Piękno Słowacji. Dziesięć pomysłów

Słowacja znana jest z malowniczych krajobrazów górskich i wiosek, gdzie ciągle silne są tradycje ludowe. Jednak kraj ten oferuje o wiele więcej pięknych, jeszcze nieodkrytych miejsc. Zamki, unikatowa architektura, różnorodność krajobrazów i kultury zachęcają do powrotów na Słowację i odkrywania tego kraju. Przedstawiamy wybór dziesięciu najciekawszych miejsc na Słowacji.

1. Horehronie

.Horehronie to jeden z najbardziej malowniczych regionów Słowacji. Źródło rzeki Hron, od której górnego dorzecza region wziął swoją nazwę, znajduje się na zboczu osnutej legendami Kralovej Holi. Region obejmuje położone nad rzeką wsie z cennymi zabytkami architektury ludowej, a także pasma górskie: Tatry Niskie i Wielką Fatrę oraz Muránską Planinę znaną z rezerwatu susłów.

Największym miastem regionu jest Bańska Bystrzyca (Banská Bystrica) z barwnym rynkiem, zza którego wyłaniają się wieże pobliskich kościołów, oraz wartą zobaczenia wieżą zegarową, z której doskonale widać, jak miasto komponuje się z piękną przyrodą. Kluczowym wydarzeniem w historii Bańskiej Bystrzycy jest słowackie powstanie narodowe, które wybuchło w tym mieście w 1944 roku. O tym wydarzeniu możemy dowiedzieć się więcej z lokalnego muzeum.

2. Bardejów

.Bardejów (Bardejov) to miasto położone niedaleko granicy z Polską. W 2000 r. wpisane zostało na listę światowego dziedzictwa UNESCO. O bardzo urokliwym i malowniczo położonym Bardejowie mówi się, że jest najbardziej gotyckim miastem na Słowacji. Rynek otoczony starymi kamienicami mieszczańskimi, a także okalające miasto wzgórza najlepiej oglądać z wieży bazyliki św. Egidiusza. We wnętrzu kościoła znajduje się zespół jedenastu późnogotyckich ołtarzy skrzydłowych, z rzeźbami uważanymi za jedne z najcenniejszych w Europie.

W okolicy Bardejowa znajduje się uzdrowisko Bardejovské Kúpele, miejsce o długiej tradycji i niegdyś odwiedzane przez arystokratów (m.in. cesarzową Elżbietę Bawarską), a także Muzeum Architektury Ludowej z budowlami wiejskimi z Szarysza i Zemplina.

3. Trnawa

.Trnawa jest najstarszym miastem Słowacji, od wieków związanym z Kościołem katolickim, w czasach tureckich będącym siedzibą prymasa Węgier. Obecnie jest stolicą archidiecezji. Licznym zabytkowym kościołom Trnawa zawdzięcza przydomek „Małego Rzymu”. Stare uliczki tętniące życiem oraz inne, ukryte i spokojne, tworzą wyjątkowy charakter starej części miasta.

Warto poświęcić czas na spacer uliczkami starej Trnawy, szczególnie wokół kościoła św. Mikołaja i Pałacu Arcybiskupiego. Niedaleko znajdują się kościół i klasztor klarysek. W skrzydle klasztoru znajduje się Muzeum Zachodniosłowackie. Do najstarszych budynków w mieście należą m.in. budynki uniwersytetu. Bazylika uniwersytecka, z imponującym wnętrzem, to pierwsza monumentalna barokowa budowla na terenie Słowacji. Przed kościołem znajduje się pomnik św. Jana Pawła II, który odwiedził Trnawę podczas jednej z pielgrzymek na Słowację.

4. Zamek w Bojnicach

.Słowacja może się szczycić wieloma zamkami, reprezentującymi różne style i zachowanymi w różnym stanie. W każdym regionie są warte uwagi zamki, najbardziej znane to m.in. Zamek Trenczyński, Zamek Orawski i Zamek Spiski. Za najpiękniejszy uważany jest jednak zamek w Bojnicach. W ogromnym parku znajduje się cudowny zamek z częściowo zachowanymi gotyckimi i renesansowymi elementami architektonicznymi, z licznymi wieżami i blankami. Obecnie mieści się tam muzeum z egzotycznymi dziełami sztuki – kolekcjonowanymi przez hrabiego Palffy’ego – ich kolekcją rodową i galerią portretów. Można zwiedzać komnaty, wzorowane na wnętrzach bawarskich pałaców, a także kaplicę, kryptę i podziemną grotę. Choć zamek najbardziej imponujący jest z zewnątrz (albo widziany z punktu widokowego na pobliskim wzgórzu), wrażenie robią też wnętrza, takie jak Złota Sala, ze sklepieniem wzorowanym na stropie weneckiej Akademii Sztuk Pięknych, i Salon Orientalny, z boazerią rzeźbioną w arabeski przez XVIII-wiecznych tureckich mistrzów.

5. Lewocza

.Lewocza (Levoča) to prawdziwa perła architektury, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Bogate dzieje tego miasta, będącego dawną stolicą Spiszu, pozostawiły po sobie zabudowę rynku (plac Mistrza Pawła). Znajdujący się tam XIV-wieczny kościół św. Jakuba z charakterystyczną wieżą mieści m.in. najwyższy drewniany gotycki ołtarz na świecie, wykonany w pracowni Mistrza Pawła z Lewoczy. Obok znajduje się jeden z najbardziej rozpoznawalnych przykładów renesansowej architektury na Słowacji: budynek dawnego ratusza z XVI wieku. Na uwagę zasługuje fasada każdej z otaczających rynek mieszczańskich i patrycjuszowskich kamienic. Położona nieco dalej od centrum Góra Mariańska (Mariánska Hora) jest jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymek na Słowacji.

6. Komárno

.Komárno to miasto położone na granicy z Węgrami, w rozwidleniu rzek Dunaj i Wag, przypominające bardziej miejscowości po węgierskiej niż słowackiej stronie granicy.

Wokół bardzo przyjemnego centrum Komárna są warte zobaczenia obiekty, takie jak Pałac Zichyego czy neorenesansowy ratusz. Z mostu łączącego słowackie Komárno i węgierski Komárom widać Stocznię Komarniańską, która jest jednym z największych producentów statków rzeczno-morskich w Europie Środkowej. Najciekawszym miejscem w Komárnie jest Dziedziniec Europejski. Barwna i oryginalna zabudowa reprezentuje style architektoniczne charakterystyczne dla poszczególnych krajów Europy. Plac zdobią posągi monarchów i świętych patronów Starego Kontynentu.

7. Muzeum A. Warhola w Medzilaborcach

.Muzeum Sztuki Nowoczesnej Andy’ego Warhola znajduje się w miejscowości, z której okolic pochodzili rodzice artysty nazywanego królem pop-artu. Galeria przedstawia najnowsze tendencje w sztuce współczesnej, ale przede wszystkim życie i twórczość artysty. Ekspozycja stała muzeum poświęcona jest wpływom wschodniosłowackiego pochodzenia na jego pracę.

Słowacja jest krajem, w którym bardzo wyraźnie widać różnice między regionami wschodnimi a zachodnimi, głównie w kulturze i architekturze. W położonych na wschodzie kraju Medzilaborcach, w których znaczną część ludności stanowią Rusini i Ukraińcy, znajduje się m.in. prawosławna cerkiew św. Ducha, zbudowana w staroruskim stylu renesansowym, a także klasycystyczny kościół greckokatolicki św. Bazylego Wielkiego.

8. Vlkolínec

.Wieś Vlkolínec (administracyjnie część Rużomberka) położona jest w Liptowie, u stóp Wielkiej Fatry. Urokliwe miejsce jako wieś-rezerwat wpisane zostało na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Po obu stronach stromej drogi, pnącej się przez środek wsi, stoi kilkadziesiąt podobnych do siebie, kolorowych, drewnianych domów. Są tam także niewielki kościółek i drewniana dzwonnica. W jednym z domów znajduje się muzeum etnograficzne, z odtworzonym wyposażeniem izb typowych dla środkowej Słowacji na początku XX wieku.

O tytuł najbardziej rozpoznawalnej wsi na Słowacji Vlkolínec rywalizuje z Čičmanami, znanymi z drewnianych domków z charakterystycznymi białymi, geometrycznymi malowidłami. Typowa dla wsi ornamentyka, tzw. wzór čičmański, jest tak znana, że niesłusznie utożsamiana bywa ze wzorem typowym dla Słowacji, za sprawą wykorzystania jej jako motywu na pamiątkach ze Słowacji czy strojach słowackich olimpijczyków.

9. Czerwony Klasztor

.Czerwony Klasztor położony jest u podnóża Pienin, a przede wszystkim blisko Polski, przez co najłatwiej dostać się tam pieszo przepięknym szlakiem brzegiem Dunajca, ze Szczawnicy. Nad zabytkowym klasztorem kartuzów górują Trzy Korony, co stanowi widok niezwykły. Budynki założonego w XIV wieku klasztoru i kościół, z pozostałościami późnogotyckich malowideł i elementami barokowymi, pozostają otwarte dla zwiedzających.

10. Bańska Szczawnica

.Zabytkowe zabudowania Bańskiej Szczawnicy, z zamkami, kościołami, renesansowymi pałacami, średniowiecznymi kamienicami przy brukowanych uliczkach, przepięknie wkomponowują się w krajobraz Gór Szczawnickich. W Bańskiej Szczawnicy działały niegdyś największe kopalnie srebra w Europie, których historię można poznać, zwiedzając górnicze sztolnie. Po wyczerpaniu złóż szlachetnych kruszców Bańska Szczawnica, której liczba mieszkańców spadła w ciągu ostatnich stu lat o połowę, stała się cichą, spokojną i urokliwą miejscowością. Jednak w tym niewielkim mieście, wpisanym na listę dziedzictwa UNESCO, znajduje się aż 360 zabytkowych obiektów.

Julia Mistewicz