Li Qiang, który w sobotę został formalnie wybrany na premiera ChRL, uznawany jest za pragmatycznego i skutecznego biurokratę, zwolennika prywatnej przedsiębiorczości, ale przede wszystkim – wieloletniego lojalnego współpracownika przywódcy kraju Xi Jinpinga.
.Wybór Li zatwierdzono w ceremonialnym głosowaniu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL) w Wielkiej Hali Ludowej w Pekinie. Za jego kandydaturą opowiedziało się 2936 delegatów, przeciw było trzech, a ośmiu wstrzymało się od głosu. 63-letni Li Qiang, który w ubiegłym roku na XX krajowym zjeździe Komunistycznej Partii Chin (KPCh) awansował do najwyższego organu kierowniczego partii, zastąpi na tym stanowisku Li Keqianga.
Li Qiang – chiński urzędnik numer dwa
.Premier Li Qiang jest urzędnikiem numer dwa w chińskiej administracji państwowej, po przewodniczącym ChRL. Formalnie stoi on na czele Rady Państwowej i tradycyjnie kieruje polityką gospodarczą kraju. Przez 10 lat rządów Xi Jinpinga pozycja szefa rządu została jednak osłabiona, a według obserwatorów ustępujący premier był marginalizowany.
Zdaniem części ekspertów Li Qiang może być bardziej aktywny od swojego poprzednika, ale niekoniecznie będzie bardziej wpływowy, ponieważ uchodzi jest za lojalnego „człowieka przewodniczącego”. Choć sam uznawany jest za zwolennika prywatnej przedsiębiorczości, to Xi prowadzi kraj raczej w stronę zacieśniania kontroli nad gospodarką.
Napięcia w relacjach z Zachodem
.Li Qiang przejmuje stery państwa, które jest drugą gospodarką świata, w czasie narastających napięć w relacjach Chin z Zachodem, szczególnie z USA, oraz spowolnienia wzrostu w kraju. Chińskie PKB zwiększyło się w ubiegłym roku zaledwie o 3 proc., a na rok bieżący wyznaczono cel około 5 proc., najmniej ambitny od prawie 30 lat.
Li urodził się w 1959 roku powiecie Ruian, który obecnie jest częścią miasta Wenzhou. Pod koniec rewolucji kulturalnej, w wieku 17 lat, zatrudnił się w miejscowej stacji pomp irygacyjnych. W 1978 roku rozpoczął studia na uniwersytecie rolniczym, a później uzyskał dyplomy magisterskie w centralnej szkole partyjnej w Pekinie i na Uniwersytecie Politechnicznym w Hongkongu. Li Qiang należy do grona dygnitarzy, którzy blisko współpracowali z Xi w latach 2002-2007, gdy zarządzał on prowincją Zhejiang na wschodnim wybrzeżu Chin. Przez trzy lata Li był wtedy sekretarzem Xi. W 2017 roku wszedł do Biura Politycznego KPCh i objął funkcję sekretarza partii w Szanghaju, co zwykle zwiastuje awans do ścisłego kierownictwa.
Lockdown covidowy w Szanghaju z wiosny 2022 r.
.Nowy premier został powołany bez wymaganego wcześniej tradycyjnie stażu na stanowisku wicepremiera. Według komentatorów mógł pełnić już część funkcji przypisywanych premierowi od zjazdu partii z jesieni ub.r. W awansie nie przeszkodziła mu również krytyka związana z głośnym lockdownem covidowym w Szanghaju z wiosny 2022 roku, gdy był on najważniejszym urzędnikiem w mieście. Większość z około 25 mln mieszkańców najbogatszej metropolii Chin nie mogła wychodzić z domów przez dwa miesiące, powszechnie skarżono się na brak żywności i dostępu do opieki lekarskiej.
Agencja Reutera podała, powołując się na anonimowe źródła, że Li odegrał później kluczową rolę w nagłym i niespodziewanym zniesieniu surowych restrykcji covidowych w Chinach w grudniu ub.r. Według tych źródeł chińskie władze planowały powrót do normalności dopiero w marcu br., ale Li miał naciskać na przyspieszenie tej decyzji. Li jest również znany z zabiegów o większą integrację obszaru ujścia rzeki Jangcy oraz poszerzania strefy wolnego handlu w Szanghaju, gdzie znajduje się między innymi fabryka Tesli i szereg firm z branży układów scalonych
Amerykańskie sankcje technologiczne o mocy bomby atomowej
.Na temat wojny technologicznej o półprzewodniki pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami na łamach “Wszystko Co Najważniejsze” pisze Jan ŚLIWA w tekście “Wojny półprzewodnikowe – droga do Pearl Harbor?“. Autor porusza w nim kwestie poważnego amerykańskiego embarga na sprzedaż chipów AI, które uderza gwałtownie w rozwój gospodarczy oraz technologiczny Chin.
“Embargo dotyczy sprzedaży Chinom software’u do projektowania chipów, eksportu maszyn do ich produkcji, produkcji chipów na zamówienie, jak również eksportu gotowych elementów. Chodzi o szczytowe technologie, nie o chipy do pralek – które zresztą Chińczycy swobodnie produkują sami. Dalej – żaden obywatel lub mieszkaniec Stanów Zjednoczonych nie może pracować dla firm znajdujących się na czarnej liście, nie może nawet zapewniać serwisu i napraw sprzętu dostarczonego wcześniej. Setki amerykańskich managerów o chińskich korzeniach będzie musiało wybrać między zachowaniem obywatelstwa a karierą”.
“Restrykcje te mają stosować firmy w Ameryce oraz w krajach sojuszniczych, jak tajwańska firma TSMC i holenderska ASML. Objęta jest nimi każda firma, która wykorzystuje amerykańskie technologie lub produkty. Każde „dotknięcie” Ameryki w procesie produkcyjnym ma konsekwencje. Jak powiedział Henry Kissinger: „Niebezpiecznie jest być wrogiem Ameryki, ale bycie jej przyjacielem może być fatalne”. Dla osłody Ameryka proponuje sojusznikom porozumienie „Chip 4” między nią w roli głównej, Tajwanem (nr 1 w produkcji procesorów), Koreą (nr 1 w produkcji chipów pamięci) i Japonią (nr 1 w sprzęcie). Promowanie tego związku było jednym z głównych celów wizyty Nancy Pelosi w Azji. Ceną nowej synergii miałaby być redukcja stosunków z Chinami, co nie jest takie proste”.
”Jeżeli się temu dobrze przyjrzeć, to restrykcje te mają siłę bomby atomowej. Przypominają reguły COCOM stosowane podczas zimnej wojny wobec bloku wschodniego. Przy nich wojna handlowa Trumpa to prawie pieszczoty. Chodzi tu o położenie na łopatki szczytowej technologii chińskiej, zablokowanie wszystkich ambicji Chin” – pisze Jan ŚLIWA.
Problemy strukturalne i międzynarodowe Chin
.Na temat problemów gospodarczych Chin do których doprowadziła polityka zero COVID na łamach “Wszystko Co Najważniejsze” pisze Piotr ARAK w tekście “Chiński smok się dusi“. Autor porusza w nim również kwestie pozostałych poważnych problemów strukturalnych Państwa Środka oraz międzynarodowych takich jak wojna handlowa z USA.
“Wiek XXI miał być pod wieloma względami wiekiem Azji, a nawet Chin, ale optymiści co do trajektorii wzrostu tego kraju nie zwracali uwagi na wiele problemów, których przy szybkim nadganianiu zarządzającym tą gospodarką nie udało się ograniczyć. Chiny borykają się z wieloma problemami, także strukturalnymi, które ograniczają ich potencjał dalszego rozwoju. Można do nich zaliczyć nierówności dochodowe, alarmujące zanieczyszczenie powietrza oraz rozrośniętą korupcję. Ponadto problemem stały się strukturalne nierównowagi w chińskim modelu gospodarczym, tj. bardzo wysokie stopy inwestycji i oszczędności, akumulacja długu i rozrost sektora budowlanego oraz starzejące się społeczeństwo”.
“Trzecia kadencja Xi Jinpinga upłynie pod znakiem konieczności modyfikacji przyjętego modelu. Jednocześnie sytuacja międzynarodowa się pogarsza – wojna handlowa z USA, pandemia oraz rosyjska agresja na Ukrainę skłania firmy do dywersyfikacji dostaw i ograniczenia znaczenia Chin w łańcuchach wartości. Stąd m.in. strategia tzw. podwójnej cyrkulacji, która ma oprzeć gospodarkę na konsumpcji wewnętrznej i rodzimej produkcji, z kontaktami z zagranicą zapewniającymi m.in. rozwój technologii. Realizacja jej nie jest jednak łatwa”.
.“Wprawdzie spowolnienie jest wywołane w dużej mierze drakońską polityką zero-COVID, ale spadająca dynamika to także przejaw wyczerpywania się formuły chińskiego modelu gospodarczego. W jego centrum jest wysoka stopa inwestycji krajowych, wahająca się pomiędzy 40 a 45 proc. PKB finansowanych z równie wysokich oszczędności. Inwestycje były z kolei finansowane tanimi pożyczkami z kontrolowanych przez państwo banków, co doprowadziło do lawinowego wzrostu zadłużenia. Na koniec 2021 r. dług osiągnął wartość 290 proc. PKB, co nie odbiega wprawdzie od poziomu obserwowanego w państwach wysoko rozwiniętych, jednak zwraca uwagę tempo jego przyrostu – od 2009 r. urósł on dwukrotnie, stanowiąc 41 proc. wzrostu długu całego świata” – pisze Piotr ARAK.
PAP/WszystkoCoNajważniejsze/MJ
