Jan ŚLIWA
Bismarck, Wilhelm i siła polskości
Do rozwiązywania problemów potrzebna jest rzeczowa, ponadpartyjna dyskusja. Wymaga to dopuszczenia sytuacji, że prawak siądzie na murku z lewaczką i zastanowią się, jak jest, a potem do dyskusji dołączą się inni. Wygląda to na proste, ale takie nie jest.
Jan ŚLIWA
Drang nach Osten. Niemiecka ekspansja na wschód
Jak stwierdził Adolf Hitler: „Chcemy ziemi, a nie ludzi”. Pierwszym krokiem było odrąbanie narodowi głowy – szybka i systematyczna eksterminacja inteligencji i działaczy patriotycznych (Intelligenzaktion). Ale nie wszystko od razu. Polacy byli trzymani przy życiu nie z miłości, lecz dlatego, że byli jeszcze potrzebni.
Jan ŚLIWA
Przemoc w polityce
Ostatnio porażająca była scena, gdy lewicowa posłanka Paulina Matysiak usiadła na murku z konserwatywnym posłem Horałą i razem stwierdzili, że mimo podziałów politycznych rozwój Polski jest ważny dla obojga. Dokładnie mówiąc, porażająca nie była sama scena, lecz komentarze. Prawie nikt nie uznał, że chodzi tu o coś konkretnego. Pełna koncentracja była na temacie, kto za tym stoi i komu to służy. Jak można w ogóle usiąść obok pisowca? Określenie „parch” nie padło, ale wisiało w powietrzu. Posłanka Matysiak została uznana za zdrajczynię i zawieszona.
Jan ŚLIWA
Jak żyć pośród kłamstwa?
W świecie kompletnej dezorientacji, gdzie wieją potężne wiatry historii, dobrze jest zadać sobie pytanie – o co właściwie walczymy? I czy w ogóle warto walczyć o cokolwiek?
Jan ŚLIWA
Wiedza i wiara
Od kilkuset lat trwa spór między nauką a wiarą o prawo wyjaśniania świata. Z różnym natężeniem, ale wciąż czasem odżywa. Niektórzy twierdzą, że „nauka wszystko wyjaśniła, a więc Boga nie ma”. Jak mawiano w latach 60.: „Gagarin był w kosmosie (niebie?), Boga nie widział”. Ludzi twierdzących, że religia jest podstawowym źródłem wiedzy, jest o wiele mniej.
Jan ŚLIWA
Mowa nienawiści
Widzimy ostatnio tendencję do ustawowego chronienia określonych grup. Problem w tym, że tępienie mowy nienawiści wobec jednej grupy zachęca wręcz do stosowania jej wobec innych. – pisze Jan ŚLIWA
Jan ŚLIWA
Польща – Швейцарія Центральної Європи
Чи все так добре, а буде ще краще, чи хтось бачить сни в милій країні омани й національно боїться? Але оскільки так багато людей бачать шанс піднятися до вищої ліги, він може бути реальним, хоча, якщо нам не пощастить і ми зіграємо погано, у нас може залишитися лише одна мотузка
Jan ŚLIWA
Швейцария Центральной Европы
Все ли так хорошо, а будет еще лучше, или кто-то сны в милой стране заблуждения и национально боится? Но поскольку многие видят шанс подняться в высшую лигу, он может быть реальным, хотя, если нам не повезет и мы сыграем плохо, у нас может остаться одна только веревка
Jan ŚLIWA
Polska – Szwajcaria Europy Środkowej
Czy jest tak dobrze, a będzie jeszcze lepiej, czy ktoś śni w słodkiej krainie ułudy i się narodowo bałamuci? Ale skoro tylu widzi szansę awansu do wyższej ligi, jest może ona realna, choć przy pechu i złej grze może się nam ostać ino sznur.
Jan ŚLIWA
Referendum w Szwajcarii - najwyższy poziom demokracji
Szwajcarzy obawiają się, że po ewentualnym przystąpieniu do UE ich kraj mógłby mieć poważne kłopoty. Ultrapopulistyczna konstytucja, pozwalająca populusowi nie tylko zatwierdzać lub odrzucać prawa, lecz również je definiować, byłaby dla brukselskiej administracji solą w oku.
Jan ŚLIWA
Polska i historycy. Jeśli nie opowiemy swojej historii, inni zrobią to za nas
W przekazie popularnym historia Polski podczas II wojny światowej i tuż po niej redukuje się do dwóch pojęć: Jedwabne i Kielce. Mamy do czynienia z brudną wojną propagandową.
Jan ŚLIWA
Ekspertomachia - wojna ekspertów
Eksperci jak dawni rycerze pędzą na rywali z wyciągniętymi lancami, chcąc jeden drugiego strącić z konia. A gdzie tu jest prawda? W turnieju nagrodą jest rękawiczka upuszczona z rączek nadobnej Marty, rycerze chcą ją zdobyć i oddać damie w zamian za jej uśmiech.
Jan ŚLIWA
Україна – конфлікт пам’яті
Україна, наш донедавна дещо забутий сусід, уже понад рік як енергійно увійшла в польське життя. Так не ставалося вже давно. Здавалося, наша спільна події вже належать до історії, хоча й не завжди погодженої і закритої. Українці та українки приїжджають працювати – і це все. А виявилося, що Україна, яка воює з Росією, є викликом для Польщі, але, можливо, й шансом на майбутнє. Безсумнівно, вона стала новим фактором на карті Європи – не обов’язково лише в регіоні. Було б добре познайомитися з нею ближче – пише Jan ŚLIWA
Jan ŚLIWA
Ukraina – konflikt pamięci
Dojście do obiektywnego obrazu Ukrainy nie jest łatwe. Nie jest to jednoznaczny, wspólny dla wszystkich obraz. Raczej można wyobrazić sobie przyciemnioną scenę, gdzie krząta się wielu aktorów, a na całość skierowane jest dziesięć reflektorów, oświetlających równolegle toczące się wątki. Każdy z widzów widzi to, co chce, a często to, co zostaje mu akurat podane.
Jan ŚLIWA
Błyskotliwa wizja świata. Euroatlantyzm i eurazjanizm
Europa, w XIX wieku dominująca nad światem, po podwójnym samobójstwie w wieku XX, stała się cieniem samej siebie. Coś po niej pozostaje do dziś: marynarki i krawaty, suknie wieczorowe, skład orkiestry symfonicznej, Nagrody Nobla, kalendarz i układ metryczny. Ale stała się bezsilnym tworem pomiędzy dwoma potęgami.
Jan ŚLIWA
Trzy lata samotności (z COVID-19)
O epidemii COVID-19 trudno jest pisać. Na szczęście sprawa przyschła i przycichła, wciąż jednak budzi silne emocje. Sformowały się zwalczające się wzajemnie stronnictwa, trudno o neutralny grunt. Na szukającego centrum spadają raczej pociski z obu stron. Zakładam więc hełm i zbroję i z tarczą w ręku (bez miecza) spróbuję jednak podsumować te trzy lata, trzy lata z COVID-19.
Jan ŚLIWA
Rozum, biologia, podświadomość
Obecnie dyskusja zdominowana jest przez modernistyczny Zachód. Western, educated, industrialized, rich, democratic – w skrócie: WEIRD, czyli dziwaczny. Wewnątrz nich najdziwaczniejsze są społeczności intelektualistów i studentów Harvardu czy Yale, a to właśnie one dominują w dyskursie. Uważają się za „przebudzonych” (woke), przez co jak niegdyś jakobini biorą swoje idee za wartości uniwersalne i chcą je narzucać innym.
Jan ŚLIWA
Ludzkość i wojna
Wojna jest przedstawiana w sztuce często jako coś wspaniałego. Wodzowie w dumnych pozach, na koniach, szaleńcze szarże kawaleryjskie, nasze galeony oddające salwę w kierunku okrętów wroga.
Jan ŚLIWA
Niemcy i Polska dokonywały wielokrotnie przeciwnych wyborów
Na dłuższą metę współpraca musi być możliwa. Wymaga to jednak zmiany map mentalnych – akceptacji przez Niemcy, że są państwem jak wszystkie inne, a Polska jest równorzędnym partnerem mimo różnicy liczbowej i gospodarczej.
Jan ŚLIWA
Polska – awans do wyższej ligi
Ważne, by wiedzieć, co robić, gdy pojawi się okazja do wskoczenia na wyższy poziom. Ważne, by nie przysnąć, gdy zagra złoty róg. A okazja taka może nie trwać długo.