Józef Chełmoński w Muzeum Narodowym w Poznaniu

Blisko 200 dzieł Józefa Chełmońskiego będzie można oglądać przez najbliższe cztery miesiące w Muzeum Narodowym w Poznaniu (MNP) na wystawie „Józef Chełmoński 1849 – 1914”.

.Wystawa „Józef Chełmoński 1849 – 1914” jest częścią projektu realizowanego przez muzea narodowe w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. Ekspozycja dzieł Chełmońskiego w stolicy zakończyła się sukcesem frekwencyjnym, dyrekcja placówki w Poznaniu spodziewa się, że również tutaj wystawa będzie dużym powodzeniem. Prace jednego z najważniejszych polskich malarzy XIX wieku prezentowane będą w stolicy Wielkopolski do 29 czerwca.

Ekspozycja obejmuje dzieła monumentalne i szkice malarskie, tworzone na przestrzeni 45 lat, w tym najbardziej znane arcydzieła, jak: „Pogoda”, „Jastrząb”, „Orka”, „Jesień”, „Babie lato”, „Bociany” czy zakupiony do zbiorów MNP w 2023 roku obraz „Wieczór letni – wspomnienie Ukrainy”. To ostatnie dzieło Muzeum Narodowe w Poznaniu zakupiło w czerwcu 2023 r. Obraz przez ponad wiek uznawany był za zaginiony.

– Dla nas ta wystawa jest ogromnym przeżyciem. Ona jeszcze się nie rozpoczęła, a już przynosi odpowiedź publiczności. Zapisało się już ponad 100 grup, a w sprzedaży online mamy około 5 tys. biletów. Zapewne jest to również efekt fenomenalnego sukcesu wystawy w Warszawie – powiedział na konferencji prasowej dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu Tomasz Łęcki.

Frekwencja na wystawie w Warszawie sięgnęła 208 tys. osób. To więcej niż przy okazji jakiejkolwiek innej wystawy warszawskiego Muzeum Narodowego w ostatnich latach – z prezentacją dzieł Picassa włącznie.

Tomasz Łęcki podkreślił, że projekt, w ramach którego w trzech polskich miastach prezentowane są dzieła Chełmońskiego jest efektem zgodnej i wielopoziomowej współpracy trzech muzeów narodowych.

– Współpraca między muzeami nie jest aż tak oczywista. Trzeba pamiętać, że nie jest to wystawa, która jeździ po Polsce. To trzy różne, autonomiczne odsłony mające wspólny rdzeń merytoryczny, konserwatorski i kuratorski. Zatem nie jest przesadą odwiedzić każdą z tych wystaw: tę w Warszawie, którą odwiedziło już pół Polski, tę w Poznaniu i tę w Krakowie, do czego bardzo zachęcam – dodał.

Kuratorem poznańskiej odsłony projektu jest dr Maria Gołąb przy współpracy kuratorskiej Arkadiusza Krawczyka. Autorem aranżacji plastycznej jest Raman Taratsiuk.

W Muzeum Narodowym w Poznaniu prezentowanych jest blisko 200 dzieł: 122 obrazy, 14 szkicowników i 58 prac na papierze. Obiekty pochodzą ze zbiorów muzealnych z całej Polski, kolekcji prywatnych oraz muzeów ze Stanów Zjednoczonych, Szwajcarii i Węgier.

Poznańska ekspozycja pomyślana została jako prezentacja twórczości artysty w układzie chronologicznym i podziale przestrzeni odpowiadającym najważniejszym etapom życia: od malarskich studiów w Warszawie i Monachium (1869–1874), poprzez działalność w słynnej Pracowni w Hotelu Europejskim w Warszawie (1874–1875), pobyt w Paryżu (1876–1887/1888), aż po najdłuższy rozdział życia związany z mazowiecką Kuklówką.

Autorzy ekspozycji podkreślili, że taki podział pozwala zobaczyć najważniejsze malarskie idee w danym etapie, rozpoznać ciągłość podejmowanych wyzwań, a także uwypuklić cezury i znaczące przełomy w twórczości.

„Tak obszerna prezentacja pozwoli prześledzić wszechstronność i oryginalność artystycznych propozycji malarza: od realizmu, przez romantyzm, aż po akcenty symboliczne i mistyczne. Siła indywidualnego talentu oraz zmysłowa wyrazistość malarstwa Józefa Chełmońskiego niezmiennie fascynuje i zachwyca, a wystawa stanowi jego pełną reprezentację” – podkreślają twórcy wystawy.

Osobną częścią wystawy jest prezentacja rysunków Józefa Chełmońskiego.

„Te bardzo ciekawe, rzadko eksponowane w muzeach obiekty dają nam wgląd w warsztat mistrza. Służyły one rozmaitym potrzebom – od zanotowania wrażeń, przez studia ruchu czy postaci i sprawdzanie rozmaitych koncepcji kompozycyjnych, po notatki krajobrazowe i – najrzadsze w rysunkowym dorobku artysty – studia portretowe” – podali autorzy ekspozycji.

Wystawie towarzyszy wydawnictwo obejmujące tom esejów autorstwa zespołu kuratorskiego oraz katalog wszystkich obrazów olejnych i związanych z nimi rysunkowych studiów. Dla zwiedzających poznańską wystawę przygotowano syntetyczny przewodnik po ekspozycji.

Program wydarzeń towarzyszących wystawie obejmuje wykłady, spotkania i oprowadzania. Po zakończeniu wystawy 29 czerwca obrazy Chełmońskiego pojadą do Krakowa. Muzeum Narodowe w Krakowie swoją wystawę prezentować będzie od sierpnia do końca listopada 2025 r.

„Groch z kapustą, czyli cicer cum caule” – rzecz o współczesnych muzeach i sztuce

.We wznoszącym się ku górze budynku Depot odbijają się rotterdamskie chmury, między którymi widać też portowe dźwigi, trochę tak jak na obrazie Bruegela, gdzie także widać dźwigi, kołowroty i żurawie służące budowie wieży Babel. Z pewnością samo muzeum Depot poprzez swoje nawiązanie do wieży Babel jest nieświadomą i raczej niezamierzoną alegorią sztuki współczesnej, z której znikły idee Piękna i Dobra oraz odwzorowania Prawdy, a nawet poczucie Sensu – pisze prof. Piotr CZAUDERNA, lekarz, chirurg dziecięcy, w 2015 r. powołany w skład Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP.

Wlatach 1949–1953 polski poeta Julian Tuwim publikował w kolejnych numerach miesięcznika „Problemy” zebrane przez siebie bardzo różne ciekawostki i anegdoty pod tytułem Cicer cum caule, czyli groch z kapustą: panopticum i archiwum kultury, które następnie w formie książkowej wydała oficyna Czytelnik. Zebrane anegdoty, opowiastki i żarciki są tak różnej proweniencji, że łączy je chyba tylko osoba autora i jego poczucie humoru oraz zaciekawienie światem.

Zbiór ten i przyświecająca mu naczelna idea przypomniały mi się, gdy niedawno odwiedziłem nowy budynek muzealny w Museumpark w Rotterdamie, tzw. Depot Muzeum Boijmans Van Beuningen, czyli zgodnie z nazwą – rodzaj muzealnego magazynu albo raczej składnicy. Jak chwali się ta instytucja muzealna na swej stronie internetowej, Depot Boijmans van Beuningen jest pierwszym na świecie dostępnym publicznie magazynem sztuki.

Cały tekst dostępny na łamach „Wszystko co Najważniejsze” [LINK]

PAP/WszystkocoNajważniejsze/rb