Sześć priorytetów amerykańskiej obecności w Europie

Sytuacja w Europie uległa zmianie – USA powinny uwzględnić tę zmianę i założyć stałe bazy wojskowe na Wschodzie, w krajach sprzymierzonych, w tym w Polsce i państwach bałtyckich – pisze w swoich rekomendacjach Daniel KOCHIS

Rok 2019 będzie dla amerykańskiej polityki w Europie kluczowy. Administracja Trumpa w połowie obecnej kadencji będzie starała się realizować swoją strategię wobec Europy w sposób jeszcze bardziej zdecydowany. W maju ton dyskusji nadadzą wybory do Parlamentu Europejskiego, ponadto w ciągu tego roku odbędą się najważniejsze krajowe wybory w Grecji, Mołdawii, Polsce i na Ukrainie. 29 marca najbliższy sojusznik Ameryki w Europie, Wielka Brytania, opuści Unię Europejską.

USA powinny działać szybko, by ustanowić amerykańsko-brytyjską strefę wolnego handlu (FTA).

Zauważmy też, że Pakt Północnoatlantycki będzie w 2019 roku obchodził 70. rocznicę powstania, kontynuując tworzenie solidnego systemu wspólnej obrony, zwłaszcza w państwach członkowskich z Europy Wschodniej.

Amerykańska Strategia Bezpieczeństwa Narodowego wytycza trzy priorytety dotyczące Europy:

• pogłębienie współpracy z sojusznikami w celu rozwoju wspólnych zasad i przeciwdziałania zewnętrznej agresji i działalności wywrotowej,
• usuwanie barier w rozwoju handlu,
• wypełnienie zobowiązań dotyczących obrony, w tym wzmocnienie systemu odstraszania w Europie Wschodniej.

W tym ważnym roku przywództwo USA ma istotne znaczenie dla tych kluczowych działań. Poniżej sześć zaleceń dla prezydenta Donalda Trumpa i Kongresu, które umożliwią osiągnięcie wymienionych celów.

Po pierwsze: negocjacje między USA a Wielką Brytanią w sprawie umowy o wolnym handlu

.Dnia 29 marca 2019 r. Wielka Brytania opuści Unię Europejską. USA powinny skorzystać z możliwości stwarzanych przez brexit, negocjując i wdrażając umowę o wolnym handlu między USA a Wielką Brytanią. Umowa ta znajdzie szerokie poparcie w USA i wzmocni specjalne stosunki między oboma krajami. We wrześniu 2018 roku eksperci z Heritage Foundation uczestniczyli w nakreślaniu tego, jak powinna wyglądać idealna umowa o wolnym handlu pomiędzy tymi krajami[1]. Powinna ona:

• znosić taryfy i kwoty na handel dobrami materialnymi,
• zapewniać kontynuację swobody inwestowania, którą się cieszą oba kraje,
• rozwijać systemy wzajemnego uznawania standardów w kilku najważniejszych obszarach.

Taka umowa handlowa będzie dobra dla obu państw i stanie się wartościowym przykładem liberalizacji handlu dla reszty świata.

Po drugie: jest za mało czasu, by zatrzymać Nord Stream II

.Nord Stream II, gazociąg, który pozwoli połączyć Niemcy z Rosją, nie jest ani niezbędny ekonomicznie, ani rozważny geopolitycznie. Jest to raczej projekt polityczny, który w znacznym stopniu zwiększa zależność Europy od rosyjskiego gazu, zwiększa zdolność Rosji do wykorzystywania dominacji energetycznej w Europie jako atutu politycznego, a zwłaszcza podkopuje sojuszników USA w Europie Środkowej i Wschodniej. Rosyjski Gazprom rozpoczął budowę gazociągu wraz z takimi partnerami, jak OMV (Austria), Engie (Francja), Uniper i Wintershall (Niemcy) oraz Royal Dutch Shell (Holandia i Wielka Brytania). Ostatnio komisarz europejski Guenther Oettinger stwierdził, że Nord Stream II „nie może już tak łatwo zostać zatrzymany”[2].

Nord Stream II podkopuje sojuszników USA w Europie Środkowej i Wschodniej.

„Ustawa o przeciwdziałaniu wrogom Ameryki przez sankcje” z 2017 r. (CAATSA) upoważniła już prezydenta do nakładania sankcji na firmy, które pomagają Rosji w budowie gazociągu[3]. Podczas gdy USA nie nałożyły żadnych sankcji na firmy współpracujące z Nord Stream II, w kwietniu 2018 r. ówczesna rzeczniczka Departamentu Stanu Heather Nauert, obecnie amerykańska kandydatka na ambasadora przy ONZ[1], oświadczyła, że „byliśmy zgodni co do tego, że firmy, które działają w tej dziedzinie, czyli rosyjskiej branży energetycznej związanej z budową rurociągu, angażują się w działania, które pozwalają poddać je sankcjom”[4]. W listopadzie amerykański Sekretarz ds. Energii Rick Perry powtórzył, że „sankcje są opcją, którą prezydent dysponuje”[5].

USA powinny nadal wywierać presję na Unię Europejską i Niemcy, aby osłabić kurs na Nord Stream II i wykorzystać dostępne narzędzia w celu zwiększania kosztów firmom, które uczestniczą w budowie rurociągu. USA powinny oczywiście dostrzegać, że ewentualne rosyjskie zapewnienia o kontynuacji transportu gazu przez Ukrainę będą wątpliwej wartości, ponieważ Rosja może się łatwo z nich wycofać, gdy osiągnie odpowiednią pozycję dzięki ukończonemu gazociągowi.

Po trzecie: stała obecność militarna w Europie Wschodniej

.Amerykańskie bazy w Europie pochodzą z czasów, gdy Dania, Niemcy Zachodnie i Grecja stanowiły linię frontu wolności. Sytuacja w Europie uległa zmianie – USA powinny uwzględnić tę zmianę i założyć stałe bazy wojskowe na Wschodzie, w krajach sprzymierzonych, w tym w Polsce i państwach bałtyckich.

National Defense Authorization Act (amerykańska ustawa federalna określająca budżet i wydatki Departamentu Obrony USA) z 2019 r. wymaga od sekretarzy obrony i stanu złożenia raportu na temat „wykonalności i celowości stałej obecności sił USA w Rzeczypospolitej Polskiej”[6] do 1 marca 2019 r. W Polsce stacjonują amerykańskie siły rotacyjne (Wzmocniona Wysunięta Obecność). Stałe bazy mają znaczną przewagę nad siłami rotacyjnymi[7].

Silna stała obecność pokazałaby, że USA wywiązują się ze zobowiązań NATO.

USA powinny również rozważyć stałą obecność swoich wojsk w krajach bałtyckich jako potencjalny element większej zmiany – z Baltic Air Policing (patrolowania bałtyckiej strefy powietrznej) w kierunku Baltic Air Defense (obrony bałtyckiej przestrzeni powietrznej)[8]. Nawet niewielka stała obecność będzie symbolem zaangażowania USA w regionie. Administracja Trumpa powinna rozważyć rozmieszczenie stałych baz w obu krajach bałtyckich i Polsce w 2019 roku.

Po czwarte: utrzymanie zaangażowania na Bałkanach

.Bałkany Zachodnie to region Europy z nierozwiązanymi problemami. Różnice etniczne, religijne i kulturowe oraz poczucie historycznej krzywdy stanowią pretekst do wznowienia działań wojennych i przemocy. Ponadto wyzwania związane z destabilizującym wpływem Rosji, rosnącym zainteresowaniem Chin i ich inwestycjami w regionie, skupiskami ekstremizmu islamskiego, wysokim bezrobociem i brakiem możliwości gospodarczych grożą zatrzymaniem Bałkanów w geopolitycznych ruchomych piaskach.

USA nie mogą pozwolić sobie na ignorowanie Bałkanów[9], raczej powinny kontynuować wdrażanie kompleksowej strategii[10]. Konkretne propozycje powinny w 2019 r. obejmować wsparcie dla przystąpienia Macedonii do NATO, przedłużenie programu bezwizowego dla Chorwacji oraz zapobieżenie proponowanej umowie o wymianie obszarów między Kosowem a Serbią[11].

Po piąte: skoncentrowanie się na Ukrainie

.Dnia 31 marca 2019 r. na Ukrainie odbędą się wybory prezydenckie, a 27 października – wybory parlamentarne. W listopadzie 2018 r. USA zadeklarowały dalszą pomoc w przeciwdziałaniu rosyjskiej ingerencji w wybory[12]. Na wschodzie Ukraina kontynuuje walkę z siłami rosyjskimi. 25 listopada 2018 r. rosyjskie łodzie patrolowe staranowały i ostrzelały trzy ukraińskie statki straży przybrzeżnej w pobliżu Cieśniny Kerczeńskiej. Rosja nadal przetrzymuje 24 ukraińskich marynarzy i trzy statki[13].

USA powinny wdrażać politykę mającą na celu wzmocnienie ukraińskiej marynarki[14], nadal wzywając Rosję do zwrotu ukraińskich statków i uwolnienia członków ich załóg. USA powinny również wysłać wiosną przedstawiciela wysokiego szczebla, aby spotkał się z nowym prezydentem Ukrainy, opowiadając się za kontynuowaniem reform, w tym reformy sądownictwa, oraz polityką liberalizacji gospodarczej, które przyniosą wzrost dobrobytu, a tym samym zmniejszą korupcję.

Po szóste: zwiększenie zaangażowania w regionie Morza Czarnego

.Rosyjska militaryzacja okupowanego Krymu wraz z niedawną agresją w pobliżu Cieśniny Kerczeńskiej podkreślają niestabilność regionu Morza Czarnego. Pięć państw będących amerykańskimi sojusznikami (w tym trzy państwa członkowskie NATO) jest położonych nad Morzem Czarnym.

Przejęcie Krymu umożliwiło Rosji wykorzystanie Morza Czarnego do rozpoczęcia operacji morskich we wschodniej części Morza Śródziemnego.

Zaangażowanie USA w regionie się zmniejszyło, w szczególności słabsza jest od 2014 r. obecność amerykańskiej i sojuszniczej marynarki na Morzu Czarnym. We wrześniu 2018 r. wstrzymano rotację amerykańskiej piechoty morskiej wraz z czarnomorskimi jednostkami rotacyjnymi, które regularnie były rozmieszczane w Rumunii od 2010 r.[15]

W 2019 r. USA powinny współpracować z sojusznikami w celu ustanowienia regularnej obecności na Morzu Czarnym, zgodnie z konwencją z Montreux[16]. Ponadto prezydent Trump powinien rozważyć wizytę prezydencką w Rumunii, aby podkreślić zaangażowanie USA oraz wsparcie dla większej współpracy gospodarczej z sojusznikami w regionie, w szczególności Trójmorza. Rumunia jest jednym z zaledwie ośmiu państw członkowskich NATO, które wypełniają zobowiązanie wydawania 2% produktu krajowego brutto na obronę, i drugim, które wydaje (procentowo) największą część swoich funduszy obronnych na sprzęt, w tym w ramach umowy o zakupie amerykańskiego systemu rakietowego ziemia-powietrze za 3,9 mld dolarów[17]. W Rumunii znajduje się system Aegis Ashore, a jej baza lotnicza Mihail Kogalniceanu jest głównym centrum logistycznym dla amerykańskiego personelu i sprzętu wysyłanych na Bliski Wschód[18]. Wizyta prezydencka byłaby dowodem uznania dla sojusznika USA i podkreśliłaby znaczenie bezpieczeństwa w regionie Morza Czarnego dla interesów USA w Europie.

Wnioski

.Niegdyś USA określiły priorytety polityczne dla dostatniej i bezpiecznej Europy oraz zaczęły je wdrażać. Najbliższy rok będzie w Europie przełomowy. Realizując sześć kluczowych punktów w 2019 roku, USA mogą reagować na zmiany polityczne takie jak brexit i prowadzić w Europie politykę zgodną ze swoimi interesami.

Daniel Kochis
Przekład: Paulina Matysiak

[1] 16 lutego Neuert wycofała się z kandydowania z powodów rodzinnych, zob. [LINK] [przyp. tłum.] [1] Daniel Ikenson, Simon Lester, and Daniel Hanna, eds., “The Ideal U.S.–UK Free Trade Agreement: A Free Trader’s Perspective,” Initiative for Free Trade and Cato Institute, 2018, https://object.cato.org/sites/cato.org/files/pubs/pdf/ideal-us-uk-free-trade-agreement-executive-summary-update.pdf (accessed January 8, 2019). [2] “Tough to Stop Nord Stream 2 Now It’s Being Built–EU’s Oettinger,” Reuters, December 28, 2018, https://www.reuters.com/article/us-germany-russia-pipeline/tough-to-stop-nord-stream-2-now-its-being-built-eus-oettinger-idUSKCN1OR0YF (accessed January 8, 2019). [3] Eric Maurice, “US Yet to Push on Nord Stream 2 Sanctions,” EU Observer, March 20, 2018, https://euobserver.com/energy/141376 (accessed January 8, 2019), and Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act, Public Law 115–44, Section 232, August 2, 2017, https://www.congress.gov/115/plaws/publ44/PLAW-115publ44.pdf (accessed January 9, 2019). [4] Heather Nauert, State Department Press Briefing, April 13, 2018, https://www.state.gov/r/pa/prs/dpb/2018/04/280423.htm (accessed January 8, 2019). [5] “U.S. Maintains Option of Sanctions Related to Nord Stream 2: Perry,” Reuters, November 8, 2018, https://www.reuters.com/article/us-energy-poland/u-s-maintains-option-of-sanctions-related-to-nord-stream-2-perry-idUSKBN1ND2CW (accessed January 8, 2019). [6] John S. McCain National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2019, Public Law 115–232, Section 1280, August 31, 2018, https://www.congress.gov/115/bills/hr5515/BILLS-115hr5515enr.pdf (accessed January 9, 2019). [7] Daniel J. Kochis and Thomas W. Spoehr, “It’s Time to Move US Forces Back to Europe,” Defense One, September 13, 2017, https://www.defenseone.com/ideas/2017/09/its-time-move-us-forces-back-europe/140950/ (accessed January 9, 2019). [8] Luke Coffey and Daniel Kochis, “Time for the Baltic Air Policing Mission to Become the Baltic Air Defense Mission,” Heritage Foundation Issue Brief No. 4769, October 2, 2017, https://www.heritage.org/defense/report/time-the-baltic-air-policing-mission-become-the-baltic-air-defense-mission. [9] Daniel Kochis, “A Roadmap for Strengthened Transatlantic Pathways in the Western Balkans,” Heritage Foundation Backgrounder No. 3286, March 16, 2018, https://www.heritage.org/global-politics/report/roadmap-strengthened-transatlantic-pathways-the-western-balkans. [10] Ibid. [11] Luke Coffey, “The U.S. Should Not Support a Land Swap Between Kosovo and Serbia,” Heritage Foundation Backgrounder No. 4905, September 25, 2018, https://www.heritage.org/global-politics/report/the-us-should-not-support-land-swap-between-kosovo-and-serbia. [12] News release, “Joint Statement on U.S.–Ukraine Strategic Partnership,” U.S. Department of State, November 16, 2018, https://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2018/11/287421.htm (accessed January 9, 2019). [13] “Moscow Rejects French, German Appeal to Release Ukrainian Sailors,” Radio Free Europe/Radio Liberty, December 29, 2018, https://www.rferl.org/a/merkel-putin-germany-russia-detained-ukrainian-soldiers-syria-kurds/29682464.html (accessed January 9, 2019). [14] Luke Coffey and Alexis Mrachek, “Improving Ukraine’s Maritime Capability: Next Steps for the U.S.,” Heritage Foundation Issue Brief No. 4926, November 28, 2018, https://www.heritage.org/global-politics/report/improving-ukraines-maritime-capability-next-steps-the-us. [15] Shawn Snow, “No More Marine Rotations to the Black Sea. The Corps Is Focusing Here Instead,” Marine Corps Times, November 29, 2018, https://www.armytimes.com/news/your-marine-corps/2018/11/29/no-more-marine-rotations-to-the-black-sea-the-corps-is-focusing-on-the-arctic-instead/ (accessed January 8, 2019). The Marines now comprise an expanded Marine deployment to Norway. U.S. officials have indicated an increase in “joint rotational forces” in Romania following the departure of the Marines rotating with the Black Sea Rotational Force. [16] Luke Coffey, “Brussels NATO Summit 2018: Renewed Focus on the Black Sea Needed,” Heritage Foundation Issue Brief No. 4872, June 26, 2018, https://www.heritage.org/defense/report/brussels-nato-summit-2018-renewed-focus-the-black-sea-needed. [17] Jen Judson, “It’s Official: Romania Signs Deal to Buy US Missile Defense System,” DefenseNews, November 29, 2017, https://www.defensenews.com/land/2017/11/30/its-official-romania-signs-deal-to-buy-us-missile-defense-system/. [18] Dakota L. Wood, ed., Index of U.S. Military Strength 2018, “Assessing the Global Operating Environment: Europe,” October 4, 2018, https://www.heritage.org/military-strength/assessing-the-global-operating-environment/europe.