En Route - podróżnicza wystawa Biblioteki Apostolskiej

„En route” ( W drodze) – to tytuł wystawy, zrealizowanej przez Bibliotekę Apostolską w Watykanie z okazji Roku Świętego. Jej tematem są wyprawy, zorganizowane na wzór powieści Juliusza Verne’a „W 80 dni dookoła świata”.

Po raz pierwszy zaprezentowano wielką kolekcję gazet

.Nadzwyczajnym gościem prezentacji wystawy w Watykanie był jeden z najbardziej znanych włoskich piosenkarzy Jovanotti (Lorenzo Cherubini), który jest także podróżnikiem. Na rowerze i z gitarą objechał pół świata. Na wystawę przygotował – jak sam wyjaśnił – „prezentację pop” na temat swoich wypraw, której towarzyszy jego muzyka.

Jak powiedział dziennikarzom, w Watykanie czuje się jak w domu, bo mieszkał tam długo.

Jego ojciec pracował w Watykanie 55 lat.

„Jako dziecko przemierzałem Watykan, zwiedzałem każdy jego zakątek, robiliśmy tam zakupy, chodziliśmy do apteki watykańskiej i na szczepienia do tamtejszej przychodni” – opowiedział gwiazdor włoskiej muzyki. Dodał, że w dzieciństwie sam chodził oglądać kolekcję map w Watykanie.

Zażartował: „Mój ojciec marzył o karierze swoich dzieci w Watykanie. To marzenie się nie spełniło, ale teraz wróciłem”.

Na ekspozycji przedstawione zostały podróże, jakie odbył włoski dyplomata, filolog i eseista Cesare Poma (1862-1932). Po raz pierwszy zaprezentowano wielką kolekcję gazet z różnych zakątków świata, także tych najdalszych.

Drugim tematem wystawy jest podróż dookoła świata, w jaką pod koniec XIX wieku wyruszyło dwóch francuskich dziennikarzy: Lucien Leroy i Henri Papillaud. Była to wyprawa „bez grosza”, a podróżnicy utrzymywali się przede wszystkim ze sprzedaży swojego dziennika wyprawy, który drukowali po drodze.

Ekspozycja En route przedstawi historię kobiet – podróżniczek

.Biblioteka Apostolska zaprezentowała również wyczyny sześciu kobiet, które na przełomie XIX i XX wieku wyruszyły – niektóre z nich samotnie – dookoła świata.

To Amerykanka Nellie Bly (1864-1922), która w 1889 roku wyruszyła z Nowego Jorku w trasę o długości około 25 tys. mil. Reporterka wróciła z podróży po ponad 72 dniach. Wówczas był to rekord świata okrążenia Ziemi.

Była pierwszą kobietą, która podróżowała dookoła świata bez towarzystwa mężczyzny i stała się wzorem dla wielu kobiet z jej pokolenia.

Amerykańska dziennikarka Elizabeth Bisland (1861-1929) okrążyła świat w 76 i pół dnia.

Annie Londonderry (1870-1947) – to urodzona w Rydze łotewska i amerykańska sportsmenka, uważana za pierwszą kobietę, która objechała świat na rowerze. Jest bohaterką książek, filmów i musicalu.

Gertrude Bell (1868- 1926) była brytyjską podróżniczką, pisarką i alpinistką oraz doradczynią polityczną.

Na Bliskim Wschodzie, który znała bardzo dobrze, nazywana była „córką pustyni”. Jako doskonała znawczyni tego regionu miała wpływ na utworzenie Iraku. Założyła Muzeum Irackie w Bagdadzie.

Podróżowała sama do wielu zakątków globu, a na wyprawach dookoła świata była dwukrotnie.

O jej życiu Werner Herzog nakręcił film „Królowa pustyni” z Nicole Kidman w roli głównej.

Brytyjki Agnes Smith Lewis (1843-1926) i Margareth Dunlup Gibson (1843-1920) były bliźniaczkami, znały kilkanaście języków i były badaczkami wielu z nich, w tym aramejskiego i syryjskiego. Zgromadziły około 1700 bezcennych manuskryptów.

W roku 1892 przez dziewięć dni siostry przemierzały pustynię na wielbłądach, by dotrzeć do klasztoru św. Katarzyny u stóp góry Synaj. Znalazły tam kompletny syryjski kodeks zawierający Ewangelie. Został on sporządzony pod koniec IV wieku. Przekład syrosynajski jest uważany za jeden z najważniejszych manuskryptów biblijnych.

W Bibliotece Apostolskiej na sugestywnej ekspozycji, zaprezentowano prace inspirowane podróżami dookoła świata, dzienniki podróży i pamiątki z nich, artystyczne mapy, historyczne ubrania podróżniczek.

W prezentacji wystawy uczestniczyli m.in. arcybiskup Angelo Vincenzo Zani, noszący tytuł archiwisty i bibliotekarza Świętego Kościoła Rzymskiego, ilustratorka i graficzka Kristjana S. Williams z Islandii, Karishma Swali z międzynarodowej szkoły rzemiosła w Bombaju.

Wystawa będzie otwarta przez cały Rok Święty.

Wspomnienie o wybitnym znawcy renesansu, dyrektorze Muzeów Watykańskich

.Antonio Paolucci – podobnie jak Federico Fellini – pochodził z Rimini, ale od czasów studiów z zakresu historii sztuki pod kierunkiem Roberto Longhi’ego, związał się z Florencją, gdzie mieszkał nawet wówczas, gdy był ministrem kultury w latach 1995-1996 i dyrektorem Muzeów Watykańskich w latach 2007-2016. Jego karierę można nazwać błyskotliwą. Po ukończeniu historii sztuki w 1964 roku we Florencji podjął pracę w Ministerstwie Edukacji Publicznej, z czasem przekształconym w Ministerstwo Kultury. Poczynając od 1980 po rok 2006, kiedy przeszedł na emeryturę, był Sovraintendente w Wenecji, następnie w Weronie, Mantui i wreszcie we Florencji, gdzie był najpierw dyrektorem Opificio delle Pietre Dure, a następnie Sovraintendente Dziedzictwa Artystycznego i Historycznego (później tzw. Polo Museale Fiorentino).

Zwieńczeniem jego kariery była nominacja na dyrektora Muzeów Watykańskich, kiedy to jego ogromna wiedza o sztuce, do tej pory przekazywana głównie w artykułach i książkach o takich artystach, jak Antoniazzo Romano, Marco Palmezzano, Luca Signorelli, Piero della Francesca, mogła trafić do opowieści filmowych. Paolucci nagrał dziesiątki filmów o zabytkach Watykanu, kościołach Rzymu i Florencji, centrach kultury w Toskanii, takich jak Borgo San Sepolcro, Arezzo, Empoli. Jego opowieści filmowe cieszyły się ogromnym powodzeniem i o ile mi wiadomo będą ponownie emitowane teraz, kiedy Paolucciego nie ma już wśród nas.

Poznałem go jako Sovraintendente Florencji (a więc jako dyrektora wszystkich muzeów państwowych tego miasta) w 1994 roku, gdy pracowałem nad habilitacją poświęconą cassoni – malowanym skrzyniom wyprawnym z czasów wczesnego renesansu. Dla Biblioteki Instytutu Sztuki PAN w Warszawie przekazał wówczas bez mała sto cennych książek. Przez całe lata miałem dzięki niemu łatwy dostęp do przebogatych zbiorów tego miasta, a potem do Muzeów Watykańskich; w 2016 kończący swoją misję w Rzymie Antonio Paolucci napisał wprowadzenie do mojej książki „Renaissance Weddings and the Antique”, wydanej w Rzymie w 2018.

We wspomnianym już 2016 roku, gdy pracowałem nad książką o „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza z prawdziwą radością udzielił Małgorzacie Ziętkiewicz z Polsatu wywiadu na temat jego osobistego stosunku do tego arcydzieła literatury. Gdy w 2018 roku organizowaliśmy w Muzeum Narodowym w Warszawie wystawę poświęconą Leonardowi da Vinci Paolucci bezpłatnie udostępnił swój tekst o tym artyście, który wyszedł w publikacji towarzyszącej tej wystawie. W taki sam sposób zareagował, gdy go poprosiliśmy o możliwość opublikowania po polsku jego tekstu o Igorze Mitoraju w tomie „Italia e Polonia: 1919-2019”.

Artykuł dostępny na łamach Wszystko co Najważniejsze: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-jerzy-miziolek-antonio-paolucci-1939-2024-wspomnienie-o-wybitnym-znawcy-renesansu-dyrektorze-muzeow-watykanskich/

PAP/WszystkocoNajważniejsze/MB