Jak zmarł Ludwig van Beethoven?

Genetyczne śledztwo przeprowadzone na puklu włosów kompozytora, wskazało, że Ludwig van Beethoven cierpiał na wirusowe zapalenie wątroby. Dodatkowo spożywał dużą ilość alkoholu, co przyczyniło się do jego śmierci.

Genetyczne śledztwo przeprowadzone na puklu włosów kompozytora, wskazało, że Ludwig van Beethoven cierpiał na wirusowe zapalenie wątroby. Dodatkowo spożywał dużą ilość alkoholu, co przyczyniło się do jego śmierci.

Ludwig van Beethoven – przyczyna śmierci 

.W 1802 roku, około 25 lat przed śmiercią, Ludwig van Beethoven napisał list do swoich braci, w którym prosił swoich braci, by po jego śmierci wraz z lekarzami poznali i opisali chorobę, na którą cierpiał – jak podaje nature.com

Po ponad dwóch wiekach badacze spróbowali spełnić życzenie wielkiego kompozytora. Tristan Begg, badacz antycznych genomów z Uniwersytetu w Cambridge, wraz z zespołem, wyodrębnił materiał genetyczny z zachowanych kosmyków włosów, które rzekomo należały do Beethovena. Wcześniejsze próby wydobycia materiału genetycznego z włosów lub fragmentów czaszki kompozytora kończyły się niepowodzeniem. Jednak postęp, jaki dokonał się w ciągu ostatnich dwóch dekad w metodach sekwencjonowania DNA z wielowiekowych, zdegradowanych próbek, umożliwił przeprowadzenie kolejnego badania.

Nie udało się jednak poznać przyczyny utraty słuchu przez Beethovena. Ale analiza pozyskanego DNA pozwoliła odkryć prawdopodobną przyczynę śmierci kompozytora.  Zmarł on zapewne z powodu choroby wątroby, wywołanej kilkoma czynnikami. 

Badacze przetestowali osiem pukli włosów, które rzekomo należały od Beethovena. Pięć pasowało do siebie pod względem genetycznym i przyjęto, że są to autentyczne próbki włosów kompozytora. Następnie naukowcom udało się wyodrębnić materiał genetyczny z jednej próbki i wytworzyć sekwencję obejmującą około dwóch trzecich genomu, którą przeanalizowano pod kątem znanych sekwencji wywołujących choroby.

Badania są „wielkim osiągnięciem technologicznym”, mówi Walther Parson, sądowy biolog molekularny z Uniwersytetu Medycznego w Innsbrucku w Austrii, który pracował nad innymi podobnymi przypadkami. 

Pozyskanie użytecznego materiału genetycznego z tak wiekowych włosów nie jest łatwe. „Samo pozyskanie materiału do próbki jest godne podziwu” – mówi Christian Reiter, specjalista medycyny sądowej z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu, który w 2022 roku próbował wyodrębnić DNA z fragmentu czaszki przypisywanego Beethovenowi.

Choroba wątroby

.Przeprowadzone badania sugerują, że Beethoven prawdopodobnie zmarł z powodu choroby wątroby wywołanej kombinacją wirusowego zapalenia wątroby, spożywania alkoholu i czynników genetycznych. 

Wyekstrahowane DNA wykazało, że Beethoven posiadał dwie kopie konkretnego wariantu genu PNPLA3, który jest powiązany z marskością wątroby. W jego genotypie odnaleziono również pojedyncze kopie dwóch wariantów genu HFE, który powoduje dziedziczną hemochromatozę, stan, który uszkadza wątrobę. Historyczne doniesienia sugerują również, że Beethoven nadużywał alkoholu, zwłaszcza w roku poprzedzającym jego śmierć, co dodatkowo zwiększyłoby ryzyko uszkodzenia wątroby.

DNA kompozytora zawierało również fragmenty wirusa zapalenia wątroby typu B, który może powodować uszkodzenie wątroby. Naukowcy podejrzewają, że Beethoven miał przewlekłą, uśpioną infekcję, która uaktywniła się przed w czasie poprzedzającym jego śmierć. 

Wyniki badań pokrywają się z historycznymi relacjami o śmierci Beethovena. W grudniu 1826 roku stan zdrowia kompozytora gwałtownie się pogorszył. Dostał żółtaczki i spuchły mu kończyny – oba objawy świadczą o niewydolności wątroby. 

Ian Gilmore z Uniwersytetu w Liverpoolu w Wielkiej Brytanii, lekarz zajmujący się chorobami wątroby twierdzi, że analiza włosów wskazuje na różne potencjalne przyczyny marskości wątroby, a „prawdopodobnie śmierć nastąpiła w wypadku połączeniu kilku czynników związanych z wątrobą” – mówi. 

Przyczyna utraty słuchu

.Przyczyna utraty słuchu przez Beethovena wciąż pozostaje tajemnicą. Tristan Begg wraz z zespołem przeskanowali genom kompozytora w poszukiwaniu kilku schorzeń związanych z utratą słuchu, w tym choroby Pageta i tocznia. Beethoven miał kilka genetycznych markerów wskazujących na zwiększone ryzyko rozwoju tocznia, ale ponieważ choroba ta jest rzadka i nie zawsze prowadzi do utraty słuchu, nie może być uznana za przyczynę głuchoty Beethovena. 

„Genetyka medyczna zmaga się z tymi samymi problemami u pacjentów, którzy żyją dzisiaj. Sekwencjonowanie DNA nie dostarcza wszystkich informacji, które są wymagane do zrozumienia przyczyn choroby” – mówi Walther Parson.

Historycy medycyny spekulowali, że otoskleroza – choroba, w której maleńka kość znajdująca się w uchu, zwana strzemiączkiem, łączy się z innymi częściami ucha – mogła być prawdopodobną przyczyną utraty słuchu przez Beethovena. Genetyczne przyczyny otosklerozy nie zostały jeszcze zidentyfikowane, istnieje zatem możliwość, że przyczyniła się ona do utraty słuchu przez kompozytora, ale teoria ta nie mogła zostać potwierdzona w czasie badania.

.Informacje genetyczne Beethovena są publicznie dostępne, prawdopodobnie pobudzi to amatorskich detektywów do dalszych poszukiwań i badań. 

Emil Gołoś

Materiał chroniony prawem autorskim. Dalsze rozpowszechnianie wyłącznie za zgodą wydawcy. 2 kwietnia 2023