Międzynarodowy Dzień Teatru
Potrzebujemy nowych sposobów narracji, by pielęgnować pamięć i kształtować nową etyczną i polityczną odpowiedzialność, która pomoże nam uwolnić się z rozmaitych form dyktatury współczesnego średniowiecza – napisał w orędziu z okazji 63. Międzynarodowego Dnia Teatru grecki reżyser Theodoros Terzopoulos.
Międzynarodowy Dzień Teatru – święto, które przypomina nam o istocie sztuki
.Dnia 27 marca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Teatru. Z tej okazji co roku Międzynarodowy Instytut Teatralny (ITI) publikuje orędzie wybitnego artysty skierowane do teatralnych profesjonalistów, amatorów i miłośników teatru. Pierwsze w 1962 roku napisał francuski pisarz Jean Cocteau.
W tym roku autorem orędzia jest Theodoros Terzopoulos – wybitny grecki reżyser i dramatopisarz, założyciel Teatru Attis, twórca unikalnej metody pracy z aktorem, który nieustannie bada granice ludzkiej ekspresji i emocji. W Polsce jego twórczość przybliżyła m.in. wydana przez Instytut Teatralny antologia „Współczesny dramat grecki” w tłumaczeniu Ewy T. Szyler.
Publikujemy tekst jego orędzia w przekładzie Julii Mark udostępniony przez Polski Ośrodek ITI (PO ITI) i Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego.
„Czy teatr może usłyszeć sygnały SOS wysyłane przez dzisiejsze czasy, w świecie zubożałych obywateli, zamkniętych w celach wirtualnej rzeczywistości, zagubionych w dusznej prywatności? W świecie zrobotyzowanych istnień uwięzionych w totalitarnym systemie kontroli i represji obejmującym wszystkie aspekty życia?” – napisał Theodoros Terzopoulos.
Grecki reżyser pyta w orędziu, „czy teatr jest zaniepokojony niszczeniem środowiska, globalnym ociepleniem, poważną utratą różnorodności biologicznej, zanieczyszczeniem oceanów, topnieniem lodowców, wzrostem pożarów lasów i ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi?” i „czy teatr może stać się aktywną częścią ekosystemu?”. „Teatr zauważa od wielu lat wpływ człowieka na planetę, ale nie radzi sobie z tym problemem” – ocenił Terzopoulos.
„Czy teatr troszczy się o kondycję człowieka, jaka kształtowana jest w XXI wieku, w którym jednostką manipulują interesy polityczne i ekonomiczne, sieci informacyjne i opiniotwórcze korporacje? W którym media społecznościowe z jednej strony ułatwiają komunikację, z drugiej stanowią dla niej doskonałe alibi, zapewniając niezbędną bezpieczną odległość od Innego?” – napisał grecki twórca, dodając, że „wszechobecne poczucie lęku przed Innym, odmiennym, Obcym, dominuje w naszych myślach i działaniach”.
Autor orędzia pyta: „czy teatr może stać się laboratorium współistnienia różnic za cenę lekceważenia otwartej rany?”.
Terzopoulos przyznał, że „krwawiąca rana wzywa nas do rekonstrukcji mitu”. „Jak to określił Heiner Müller: „Mit jest agregatem, maszyną, do której można podłączać wciąż nowe i nowe maszyny. Dostarcza on energię, dopóki narastające przyspieszenie nie wysadzi w powietrze kręgu kultury”; i dodałbym – kręgu barbarzyństwa” – wyjaśnił grecki reżyser.
„Czy reflektory teatralne mogą rzucić światło na społeczną traumę, zamiast zwodniczo oświetlać same siebie? To pytania, na które nie ma ostatecznych odpowiedzi, ponieważ teatr od wieków istnieje i trwa dzięki pytaniom bez odpowiedzi” – czytamy w orędziu.
Jak zaznaczył grecki twórca, „pytania te prowokuje Dionizos przechodząc przez miejsce swoich narodzin, mijając scenę starożytnego teatru, kontynuując w milczeniu swoją uchodźczą podróż poprzez krajobrazy wojny, dzisiaj, w Międzynarodowym Dniu Teatru”.
„Spójrzmy w oczy Dionizosa, ekstatycznego boga teatru i mitu, boga, który łączy przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, dziecka narodzonego dwukrotnie, z Semele i z Zeusa, wyraziciela płynnych tożsamości, kobiecej i męskiej, gwałtownej i łagodnej, boskiej i zwierzęcej, pomiędzy szaleństwem a rozsądkiem, porządkiem i chaosem – akrobaty na granicy życia i śmierci” – zaapelował Terzopoulos.
Reżyser zwrócił uwagę, że „Dionizos stawia fundamentalne pytanie ontologiczne: „O co w tym wszystkim chodzi?”, pytanie, które popycha twórcę w stronę coraz to głębszego badania korzeni mitu i wielu wymiarów zagadki człowieka”.
„Potrzebujemy nowych sposobów narracji, by pielęgnować pamięć i kształtować nową etyczną i polityczną odpowiedzialność, która pomoże nam uwolnić się z rozmaitych form dyktatury współczesnego średniowiecza” – podkreślił w orędziu Theodoros Terzopoulos.
Theodoros Terzopoulos – życiorys
.Theodoros Terzopoulos (ur. w 1945 r. w Makrygialos) studiował w Szkole Teatralnej Kostisa Michailidisa w Atenach (1965–67). Uczył się i pracował jako asystent reżysera w Berliner Ensemble (1972–76). Był dyrektorem Szkoły Teatralnej Narodowego Teatru Północnej Grecji w Salonikach (1981–83). W 1985 r. założył Teatr Attis w Delfach.
Reżyserował tragedie Ajschylosa, Sofoklesa, Eurypidesa, a także sztuki najwybitniejszych współczesnych pisarzy europejskich. Pracował w wielu teatrach zagranicznych, gościł na licznych międzynarodowych festiwalach i współpracował z wybitnymi aktorami z całego świata.
„Przez ostatnich trzydzieści lat Terzopoulos i Teatr Attis zagrali prawie dwa tysiące przedstawień na wielu międzynarodowych festiwalach zarówno w Grecji, jak i za granicą. Metody jego pracy znalazły się w programach nauczania szkół teatralnych i wydziałów filologii klasycznej na całym świecie. Reżyser prowadzi warsztaty i wykłady. Posiada tytuł profesora emerytowanego wielu międzynarodowych uczelni. Jest zdobywcą licznych nagród i odznaczeń teatralnych w Grecji i poza nią” – czytamy o artyście w przesłanej informacji.
Wyjaśniono, że książki z opisem metod jego pracy ukazały się dotychczas w językach greckim, angielskim, niemieckim, tureckim, rosyjskim, chińskim. W języku polskim ukazała się książka „W labiryncie. Theodoros Terzopoulos spotyka Heinera Müllera” (Wrocław, 2012).
Theodoros Terzopoulos był dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Spotkania ze Starożytnym Dramatem Greckim w Delfach (1985–88), w którym uczestniczyły wybitne osobistości świata teatru. Od 1991 r. jest jednym z członków-założycieli Międzynarodowego Instytutu Teatru Obszaru Morza Śródziemnomorskiego. W roku 2004 powołał Międzynarodowe Spotkanie ze Starożytnym Dramatem w Sykionie i był jego dyrektorem artystycznym do roku 2011.
Od 1993 roku pełni rolę przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Olimpiady Teatralnej. „Był dyrektorem artystycznym pierwszej Olimpiady: Przez tysiąclecia (Delfy, 1995) i przewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Olimpiady Teatralnej kolejnych edycji: Dając nadzieję (Shizuoka, 1999), Teatr dla ludzi (Moskwa, 2001), Przekraczając granice (Stambuł, 2006), Sarang. Miłość i człowieczeństwo (Seul, 2010), Marzenie (Pekin, 2014)” – napisano o artyście.
Plan na sztukę
.„Kultura Najważniejsza” to newsletter, w którym podpowiadamy, co warto obejrzeć, co przeczytać, czego posłuchać, ale i czego – posmakować. Odrywając się od codzienności, chcemy przypomnieć o fascynującym świecie kultury i sztuki, na który warto znaleźć czas.
Sztuka wyraża nasze estetyczne potrzeby. Prowokuje do myślenia, pobudza kreatywność, wyzwala emocje. Pozwala poczuć się wyjątkowo, a co najważniejsze, wzbogaca nas samych. Chcemy razem, wspólnie z Państwem, wybierać, to co najważniejsze w kulturze. W każdy czwartek, punktualnie o godzinie 21.00 znajdą Państwo w swojej skrzynce e-mailowej zbiór propozycji kulturalnych, które warto uwzględnić podczas planowania weekendu.
Przedstawiamy premiery kinowe, a także filmy dostępne na platformach streamingowych dla tych, którzy wolą rozkoszować się kulturą w domowym zaciszu. Przypominamy o klasykach, wracamy do pozycji, które zdobyły największe nagrody filmowe i wywarły wpływ na pokolenia oraz do których nawiązuje współczesna kinematografia – i nie tylko.
Nie zapominamy również o koncertach czy płytach. Muzyka pełni tu ważną rolę. Dzięki „Kulturze Najważniejszej” nie ominie Państwa absolutnie żadne wartościowe wydarzenie.
Zachęcamy do zapisania się do specjalnego, bezpłatnego newslettera „Kultura Najważniejsza”, który pozwoli Państwu zaplanować kulturalny weekend [LINK DO ZAPISÓW].
PAP/ Grzegorz Janikowski/ WszystkocoNajważniejsze/ LW
