Rzym. Dziesięć pomysłów. Marzec 2020

OD REDAKCJI: Zapraszamy do podróży po duchowej stolicy Starego Kontynentu, gdzie nie brak wielkich wydarzeń kulturalnych i wspaniałych pomników historii.

W marcu z powodu koronawirusa sytuacja w muzeach Rzymu może się zmieniać z dnia na dzień. Warto sprawdzać na stronach muzeów i galerii, czy akurat są otwarte danego dnia. Na razie wszystko w Rzymie działa normalnie, choć jest mniej turystów niż zwykle, za to pogoda robi się coraz ładniejsza.

1. Raffaello 1520-2020 (Rafael 1529-2020 Od 5 marca do 2 czerwca 2020 r. Rzym świętuje 500-lecie śmierci wielkiego renesansowego malarza Rafaela.

„Raffaello 1520-2020” to wielka monograficzna wystawa obejmująca ponad dwieście arcydzieł malarstwa, rysunków, prac dekoracyjnych czy projektów urbanistycznych i  architektonicznych. Prace przyjechały m.in. z florenckiej Uffizi, Luwru, National Gallery w Londynie, Muzeum Prado w Madrycie, Galerii Albertina w Wiedniu, Muzeów Watykańskich, Urbino. Wypożyczenie na wystawę przez dyrektora Uffizi Eike Schmidta, portretu papieża Leona X, spowodowało nawet protest Komitetu Doradczego Uffizi i rezygnację wszystkich jego członków.

Giorgio Vasari, wielki biograf artystów włoskich, pisał, że Rafael był uwielbiany przez wszystkich. Niezwykle religijny, należał do kilku bractw katolickich. Zmarł w Wielki Piątek, 6 kwietnia 1520 roku, w Rzymie. Miał zaledwie 37 lat. Jego ostatnim dziełem był obraz „Przemienienie Pańskie”.

Scuderie del Quirinale, Via Ventiquattro Maggio 16niedziela-czwartek 10.00-20.00 piątek-sobota 10.00-22.30autobus – linie 40, 60, 64, 70, 117, 170, H, przystanek Nazionale/Quirinalemetro – linia A stacja Piazza della Repubblica; linia B stacja Cavour

2. Banksy. A visual protest (Banksy. Wizualny protest)

Wystawa obejmująca osiemdziesiąt dzieł najgorętszego i najbardziej tajemniczego współczesnego artysty. W pracach powstałych w latach 2001–2017 podjął on tematykę wojny, ekologii, konsumpcjonizmu, czy też przepaści między bogatymi a biednymi. Od „Love is in Air” do „Girl with Balloon”, od „Queen Vic” po „Napalm”, od „Toxic Mary” do „HMV”, aż po okładki płyt winylowych i CD oraz książki Wall & Piece. Umiejscowienie twórczości Banksy’ego w Chiostro del Bramante to dodatkowy smaczek dla zwiedzających. Jak wygląda street art w zderzeniu z freskami giganta renesansu Rafaela? I czy Sybilla zaprzyjaźni się z małą dziewczynką, której watr porwał czerwony balonik?

Chiostro del Bramante, Arco della Pace 5,czynne od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-20.00 Sabato, w niedzielę godz. 10.00-21.00 (ostatnie wejście na godzinę przed zamknięciem) autobus – linie 64, 46, przystanek Corso Vittorio Emanuele lub Chiesa Nuova metro – linia A stacja Lepanto lub Spagna

3. Frammenti. Fotografie di Stefano Cigada (Fragmenty. Fotografie Stefana Cigady)

To pierwsza wystawa we Włoszech Stefano Cigady, fotografa, który po latach pracy za granicą wrócił do kraju poszukując innego sposobu wyrażenia swojej sztuki. Zdjęcia, które pokazują pasję archeologiczną fotoreportera i jego dążenie do uchwycenia momentu największych emocji przekazanych w starożytnych rzeźbach. Zafascynowany archeologią zabiera nas w podróż w czasie i przestrzeni, dzięki precyzyjnemu oku wychwytuje ułamek sekundy, kiedy w tajemniczy sposób wydaje się, że kamienna rzeźba zaczyna oddychać i ożywać po naciśnięciu spustu  migawki.

Museo di Roma in Trastevere, Piazza Sant’Egidio 1/b wystawa trwa do 15 marca, wtorek-niedziela 10.00-20.00, ostatnie wejście o 19.00 autobus – linie 23, 44, 62, 75, 280, H metro – linia B

4. Il pianoforte di Giovanni Bellucci nelle sinfonie di Beethoven trascritte da Liszt (Koncerty fortepianowe Giovanniego Bellucciego – Beethoven w aranżacji Liszta)

Cykl trzech koncertów poświęconych niemieckiemu kompozytorowi w 250. rocznicę jego urodzin. Pierwszy rozpocznie się 5 marca o godzinie 20.00 od Piątej Symfonii („Pukanie do drzwi”) i Trzeciej Symfonii „Heroicznej” inspirowanej Napoleonem Bonaparte. 12 marca –  Symfonia „Duszpasterską” i apoteoza tańca, jak określił ją Wagner. Podróż do wszechświata beethovenowskiego zakończy się 19 marca – IX Symfonią w wersji fortepianowej. Słynny pianista Vladimir Horowitz, w wywiadzie z 1988 roku, powiedział: „Bardzo mi przykro, że nigdy nie grałem publicznie aranżacji symfonii Beethovena przez Liszta… Są to świetne dzieła na fortepian”.

5, 12, 19 marca, godz. 20.00. Sala Riario, Piazza della Rocca 13, Ostia Antica, Roma. Autobus – linie nr 04, 014

5. I grandi classici del jazz Stefano Di Battista e l’Orchestra Corvini (Wielka klasyka jazzowe w wykonaniu Stefano Di Battista i Orkiestry Corvini)

Koncert poświęcony historii wielkich zespołów jazzowych, od utworów Duke’a Ellingtona przez Count Basie aż do nowoczesności i orkiestrowego charakteru Thada Jonesa. Pięćdziesiąt lat jazzu w pigułce, znane standardy w świetnym wykonaniu słynnego włoskiego mistrza saksofonu wspomaganego przez młodych muzyków z orkiestry Corvini.

19 marca, godz. 21.00 Teatro Tor Bella Monaca, Via Bruno Cirino. Autobus linia 20, metro C

6. Turandot – opera Giacomo Pucciniego

Inscenizacja w reżyserii Ai Weiwei, dyryguje maestro Alejo Pérez. Puccini nie zdążył ukończyć „Turandot”, zrobił to po jego śmierci Franco Alfano. Libretto, na podstawie sztuki Carla Gozziego pod tym samym tytułem, napisali Giuseppe Adami i Renato Simoni. Światowa prapremiera odbyła się 25 kwietnia 1926 roku w mediolańskiej La Scali. Księżniczkę Turandot zagrała wówczas polska artystka – urodzona w Białymstoku – Róża Bursztyn. Na potrzeby sceny przybrała pseudonim Rosa Raisa. Arturo Toscanini, który dyrygował podczas prapremiery przerwał przedstawienie po ostatnich taktach napisanych przez Pucciniego. Dopiero następnego dnia odegrano całą, ukończoną operę.

27.03 godz. 20.00; 28.03 godz. 18.00; 29.03 godz. 16.30; 31.03 godz. 20.00. Il Teatro dell’Opera, Piazza Beniamino Gigli 7.

7. Il tempo di Caravaggio. Capolavori della collezione di Roberto Longhi (Czas Caravaggio. Dzieła z kolekcji Roberto Longhi)

Wielki historyk sztuki i kolekcjoner Roberto Longhi poświęcił całe swoje życie na zgłębienia arcydzieł Caravaggia oraz jego wpływu na innych twórców. Kolekcji prac naśladowców i wyznawców malarza powstała wokół obrazu mistrza „Chłopiec pogryziony przez jaszczurkę”, który Longhi kupił w 1928 roku. Wystawa obejmuje prawie 50 dzieł, pokazując znaczenie dziedzictwo Caravaggia i jego stylu: od „Zaparcia się św. Piotra” Valentina de Boulogne, po de Riberę, Battistello Caracciola, Matthias Stomera, Giovanniego Lanfranco i innych.

Wystawa czynna od 12 marca, Musei Capitolini, Palazzo Caffarelli, Piazza del Campidoglio 1, otwarte codziennie 9.30-19.30 (kasy zamykane są o 18.30) autobus: linia H (przystanek Teatro Marcello/Ara Coeli)

8. Raffaello i Domus Aurea. L’invenzione delle grottesche (Rafael i Złoty Dom Nerona. Wynalazek groteski)

Z okazji obchodów 500. rocznicy śmierci Rafaela Santi w przestrzeniach Złotego Domu Nerona zaplanowano wydarzenie wystawiennicze poświęcone tematyce groteski, przy użyciu narzędzi interaktywnych i multimedialnych. Projekt, którego kuratorem jest Park Archeologiczny Koloseum i profesor Vincenzo Farinella z organizacją Electa, ma opowiedzieć historię i sztukę jednego z najbardziej znanych kompleksów architektonicznych na świecie.

Historia zaczyna się około 1480 roku, kiedy kilku malarzy m.in, Pinturicchio, Filippino Lippi i Signorelli, schodzą do jaskiń wzgórza Oppio, by w świetle pochodni podziwiać freski i dekoracje starożytnych rzymskich domów. Choć myśleli, że znajdują się w Łaźniach Tytusa, tak naprawdę odkryli zapomniane ruiny ogromnego pałacu cesarskiego, który Neron po katastrofalnym pożarze chciał zbudować w sercu Rzymu.

Wystawa zaczyna się 24 marca, codziennie 9.15-20.15 Domus Aurea, Viale della Domus Aurea 1, wejście przy del Colle Oppio, via Labicana metro – linia B, stacja Colosseo autobus – linie 51, 85, 87

9. JIM DINE

Monograficzna wystawa poświęcona Jimowi Dine’owi, amerykańskiemu artyście z kręgu pop artu, pokazująca 60 prac z lat 1959–2016 ze zbiorów publicznych i prywatnych.

Ogromny wybór wywiadów wideo i cytatów twórcy pozwala widzowi wczuć się w świat sztuki i emocji, po którym oprowadza sam malarz. Pomimo swojej popularności Jim Dine pozostał artystą niezależnym, którego trudno sklasyfikować i który nie pozwalał, by identyfikować go w kategorii jednego tylko prądu w sztuce.

Palazzo delle Esposizioni, via Nazionale 194 wtorek, środa, czwartek i niedziela 10.00-20.00 piątek, sobota 10.00-22.30 metro – linia A stacja Repubblica, linia B stacja Cavour autobus – linie 64, 70, 71, 117, 170, H przystanek Nazionale/Palazzo Esposizion

10.Presentazione del libro di Mario Tozzi  „COM’È NATA L’ITALIA” (Prezentacja książki Maria Tozziego „Jak rodziła się Italia”)

Wyobraźmy sobie, że niegdyś dinozaury pasły się spokojnie na równinach Trydentu, Kampanii i Apulii, zaledwie kilka tysięcy lat temu stada słoni szły kilka metrów od miejsca, gdzie teraz wznosi się w Rzymie Ołtarz Ojczyzny. A co z ludźmi? Kim byli przodkowie dzisiejszych Włochów? Mario Tozzi rekonstruuje te momenty w historii Italii, poczynając od pierwszego Oreopithekusa, który przybył z Afryki, a skończywszy na Homo sapiens. Śledzi historię tego terytorium oraz ludzi, którzy z czasem ukształtowali ten kraj, tworząc jedne z najpiękniejszych miast na świecie.

12 marca, godz. 18.00 Palazzo delle Esposizioni, via Nazionale 194 wtorek, środa, czwartek i niedziela 10.00-20.00 piątek, sobota 10.00-22.30 metro – linia A stacja Repubblica, linia B stacja Cavour autobus – linie 64, 70, 71, 117, 170, H przystanek Nazionale/Palazzo Esposizioni

Magdalena ŁYSIAK