróciłby się plecami od serwowanego zbyt tłustego dania. Czeka nas bowiem po nim uciążliwa czkawka.

Lektur na temat chrztu Polski poszukiwałam, niewielkie mając na ten temat pojęcie (dwa tytuły! – cóż za nauka pokory…). Zakładam jednak, że podobny punkt wyjścia łączy część nawet dość aktywnych czytelników, pomijając starszych bywalców bibliotek. Oczekiwałam więc zaskoczenia, ciekawych odkryć i dreszczu emocji.

Polityka będzie trwała tak długo, jak długo istnieć będą wspólnoty narodowe i państwa wolnych obywateli. Wielcy przedsiębiorcy, wynalazcy i wizjonerzy nie zajmą miejsca polityków, dopóki nie zdecydują się np. na kandydowanie w ramach plebiscytów wyborczych. Natomiast ich działalność i wpływy mogą zyskać oddźwięk w decyzjach o charakterze politycznym, jeśli staną się przedmiotem publicznej debaty.

Gotycyzm literacki jest bogaty i zaskakuje w swych najwybitniejszych realizacjach wyrafinowaną formą, wysmakowanym estetyzmem, mistrzowską konstrukcją fabuły. Charakterystyczna jest dlań scenografia odosobnionego zamczyska lub opuszczonego domostwa, motyw winy, kary i zemsty. Uwodzi wciąż czytelnika, lecz także i pisarzy.

Formułuję przypuszczenie, że atakujące zewsząd sygnały pogardy stanowią karłowaty, niedojrzały symptom potrzeby różnorodności, porządku hierarchicznego, optyki wertykalnej. Gdzie mistrzowie, którzy wskażą kierunek? Czy nad naszą cywilizacją czuwają ekscentrycy z prawdziwego zdarzenia, jak Bertrand Russel, Franc Fiszer, Witkiewicz-ojciec i Wikiewicz-syn, Ludwig Wittgenstein?

Społeczeństwa trwają dzięki przekazywaniu wiedzy, tak twierdzi pragmatyczny John Dewey, zaś T. S. Eliot zwraca uwagę, że „edukacja dla każdego jest środkiem, z którego musimy skorzystać, aby na powrót scalić cywilizację. Dopóty, dopóki pod słowem edukacja kryje się wszystko, co idzie w parze z ukształtowaniem się dobrego indywiduum i dobrego społeczeństwa, pozostajemy w zgodzie”.