Jedno nieporozumienie dzieli nas od zagłady

Zapraszam Państwa do osobistej podróży przez najważniejsze wydarzenia minionego tygodnia, łącząc informację i naukę, szukając zrozumienia w rzeczywistości współczesnych, globalnych wyzwań.

Dobrej lektury,
Mateusz Krawczyk

Przegląd tygodnia:

Libia: Walki między milicjami wybuchły w stolicy Libii Trypolisie 22 lipca. Zginęło co najmniej 13 osób, w tym troje dzieci. Starcia – między siłami wspierającymi Radę Prezydencką z siedzibą w Trypolisie – były najgorszymi w mieście od czasu zawieszenia broni pod koniec 2020 roku, które zakończyło ponad roczną wojnę. Wybory, które pierwotnie miały się odbyć w grudniu ubiegłego roku, zostały odłożone na czas nieokreślony. Libia jest obecnie kontrolowana przez dwie rywalizujące ze sobą administracje, obie wspierane przez liczne bojówki.

UE: Unijna agencja graniczna Frontex wiedziała o i pomagała w tuszowaniu systematycznych pushbacków prowadzonych przez grecką straż przybrzeżną – wynika z ustaleń zawartych w raporcie unijnego urzędu ds. zwalczania nadużyć finansowych, opublikowanym przez Le Monde i Der Spiegel. Organizacje praw człowieka oskarżyły Frontex o przymykanie oczu na – i współudział w – przymusowym wydalaniu przez Grecję azylantów i migrantów do Turcji.

Wenezuela: Tysiące wenezuelskich migrantów – obecnie wiodąca narodowość przechodząca przez niebezpieczną przepaść Darién z Ameryki Południowej – wyruszyło 25 lipca z południowego Meksyku w kierunku granicy z USA. Wielu z nich od miesięcy czekało na pozwolenie na podróż na północ. Tymczasem co najmniej 13 wenezuelskich migrantów zginęło, gdy ich pędzący autobus wpadł do wąwozu w Nikaragui.

Ghana: Dziecko, które zaraziło się wysoce zakaźnym wirusem Ebola – Marburg w Ghanie, zmarło – poinformował urzędnik Światowej Organizacji Zdrowia. Śmierć we wtorek zwiększa całkowitą liczbę ofiar śmiertelnych w kraju do trzech, odkąd Ghana zarejestrowała pierwsze w historii ognisko choroby w zeszłym miesiącu. Ognisko jest dopiero drugim w Afryce Zachodniej, po tym jak pierwsze zostało wykryte w zeszłym roku w Gwinei.

Ramallah, okupowany Zachodni Brzeg: Izraelska armia zastrzeliła palestyńskiego nastolatka podczas nalotu na obóz dla uchodźców w Jenin na północy okupowanego Zachodniego Brzegu. Młodzieniec, zidentyfikowany jako 17-letni Dirar al-Kafrini, został zabity w poniedziałek.

1000 słów

Tylko jedno nieporozumienie dzieli nas od zagłady

W tym tygodniu żyjemy dwoma wydarzeniami, które mają wpływ na Wspólny Świat. Po pierwsze, sukces związany z transportem zboża z Ukrainy. Po drugie, wizyta spiker Izby Reprezentantów USA na Tajwanie. Oba wydarzenia mają potencjał, aby zmienić krajobraz świata w najbliższych tygodniach. A zgranie w czasie jest dramatyczne. Minister infrastruktury Ukrainy Oleksander Kubrakow ostrzegł, że miną miesiące, zanim eksport zboża z Odessy i sąsiednich portów osiągnie poziom sprzed wojny i złagodzi światowy kryzys żywnościowy. Kubrakow powiedział, że spodziewa się, iż w ciągu najbliższych dwóch tygodni z Odessy, Chornomorska i Pivdennyi wypłynie nie więcej niż pięć statków. Te trzy porty obsługiwały wcześniej około 60 procent ukraińskiego eksportu zboża. Tymczasem pogłębia się światowy kryzys żywnościowy. W samej Somalii prawie 7,1 mln ludzi, czyli prawie połowa populacji kraju, boryka się z ostrym poziomem braku bezpieczeństwa żywnościowego. Według rządu i ONZ kraj w Rogu Afryki doświadcza najgorszej od czterech dekad suszy. 

Większość Somalijczyków to pasterze, polegający na swoich zwierzętach jako źródle utrzymania. Jednak według ONZ z powodu trwającej suszy zginęło około trzech milionów zwierząt gospodarskich, a ponad 805 tysięcy osób zostało przesiedlonych. 

– Podczas gdy napięcia geopolityczne osiągają nowe szczyty, a niektóre rządy wydają miliardy na broń jądrową w fałszywej próbie zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa, kraje muszą utrzymać prawie 80-letnią normę przeciwko jej użyciu – powiedział w poniedziałek w Nowym Jorku sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres. Szef ONZ przemawiał podczas otwarcia dziesiątej Konferencji Przeglądowej Stron Układu o Nierozprzestrzenianiu Broni Nuklearnej, która trwa do 26 sierpnia.  W arsenałach na całym świecie znajduje się obecnie blisko 13 tysięcy sztuk broni jądrowej. „Wszystko to w czasie, gdy ryzyko proliferacji rośnie, a bariery ochronne przed eskalacją słabną.  I kiedy kryzysy – z podtekstem nuklearnym – zaogniają się, Od Bliskiego Wschodu i Półwyspu Koreańskiego. Do inwazji Rosji na Ukrainę i do wielu innych czynników na całym świecie.”

„Wiele innych czynników”

USA zabiły Aymana al-Zawahiriego, przywódcę Al-Kaidy i jednego z najbardziej poszukiwanych terrorystów na świecie, który obok założyciela grupy Osamy bin Ladena nadzorował ataki z 11 września 2001 roku. Zawahiri zginął w weekend w ataku drona CIA w Kabulu. Według Washington Post, dwa pociski Hellfire zostały wystrzelone w kierunku Zawahiriego, gdy ten wchodził na balkon kabulskiej kryjówki, w której mieszkał z członkami swojej rodziny.

Kiedy siły amerykańskie wycofywały się z Afganistanu w sierpniu ubiegłego roku, urzędnicy administracji Bidena powiedzieli, że zachowają zdolność do przeprowadzania ataków „over-the-horizon” przeciwko siłom terrorystycznym wewnątrz Afganistanu. Atak na Zawahiriego jest pierwszym uderzeniem antyterrorystycznym w tym kraju od czasu wycofania wojsk amerykańskich.

Zawahiri był intelektualną siłą stojącą za wieloma największymi ambicjami Al-Kaidy. To właśnie Zawahiri postulował, że pokonanie „dalekiego wroga” – Stanów Zjednoczonych – było koniecznym prekursorem do uporania się z „bliskim wrogiem” Al-Kaidy – prozachodnimi reżimami arabskimi, które stały na drodze do realizacji marzenia grupy o zjednoczeniu wszystkich muzułmanów pod globalnym kalifatem. „Zabijanie Amerykanów i ich sojuszników – cywilnych i wojskowych – jest indywidualnym obowiązkiem każdego muzułmanina, który może to zrobić w każdym kraju, w którym jest to możliwe” – napisał Zawahiri w manifeście z 1998 roku. Trzy lata później wprowadził słowa w czyn, pomagając w zaplanowaniu ataków z 11 września 2001 roku na World Trade Center i Pentagon.

Dramat: „Będzie lecieć – nie będzie lecieć„

Nie sposób nie skomentować wizyty przewodniczącej Izby Reprezentantów na Tajwanie oraz tygodni rozgrywanego dramatu pt. „Poleci – nie poleci”. Kiedy to czytacie, spiker Pelosi wylądowała już na Tajwanie. Niezależnie od tego, co nas czeka, wizyta tak wysokiej rangi urzędnika USA w jedynej na świecie chińskojęzycznej demokracji wzburzyła wody w Azji. W końcu od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, uwaga Waszyngtonu skupia się również na ryzyku wojny o Tajwan. Uwaga ta może w każdej chwili odwrócić się, na niekorzyść świata, od jednej wojny do drugiej. Chiny postrzegają wyspę jako część swojego terytorium, a prezydent Xi Jinping uznał zjednoczenie za nieuniknione.

Kolejny kryzys, kolejna wojna to kolejne zagrożenie dla milionów ludzi i ekosystemów na naszej planecie. To kolejne zmniejszenie środków na współpracę rozwojową i pomoc humanitarną, na bieżące przetrwanie. To także przerwanie wieloletnich programów. Szacuje się, że w Somalii 3 miliony dzieci zrezygnowało z nauki, aby pomóc w utrzymaniu rodziny. Z powodu niewystarczającego finansowania UNHCR, agencja ONZ ds. uchodźców, nie jest w stanie odpowiednio odpowiedzieć na rosnące potrzeby humanitarne uchodźców i osób wewnętrznie przesiedlonych w Demokratycznej Republice Konga (DRK), choć operacje w DRK już teraz należą do najbardziej niedofinansowanych operacji UNHCR na świecie. Na dzień 30 czerwca 2022 r. zabezpieczono jedynie 19% z 225 mln USD zapisanych w budżecie na początku roku. W Jemenie wzrost przemocy doprowadził do tego, że w ostatnim tygodniu wynegocjowanego przez ONZ rozejmu zginęło lub zostało rannych 38 dzieci, co stanowi najwyższą liczbę ofiar wśród dzieci w jednym tygodniu od początku 2020 r. Lista mogłaby się ciągnąć w nieskończoność…

Przetrwanie milionów jest zagrożone. W tym tych, które jeszcze się nie narodziły. Podczas gdy ponad trzy czwarte wszystkich dorosłych żyjących z HIV otrzymuje jakiś rodzaj leczenia, w przypadku dzieci jest to zaledwie 52 procent. W odpowiedzi na tę zaskakującą dysproporcję agencje ONZ UNAIDS, UNICEF, WHO i inne utworzyły globalny sojusz,aby zapobiec nowym zakażeniom HIV i zapewnić wszystkim dzieciom zakażonym HIV dostęp do leczenia ratującego życie do 2030 roku.

Czy uda się utrzymać finansowanie tego programu i rzeczywiście zrealizować jego cel? Okaże się. Wszystko zależy od tego, czy czeka nas kolejna wojna, kolejny kryzys, kolejny konflikt, który znów odwróci naszą uwagę.

Podcast tygodnia

Dziękuję za lekturę!

By zapisać się newslettera “Wspólny Świat” wystarczy kliknąć w ten [link].  

Z serdecznymi pozdrowieniami,
Mateusz Krawczyk