„Figurant” Roberta Glińskiego - film o inwigilacji Karola Wojtyły

„Figurant” to bardzo dobry film, który z jednej strony pokazuje sidła zastawiane przez komunistyczne władze na wybitnego Polaka – wówczas biskupa Karola Wojtyłę, a z drugiej – upadek tego straszliwego systemu PRL – mówił przed premierą filmu prof. Piotr Gliński.

”Figurant” – o czym opowiada film?

.„Figurant” Roberta Glińskiego to opowieść o funkcjonariuszu Służby Bezpieczeństwa, który przez wiele lat inwigilował Karola Wojtyłę. Jak podkreślają twórcy, nie jest to opowieść biograficzna o przyszłym papieżu z Polski, ale o tym, dlaczego władze komunistyczne traktowały jego działania jako zagrożenie dla swoich interesów i ideologii. Film był prezentowany na tegorocznym Konkursie Głównym 48. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W głównych rolach w wystąpili: Mateusz Więcławek, Marianna Zydek, Zuzanna Lit, Adriana Brząkała i Zbigniew Stryj. Film został wyprodukowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w koprodukcji z TVP i Krakowskim Biurem Festiwalowym.

„W filmie zobaczymy to, jak bardzo przeliczyła się partia komunistyczna próbując przeciwstawić sobie dwóch wielkich liderów polskiego Kościoła – prześladowanego prymasa Wyszyńskiego i kogoś nowego, kto miał z nim rywalizować – biskupa Wojtyłę. Okazało się, że obaj byli ponad indywidualnymi ambicjami. Podtrzymali polski Kościół, ale także podnieśli ten tkwiący w narodzie zasób, który spowodował, że zrodziła się „Solidarność”, która usunęła komunistów z tej części Europy” – podkreślił szef resortu kultury Piotr Gliński.

Sprowokowanie konfliktu

.Prof. Piotr Gliński zwrócił uwagę także na wątek podejmowanych przez komunistów prób sprowokowania konfliktu pomiędzy kardynałem Wojtyłą i prymasem Wyszyńskim. „To bardzo dobry film, który z jednej strony pokazuje sidła zastawiane przez komunistyczne władze na wybitnego Polaka – wówczas biskupa Karola Wojtyłę, a z drugiej – upadek tego straszliwego systemu. Lata PRL-u zostały pokazane od strony normalnego życia – ludzkich ambicji i planów” – powiedział minister kultury.

Dodał, że film w reżyserii Roberta Glińskiego jest także obrazem epoki „tragicznej dla polskiej historii właśnie ze względu na to, że wielu ludziom uniemożliwiły realizację marzeń, przez co w konsekwencji zatrzymały rozwój naszego państwa”. „Mieliśmy wiele mechanizmów obronnych. Jeden ze sposobów przeciwstawienia się temu systemowi pokazał biskup Wojtyła” – podkreślił.

W rolach głównych

.Odtwórca jednej z głównych ról, Mateusz Więcławek, powiedział, że postać funkcjonariusza SB inwigilującego biskupa Wojtyłę należy oceniać jako niejednoznaczną. „Czytając scenariusz chciałoby się pokazać tę postać jako jednoznacznie złą, bezduszną, ale ja chciałem pokazać go przez pryzmat odkrywania w sobie człowieka, poprzez jego relacje z księdzem Michałem i Martą. Jednocześnie tracił swoje człowieczeństwo, kierował się obsesjami i traumami” – podkreślał Więcławek.

Marianna Zydek podkreśliła, że podczas pracy nad filmem szczególnie istotny był wątek miłosny granej przez nią Marty i esbeka Bronka Budnego. „Było dla mnie bardzo istotne, że te postacie przechodzą w filmie wielką przemianę. W zawodzie aktora zawsze pociągała mnie możliwość pokazania, jak działają ludzkie charaktery. W Marcie odnalazłam także możliwość pokazania miłości łączącej ją z głównym bohaterem” – podkreśliła aktorka.

Film pojawi się w kinach 20 października 2023 roku.

Dziedzictwo Jana Pawła II

.Czasy współczesne nie lubią słowa „autorytet”. Dlatego być może w opisie roli Jana Pawła II w świecie dobrym słowem jest „przywództwo” – pisze prof. Dominika ŻUKOWSKA-GARDZIŃSKA

Pewien filozof przypomniał mi niedawno scholastyczne zdanie, że prawd subiektywnych, w tym opinii, poglądów, może być bardzo wiele, ale prawda o osobie jest tylko jedna. Zachowujemy w pamięci wszystkie poglądy i opinie, ale refleksja nad nimi, powiązana z pokorą i krytycznym myśleniem, powoduje, że możemy rozumieć więcej, widzieć szerzej, a perspektywa oceny historii w odniesieniu do konkretnych zdarzeń, których udziałem nigdy nie jest jeden człowiek, poszerza się i aktualizuje. Dlaczego to robimy? Ponieważ dowiadując się więcej o innych, stajemy się bliżsi sami sobie. Taki rodzaj refleksji chciałabym zaproponować w związku z obchodzonym w tym roku 45-leciem pontyfikatu Jana Pawła II. 

Nie ma wątpliwości, że Karol Wojtyła, papież z Polski, był postacią nietuzinkową. W zasadzie wszystko o nim – jego biografia, pisma, wypowiedzi – jest dostępne zgodnie ze współczesną charakterystyką naszych czasów życia w globalnej wiosce. Wszystko – poza jego sumieniem. Naturalne i nawet konieczne ze względu właśnie na poszukiwanie prawdy obiektywnej wydaje się dryfowanie przez różne zawiłości ludzkiej pamięci i jej interpretacji, w tym tej dotyczącej pontyfikatu. 

Osoba Jana Pawła II i jego dzieło spotkały się już ze szczerym wdrażaniem w życie prawd, które głosił, z próbami dialogu z jego myślą i nauczaniem, ale także ze ślepą i bezrefleksyjną aprobatą dla wszystkiego, co mówił, czy z negacją i krytyką, z unieważnianiem dzieł jego życia.

„Kultura Najważniejsza” – film, teatr, książka i nie tylko

.„Kultura Najważniejsza” to newsletter, w którym podpowiadamy, co warto obejrzeć, co przeczytać, czego posłuchać, ale i czego – posmakować. Odrywając się od codzienności, chcemy przypomnieć o fascynującym świecie kultury i sztuki, na który warto znaleźć czas.

Co innego niż kultura i sztuka może wyrwać nas z codzienności? Co innego pozwoli choć na chwilę uwolnić się od nieustającego biegu i skupić na czymś, co skierowane jest tylko do nas? Chcemy razem, wspólnie z Państwem, wybierać, to co najważniejsze w kulturze. W każdy czwartek, punktualnie o godzinie 21.00 znajdą Państwo w swojej skrzynce e-mailowej zbiór propozycji kulturalnych, które warto uwzględnić podczas planowania weekendu.

Piszemy o najgłośniejszych premierach, przypominamy o klasyce, do której warto wrócić.

Niekiedy proponujemy takie pozycje, które z pewnością Państwo widzieli, ale które naszym zadaniem warto przeanalizować i poznać ponownie.

Zachęcamy do zapisania się do specjalnego, darmowego newslettera „Kultura Najważniejsza”, który pozwoli Państwu zaplanować kulturalny weekend [LINK DO ZAPISÓW].

PAP/ Michał Szukała/ Wszystko co Najważniejsze/ LW