Od górskich potoków do olimpijskich torów. Skąd się wzięło kajakarstwo na Igrzyskach?

Sport jak każdy inny? Skądże! Kajakarstwo, z jego adrenaliną, prędkością i bliskim kontaktem z naturą, zyskało popularność jako ekstremum, przyciągając zarówno zainteresowanie zawodników, amatorów jak i widzów na całym świecie. A ewolucja spływów, początkowo ściśle związana z transportem, przez rekreacyjną aktywność aż do dyscypliny olimpijskiej to fascynująca opowieść o pasji, wytrwałości, walce z żywiołami i własnymi ograniczeniami. Dodatkowo Polka, Klaudia Zwolińska, właśnie w tej dziedzinie zdobyła dla Polski medal na letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu.
Kajakarstwo sportowe – początki
.Kajakarstwo górskie wywodzi się oczywiście z tradycji eksploracji rzek, która sięga tak daleko, jak daleko rozpoczęła się ludzka rywalizacja z naturą i próba jej okiełznania. Proste kajaki już w dalekiej starożytności służy do eksploracji dzikich terenów, zwłaszcza w Ameryce Północnej, gdzie do dzisiaj są ozdobą wielu lokalnych muzeów. Same początki dyscypliny, w której Klaudia Zwolińska zdobyła medal, sięgają jednak początku XX wieku. Pierwsi europejscy kajakarze, wyposażeni w prymitywne, drewniane kajaki, podejmowali się spływów po górskich rzekach, gdzie nieprzewidywalne prądy i skaliste przeszkody stanowiły poważne wyzwanie: w historii naszej Europy rzeki co prawda od dawna służyły jako najlepsze szlaki transportowe, dotyczyło to jednak cieków głównych, często łączących najważniejsze ośrodki miejskie. Mniejsze rzeki pozostawały wciąż nieuregulowane i to właśnie tam, w takich miejscach, pierwsze kroki stawiali odważni.
Droga do Igrzysk Olimpijskich
.W latach 30. i 40. XX wieku kajakarstwo zyskało popularność w Europie, zwłaszcza w krajach alpejskich, gdzie górskie rzeki oferowały warunki do jego uprawiania. Choć sprawiały tym samym, że sport ten od samego początku należał do niebezpiecznych.
Skąd więc kajakarstwo górskie na Igrzyskach Olimpijskich? Kajakarstwo po raz pierwszy pojawiło się na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 roku. Na torze olimpijskim w niemieckim Augsburgu, specjalnie zaprojektowanym na potrzeby zawodów, zawodnicy rywalizowali w slalomie, który stał się klasyczną konkurencją kajakarstwa górskiego i jest nią do dzisiaj. Po debiucie w Monachium, kajakarstwo górskie zniknęło jednak z programu olimpijskiego aż do Igrzysk w Barcelonie w 1992 roku. Powód był prosty: trudności w budowie specjalnie zaprojektowanego toru oraz koszty sprawiły, że na jego stworzenie pozwolić sobie mogły wyłącznie państwa bogate. Powrót tej dyscypliny na olimpijskie tory zbiegł się także z rozbłyskiem nowe ery, po upadku komunizmu i zdjęciu czerwonej flagi z dachu moskiewskiego Kremla. Jest więc kajakarstwo górskie olimpijskim sportem, którego powrót zbiegł się z uwolnieniem narodów Europy Środkowej.
Kajakarstwo sportowe. Konkurencje i zasady
.Na igrzyskach olimpijskich zawodnicy biorący udział w wyścigu o medal kajakarzy górskich rywalizują w kilku konkurencjach kajakarstwa górskiego: slalomie K-1 (jedynki kajakowej), C-1 (jedynki kanadyjskiej) i C-2 (dwójki kanadyjskiej). Co konkretnie znaczą te skróty? Otóż skrót litery bierze się od nazwy kajaka, a występująca po niej cyfra odnosi się do liczby zawodników biorących udział w wyścigu.
Trasy kajakarstwa górskiego są pełne bramek, które zawodnicy muszą przepłynąć w odpowiedniej kolejności, unikając kar za dotknięcie lub ominięcie bramki. Bo w kajakarstwie górskim wszystko się liczy a sam występ wymaga nie tylko szybkości, ale także zręczności, precyzji i umiejętności nawigacji w trudnych warunkach.
Bohaterowie i legendy
.Kajakarstwo górskie wyłoniło wybitnych sportowców, którzy zapisali się na kartach historii. Jednym z najbardziej znanych jest Tony Estanguet z Francji, który zdobył trzy złote medale olimpijskie w C-1, stając się ikoną tego sportu. Innym wybitnym kajakarzem jest Michal Martikán ze Słowacji, który zdobył dwa złote medale i trzy srebrne, ustanawiając rekord liczby medali w kajakarstwie górskim.
W Polsce za początek zorganizowanej działalności uważa się rok 1928, kiedy to w ramach Polskiego Związku Narciarskiego powstała Komisja Kajakowa. Od tamtego czasu Polacy zdobyli kilkanaście tytułów mistrzów świata, pierwszy w 1958 roku (S. Kapłaniak w K1 na 500 m). Teraz dołączyła do nich Klaudia Zwolińska (Slalom K1), zdobywając srebrny medal na letnich Igrzyskach Olimpijskich 2024 w Paryżu.
oprac. MK