Mapa wojny na Ukrainie - stan walk

W porównaniu z rokiem poprzednim rok 2024 był okresem intensyfikacji działań wojennych na Ukrainie. Walki trwały na całej długości frontu, na odcinku około tysiąca kilometrów. Rosjanie wywierali ciągłą presję, korzystając z przewagi liczebnej i ogniowej, co skutkowało zwiększoną liczbą starć i ich bardziej intensywnym charakterem.

Wojna na Ukrainie i sytuacja na froncie

.Przez niemal cały rok Rosja utrzymywała także inicjatywę na polu walki, m.in. w maju otworzyła nowy front na kierunku północno-wschodnim, rozszerzając zakres działań wojennych pod Charkowem. W 2024 r. Ukraina zintensyfikowała użycie dronów i zaawansowanych technologii militarnych, m.in. w licznych atakach na rosyjskie obiekty infrastruktury krytycznej. Moskwa również zmodernizowała swój arsenał, używając nowych rodzajów pocisków, np. rakiety balistycznej Oriesznik.

Jednym z najważniejszych wydarzeń roku była rozpoczęta w sierpniu ukraińska ofensywa w obwodzie kurskim. Siły ukraińskie wkroczyły na terytorium Rosji, zajmując około 1300 kilometrów kwadratowych. Operacja ta – pod względem wizerunkowym – była pewnym ciosem dla Moskwy, ale, wbrew nadziejom, nie skłoniła Rosjan do przesunięcia sił z obwodu donieckiego na nowy odcinek frontu. Do końca roku Rosjanie odzyskali znaczną część utraconego terytorium.

Ukraińskie władze i dowództwo wojskowe wielokrotnie alarmowały o kryzysie zaopatrzeniowym, wskazując na brak amunicji i wstrzymanie pomocy wojskowej z zagranicy. Szczególnie istotne okazało się opóźnienie pomocy ze strony USA, blokowanej przez Republikanów w Kongresie. Kryzys zaopatrzeniowy ograniczył zdolności operacyjne Ukrainy w drugiej połowie roku.

Rok zakończył się pierwszymi propozycjami rozmów pokojowych, jednak Ukraina, osłabiona wstrzymaniem zagranicznej pomocy i problemami zaopatrzeniowymi, znajduje się w trudnej pozycji negocjacyjnej. Zarówno Moskwa, jak i Kijów nie wykazywały wyraźnej gotowości do zakończenia działań wojennych.

STYCZEŃ

7.01 – Siły ukraińskie zniszczyły częściowo ukończony most kolejowy na budowanej trasie z okupowanego Mariupola do Rosji.

23.01 – Ukraińscy piloci rozpoczęli szkolenia z instruktorami na myśliwcach F-16 na terytorium USA, Danii i Wielkiej Brytanii. Przekazanie tych samolotów Ukrainie zadeklarowały władze Holandii, Danii, Belgii i Norwegii.

LUTY

1.02 – Przywódcy krajów UE zgodzili się na pakiet wsparcia dla Ukrainy w wysokości 50 mld euro w ramach budżetu unijnego do 2027 r.

8.02 – Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski wyznaczył nowego naczelnego dowódcę Sił Zbrojnych: generała Walerija Załużnego zastąpił generał Ołeksandr Syrski.

9.02 – Ukraiński sztab generalny poinformował, że od początku wojny siły rosyjskie przeprowadziły 815 ataków chemicznych przeciwko Ukrainie.

13.02 – Senat Stanów Zjednoczonych przyjął pakiet pomocy dla Ukrainy w wysokości 61 mld dolarów i przesłał go do zatwierdzenia zdominowanej przez Republikanów Izbie Reprezentantów. Pakiet ten nie został tam poddany pod głosowanie do kwietnia, ponieważ pomoc dla Ukrainy stała się przedmiotem kampanii wyborczej w USA.

13.02 – Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych (IISS) podał, że od początku wojny Rosja straciła ponad 3 tys. czołgów oraz 5,6 tys. pojazdów opancerzonych i bojowych wozów piechoty, jednak wciąż posiada zapasy starszych pojazdów, którymi może uzupełniać straty przez trzy następne lata wojny.

17.02 – Wojsko ukraińskie wycofało się z Awidijiwki w obwodzie donieckim. Miasto od miesięcy było miejscem jednych z najbardziej intensywnych walk na froncie i nieustannych szturmów Rosjan. Awdijiwka, postrzegana jako brama do pobliskiego Doniecka, największego miasta przejętego przez wspieranych przez Rosję separatystów jeszcze w 2014 r. i od tego czasu okupowanego, została niemal całkowicie zniszczona.

MARZEC

7.03 – Prezydent Czech Petr Pavel ogłosił, że plan zakupu 800 tys. pocisków artyleryjskich dla Ukrainy osiągnął założony budżet dzięki składkom z 18 krajów. Dodał, że dostawy na Ukrainę rozpoczną się w ciągu następnych tygodni.

22.03 – Rosja przeprowadziła jeden z największych od początku inwazji ataków rakietowych i dronowych na sektor energetyczny Ukrainy. Zginęło co najmniej pięć osób, a 1 mln mieszkańców pozbawiono prądu.

30.03 – Niemiecki dziennik „Bild” poinformował, że wojska rosyjskie po raz pierwszy użyły na Ukrainie półtoratonowej bomby termobarycznej ODAB-1500, którą zrzucono na miejscowość Wełyka Pysariwka w obwodzie sumskim.

KWIECIEŃ

2.04 – Ukraiński wywiad wojskowy (HUR) zaatakował fabrykę montującą drony Shahed w rosyjskim Tatarstanie, około 1200 km od granicy.

2.04 – Zełenski podpisał ustawę obniżającą wiek osób podlegających mobilizacji z 27 do 25 lat; ukraińskie władze liczyły, że w ten sposób dodatkowo zmobilizują 450-500 tys. osób.

20.04 – Amerykańska Izba Reprezentantów przegłosowała ustawy o pomocy Ukrainie na kwotę 61 mld dolarów, co zakończyło trwający od miesięcy impas w tej sprawie.

24.04 – Ukraiński rząd postanowił, że mężczyźni w wieku 18-60 lat, którzy będą chcieli wyjechać z Ukrainy lub przebywają poza terytorium państwa, będą mogli uzyskać ukraiński paszport wyłącznie w kraju.

MAJ

8.05 – Unia Europejska zgodziła się na wykorzystanie 3 mld euro z zysków z zamrożonych rosyjskich aktywów państwowych na odbudowę Ukrainy i wsparcie obrony tego kraju. Państwa członkowskie UE zaakceptowały też plan Ukrainy, w którym Kijów zobowiązał się do przeprowadzenia 69 reform. Zatwierdzenie planu otworzyło drogę do wypłacenia Ukrainie wsparcia, które do 2027 r. ma wynieść 50 mld euro.

10.05 – Siły rosyjskie przekroczyły granicę w obwodzie charkowskim, uderzając na trzech kierunkach na północ i północny wschód od Charkowa. W ciągu czterech dni wyparły ukraińskie wojska na głębokość 5–6 km od granicy i doprowadziły do połączenia sił, tworząc nowy odcinek frontu o szerokości do około 60 km.

25.05 – 19 osób zginęło w rosyjskim ataku na hipermarket budowlany w Charkowie, gdzie w momencie ostrzału mogło przebywać ponad 200 osób.

CZERWIEC

1.06 – Ukraina po raz pierwszy użyła amerykańskiej broni do uderzenia na terytorium Rosji, wystrzeliwując rakiety HIMARS w kierunku m.in. Biełgorodu. Broń została użyta zgodnie z zatwierdzonymi wcześniej wytycznymi prezydenta Joe Bidena, zezwalającymi na wykorzystanie amerykańskiego uzbrojenia do uderzeń wewnątrz Rosji jedynie w celu obrony Charkowa. Potem zostało to rozszerzone na całą strefę przygraniczną.

20.06 – Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) przeprowadziła ataki z użyciem dronów na dwie bazy naftowe w Rosji, które przechowywały paliwo wykorzystywane na potrzeby wojsk rosyjskich.

24.06 – Ukraińska armia poinformowała, że w maju odnotowano na polu walki 715 przypadków użycia broni chemicznej przez Rosjan, czyli o 271 więcej niż w poprzednim miesiącu.

25.06 – UE zainaugurowała negocjacje akcesyjne z Ukrainą.

27.06 – UE zawarła umowę o bezpieczeństwie z Ukrainą. Zełenski podpisał ją wraz z przewodniczącymi: Komisji Europejskiej – Ursulą von der Leyen i Rady Europejskiej – Charlesem Michelem.

LIPIEC

8.07 – Rosjanie wystrzelili w kierunku Ukrainy 38 rakiet, ośmiu z nich nie udało się zneutralizować. Pociski trafiły w cele cywilne, m.in. w budynki mieszkalne oraz dwie placówki medyczne, w tym największy na Ukrainie szpital dziecięcy. W Kijowie, Krzywym Rogu, Pokrowsku i Dnieprze zginęło co najmniej 47 osób.

31.07 – Ukraina otrzymała pierwsze samoloty wielozadaniowe F-16. Dania, Norwegia, Holandia i Belgia planowały dostarczyć Ukrainie ponad 60 takich maszyn.

SIERPIEŃ

6.08 – Ukraina zaatakowała obwód kurski w Rosji. W pierwszych dniach operacji strona ukraińska posłała do walki do 300 żołnierzy, 11 czołgów i ponad 20 transporterów opancerzonych. W ciągu sześciu dni siły ukraińskie, w tym kilka tysięcy wojskowych, nie napotykając poważniejszego oporu, zajęły 1300 km kwadratowych terytorium Rosji.

11.08 – Ukraińskie siły powietrzne potwierdziły, że do przeprowadzonego wcześniej ataku na Kijów Rosjanie użyli czterech pocisków rakietowych wyprodukowanych przez Koreę Północną i oznaczonych jako KN-23.

16.08 – Premier Ukrainy Denys Szmyhal poinformował, że ponad 2,3 tys. statków wpłynęło do ukraińskich portów nad Morzem Czarnym w ciągu roku funkcjonowania Ukraińskiego Korytarza Morskiego, a z Ukrainy wyeksportowano około 44 mln ton zboża.

WRZESIEŃ

3.09 – Rosyjskie wojska ostrzelały dwiema rakietami balistycznymi miasto Połtawa w środkowo-wschodniej części Ukrainy, gdzie trafiono w placówkę edukacyjną i pobliski szpital. Zginęło co najmniej 58 osób, a 328 zostało rannych.

9.09 – Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy podał, że wojska rosyjskie tylko w sierpniu prawie 450 razy użyły przeciw Ukrainie broni chemicznej, zakazanej międzynarodowymi konwencjami, a od początku inwazji odnotowano ponad 4 tys. takich przypadków.

20.09 – Von der Leyen ogłosiła w Kijowie, że Ukraina otrzyma 35 mld euro pożyczki zaciągniętej przez UE i zabezpieczonej rosyjskimi aktywami.

PAŹDZIERNIK

1.10 – Rosyjskie wojska zdobyły ważne miasto Wuhłedar w obwodzie donieckim, które było bronione przez niemal dwa lata – od końca października 2022 r.

5.10 – Wywiad wojskowy Ukrainy (HUR) powiadomił o przybyciu ograniczonego liczebnie kontyngentu wojskowego z Korei Północnej, w tym wojsk inżynieryjnych, do obwodu kurskiego w Rosji. Jeszcze w październiku ukraińskie media podały, że z obywateli Korei Północnej utworzono w rosyjskiej armii batalion.

9.10 – Ambasadorowie krajów członkowskich UE zaakceptowali pożyczkę w wysokości 35 mld euro dla Ukrainy. Kredyt będzie spłacany z zysków uzyskiwanych z obrotu zamrożonymi rosyjskimi aktywami i zasili bezpośrednio ukraiński budżet.

22.10 – Prokurator generalny Ukrainy Andrij Kostin podał się do dymisji po doniesieniach o bezprawnym uzyskiwaniu przez prokuratorów statusu osoby niepełnosprawnej, by uniknąć mobilizacji na wojnę z Rosją.

LISTOPAD

4.11 – Według ukraińskiego wywiadu wojskowego (HUR) 11 tys. wojskowych z Korei Północnej znajdowało się wówczas w obwodzie kurskim w Rosji.

8.11 – Ukraina odzyskała ciała 563 żołnierzy, poległych w wojnie z Rosją na wschodzie kraju, a także tych, których szczątki znajdowały się w kostnicach na terytorium Federacji Rosyjskiej.

10.11 – 32 ukraińskie bezzałogowce pojawiły się w pobliżu Moskwy, co spowodowało ograniczenia w ruchu na głównych lotniskach w stolicy Rosji i okolicach tego miasta. Był to największy od początku wojny ukraiński atak z użyciem dronów na stolicę Rosji. Siły ukraińskie zaatakowały też przy pomocy bezzałogowców arsenał broni w graniczącym z Ukrainą obwodzie briańskim w Rosji.

17.11 – Rosjanie przeprowadzili zmasowany atak z powietrza na miasta na Ukrainie, skutkujący śmiercią dwóch osób w Mikołajowie, dwóch w Nikopolu, dwóch w Odessie i jednej we Lwowie. Według Zełenskiego w ciągu nocy i wczesnym rankiem wystrzelono ponad 200 rakiet i 90 dronów.

21.11 – Rosyjskie wojska po raz pierwszy użyły przeciwko Ukrainie nowej rakiety Oriesznik, czyli pocisku balistycznego pośredniego zasięgu. Uzbrojenie to wykorzystano do uderzenia na miasto Dniepr. Stało się to niedługo po tym, gdy USA zezwoliły stronie ukraińskiej na używanie pocisków balistycznych ATACMS na cele położone wewnątrz Rosji. W ocenie państw zachodnich, w tym USA, wykorzystanie rakiety Oriesznik miało na celu głównie zastraszenie Ukrainy i jej partnerów.

22.11 – Władimir Putin zapowiedział, że Rosja będzie nadal testować rakietę Oriesznik i rozpocznie jej seryjną produkcję. Zaznaczył, że pocisk będzie testowany również w warunkach bojowych. 

GRUDZIEŃ

8.12 – Stany Zjednoczone ogłosiły przekazanie Kijowowi pomocy wojskowej o wartości 988 mln dolarów w ramach Inicjatywy Wsparcia Bezpieczeństwa Ukrainy (USAI).

12.12 – Pod Moskwą zamordowano zastępcę głównego projektanta Biura Projektowego Mars Michaiła Szatskiego. Zajmował się on modernizacją rakiet manewrujących, stosowanych do ataków na Ukrainę. Zamach miał zorganizować ukraiński wywiad wojskowy (HUR).

14.12 – Według ukraińskiego wywiadu wojskowego (HUR) Rosjanie zaczęli wykorzystywać północnokoreańskich żołnierzy podczas walk w obwodzie kurskim. Jednocześnie kurczy się kontrolowany przez Ukraińców obszar obwodu kurskiego – aktualnie obejmuje on mniej niż 500 km kwadratowych.

15.12 – Niezależny rosyjski portal Meduza powiadomił za tzw. blogerami wojskowymi, czyli publicystami popierającymi inwazję Kremla na Ukrainę, że siły inwazyjne zdobyły centrum miasta Kurachowe w obwodzie donieckim.

17.12 – W wyniku zamachu zginął w Moskwie rosyjski generał Igor Kiriłłow, a rosyjskie służby zatrzymały podejrzanego o ten czyn – 29-latka z Uzbekistanu, który miał działać na zlecenie wywiadu Ukrainy. Do zamachu doszło niedaleko stacji metra Riazanski Prospekt, a materiały wybuchowe zostały przymocowane do hulajnogi elektrycznej.

20.12 – Ukraińskie bezzałogowce i rakiety uderzyły w rafinerię Nowoszachtyńsk w obwodzie rostowskim, czego efektem było częściowe wstrzymanie produkcji. Dzień później zaatakowały Kazań w Tatarstanie, gdzie zniszczony został skład komponentów do budowy dronów Shahed-136. Celem ukraińskich bezzałogowców stał się również kombinat chemiczny. 

W jaki sposób Rosja może stać się częścią nowoczesnego świata? Może to zrobić tylko dzieląc się na odrębne państwa

.Jeśli damy Putinowi choć jeden palec, wygra tę wojnę. Jedynym akceptowalnym rozwiązaniem jest odwrót najeźdźcy – pisze prof. Nassim Nicholas TALEB na łamach „Wszystko co Najważniejsze”.

Konflikt, którego jesteśmy świadkami, świadczy o szkodliwym dla Rosjan i ich zwolenników pomieszaniu koncepcji państwa jako narodu w sensie etnicznym i państwa jako jednostki administracyjnej.

Państwo, które chce oprzeć swoją legitymację na jedności kulturowej, musi być małe, w przeciwnym razie jest skazane na wrogość innych. Frankofoński obywatel Szwajcarii, choć jest kulturowo związany ze swoim językiem, nie aspiruje do przynależności do Francji, a Francja nie próbuje pod tym pretekstem najechać francuskojęzycznej Szwajcarii. Co więcej, tożsamości narodowe mogą się szybko zmieniać: frankofońscy Belgowie mają inną tożsamość niż Francuzi. Sama Francja przeszła przez proces wewnętrznego kolonializmu, aby zniszczyć kulturę prowansalską, langwedocką, pikardyjską, sabaudzką, bretońską i inne oraz wykorzenić ich języki w ramach scentralizowanej tożsamości. Narodowość nigdy nie jest określona i nigdy nie jest stała. Administracja – owszem.

Jedność kulturowa może mieć sens, ale tylko w formie zredukowanej, jaką są na przykład miasta-państwa. Posunąłbym się nawet do stwierdzenia, że tylko w ten sposób państwo może dobrze funkcjonować. Taki nacjonalizm – na przykład kataloński, baskijski czy chrześcijańskich Libańczyków – ma charakter defensywny, a w przypadku dużego państwa, takiego jak Rosja, nacjonalizm staje się ofensywny. Zauważmy, że w czasach Pax Romana czy Pax Ottomana nie było wielkich państw, lecz istniały miasta-państwa w imperium, którego rola była ograniczona. Istnieje jednak imperium luźne i imperium sztywne, przypominające państwo narodowe – Rosja to ten drugi wariant.

Obecnie funkcjonują dwa modele imperialne: model ciężki, jak w przypadku Rosji, oraz koordynacja państw na wzór NATO. Zobaczymy, który z nich wyjdzie zwycięsko z obecnego konfliktu. 

Ta wojna to nie tylko konfrontacja Ukrainy z Rosją, lecz także konfrontacja dwóch systemów: nowoczesnego, zdecentralizowanego i opartego na podziale władzy oraz archaicznego, scentralizowanego i autokratycznego. Ukraina chce należeć do systemu liberalnego – będąc słowiańskojęzyczna, podobnie jak Polska, pragnie być częścią Zachodu. Czym jest tak zwany Zachód?

To, co nazywamy „Zachodem”, nie jest bytem duchowym, lecz przede wszystkim systemem administracyjnym. Nie jest to zespół etniczno-geograficzny, ale system prawny i instytucjonalny: obejmuje również Japonię, Koreę Południową i Tajwan. Miesza się w nim talassokratyczny fenicki świat handlu sieciowego i świat Adama Smitha, oparty na prawach jednostki i swobodzie zawierania transakcji, podlegający presji postępu społecznego. W Stanach Zjednoczonych różnica między demokratami a republikanami jest niewielka, jeśli spojrzeć na nią z perspektywy innego wieku. Obie strony pragną postępu społecznego, ale w różnym tempie.

Z drugiej strony nacjonalizm wymaga wszechmocnego, scentralizowanego – i, co gorsza, heglowskiego – państwa, w dodatku takiego, które nadzoruje życie kulturalne w celu wyeliminowania indywidualnych różnic – cały tekst [LINK].

PAP/ WszystkocoNajważniejsze/ LW