Mongolia powinna zatrzymać Putina - Human Rights Watch

Przywódca Rosji Władimir Putin przybył 2 września z wizytą do Mongolii. Organizacja pozarządowa Human Rights Watch (HRW) zaapelowała o zatrzymanie go. Putin jest poszukiwany przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) za bezprawną deportację dzieci z okupowanych terenów Ukrainy do Rosji.

„Mongolia jest zobowiązana do zatrzymania Putina” – Human Rights Watch

.”Mongolia złamałaby swoje międzynarodowe zobowiązania jako członek MTK, gdyby pozwoliła [Putinowi] na wizytę i nie aresztowała go” – przekazała wcześniej 2 września Maria Elena Vignoli, prawniczka z Human Rights Watch. Putin jest poszukiwany przez MTK od marca 2023 r., kiedy sędziowie wydali nakazy aresztowania jego oraz rosyjskiej rzeczniczki praw dziecka Marii Lwowej-Biełowej za zbrodnie wojenne bezprawnej deportacji dzieci z okupowanych terenów Ukrainy do Rosji. Mongolia została członkiem MTK w 2003 r. Zgodnie z traktatem założycielskim ma obowiązek współpracy z Trybunałem, w tym aresztowania i wydawania podejrzanych, którzy wkraczają na jej terytorium.

„Wpuszczenie Putina, zbiega MTK, byłoby zniewagą nie tylko dla wielu ofiar zbrodni sił rosyjskich, ale także podważyłoby podstawową zasadę, że nikt, bez względu na to, jak jest potężny, nie stoi ponad prawem” – stwierdziła Vignoli. Składając wizytę w Mongolii, Putin po raz pierwszy od wydania przez MTK nakazu aresztowania jest gościem kraju członkowskiego MTK. W sierpniu 2023 r. Putin miał wziąć udział w corocznym szczycie przywódców BRICS w Johannesburgu, ale po naciskach ze strony społeczeństwa obywatelskiego i decyzji sądu RPA potwierdzającej zobowiązanie państwa do wykonania nakazu aresztowania wydanego przez MTK jego wizyta została ostatecznie odwołana.

Human Rights Watch stwierdziła, że wszyscy członkowie Międzynarodowego Trybunału Karnego powinni pójść za przykładem RPA i wypełniać swoje zobowiązania wynikające z traktatu ustanawiającego trybunał. 15 czerwca Mongolia przyłączyła się do oświadczenia 94 państw członkowskich MTK, w którym zadeklarowano „niezachwiane poparcie” dla MTK w świetle nasilających się gróźb wobec sądu i jego urzędników. W oświadczeniu wezwano również wszystkich członków „do zapewnienia pełnej współpracy z Trybunałem w celu realizacji jego ważnego mandatu, jakim jest zapewnienie równego wymiaru sprawiedliwości dla wszystkich ofiar ludobójstwa, zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości”. W 2023 r. jeden z sędziów Sądu Najwyższego w Mongolii został po raz pierwszy wybrany do składu MTK.

Deportacje ukraińskich dzieci do Rosji

.Oprócz przymusowej deportacji ukraińskich cywilów do Rosji, w tym dzieci, Human Rights Watch udokumentowała liczne inne działania sił rosyjskich od czasu ich pełnowymiarowej inwazji na Ukrainę w 2022 r., które należy zbadać jako potencjalne zbrodnie wojenne, przypomniał portal radia Wolna Europa. Obejmują one bezprawne ataki na ludność cywilną i infrastrukturę cywilną, ataki z użyciem niedozwolonej broni, jak amunicja kasetowa, oraz arbitralne zatrzymania, tortury i egzekucje doraźne cywilów i ukraińskich żołnierzy próbujących się poddać.

Śledztwa prowadzone przez sąd doprowadziły dotychczas do wydania nakazów aresztowania sześciu osób pod zarzutem zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. „Kiedy Putin planował wziąć udział w szczycie BRICS, (…) RPA stanęła przed wyborem, przed jakim stoi obecnie Mongolia, ale jasno dała do zrozumienia, że uznaje swoje zobowiązania”, (…) a Putin „ostatecznie został w domu” – powiedziała Vignoli. „Władze Mongolii mają teraz szansę zademonstrować w konkretnych słowach swoje zaangażowanie w wymierzanie sprawiedliwości za zbrodnie międzynarodowe, odmawiając Putinowi wjazdu lub aresztując go, jeśli wjedzie do kraju” – dodała. 

Jak Międzynarodowy Trybunał Karny osądzi Putina?

.Na temat tego w jaki sposób można pociągnąć Putina oraz jego najbliższe otoczenie do odpowiedzialności prawno-politycznej za agresję na Ukrainę i popełnione tam zbrodnie, na łamach “Wszystko Co Najważniejsze” pisze prof. Kevin HELLER w tekście “Norymberga XXI wieku“.

“Czy rosyjskich urzędników państwowych można ścigać za nielegalne działania przeciwko Ukrainie? Odpowiedź jest dość złożona. Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego Karim Khan prowadzi obecnie dochodzenie w sprawie zbrodni popełnionych rzekomo na Ukrainie. Jeżeli dojdzie do wniosku, że istnieją uzasadnione powody, aby przyjąć, że jakiś rosyjski (albo ukraiński) przywódca polityczny lub wojskowy bądź nawet niższej rangi dowódca odpowiada za takie zbrodnie, może wydać nakaz aresztowania, po czym wszystkie państwa będące członkami Trybunału miałby obowiązek taki nakaz wykonać. Istnieje zatem szansa na rozliczenie zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych na Ukrainie. Śledztwo trwa”.

“Ściganie zbrodni agresji jest jednak bardziej skomplikowane. Międzynarodowy Trybunał Karny jest wprawdzie właściwy do rozpatrywania zbrodni agresji, ale jego jurysdykcja jest bardzo ograniczona i znacznie różni się od jurysdykcji obejmującej zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciw ludzkości i ludobójstwo. Największą różnicą jest to, że państwo niebędące członkiem Trybunału nie może być ścigane za zbrodnię agresji, nawet jeżeli dopuści się jej na terytorium państwa, które jurysdykcję Trybunału uznaje. Trybunał może zatem rozpatrywać zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości i ludobójstwo, ale nie może prowadzić śledztwa przeciwko Rosji w sprawie zbrodni agresji popełnionej na terytorium Ukrainy”.

.”Jest to bardzo poważne ograniczenie. Prawdę mówiąc, jedyny precedensowy wyrok za zbrodnię agresji zapadł w Norymberdze, kiedy to większości oskarżonych postawiono zarzut o popełnienie zbrodni, którą dziś nazwalibyśmy właśnie zbrodnią agresji (wówczas nazywano ją zbrodnią przeciwko pokojowi). Z powyższego wynika, że trudno byłoby ścigać urzędników państwowych za zbrodnię agresji przynajmniej poprzez Międzynarodowy Trybunał Karny. Co zatem należy zrobić?” – pisze prof. Kevin HELLER.

PAP/WszystkocoNajważniejsze/MJ