„Mrożek. Biografia” prof. Anny Nasiłowskiej przybliża nietuzinkową postać
W Wydawnictwie Literackim ukazuje się biografia Sławomira Mrożka autorstwa literaturoznawczyni prof. Anny Nasiłowskiej. „Bardzo nie chciał umizgiwać się do kogokolwiek. W związku z tym niewiele rzeczy robił dlatego, że mu się to opłacało lub że opłacało mu się być miłym dla kariery” – mówiła autorka prof. Nasiłowska.
”Mrożek. Biografia” – człowiek absolutnie niezależny
.Pytana, z jakiego powodu postanowiła napisać pierwszą w Polsce biografię Mrożka, prof. Nasiłowska powiedziała: „Z poczucia pewnego niedokonania i pewnych długów filologów wobec Mrożka”. „Wcześniej pisałam „Historię literatury polskiej” i stawałam przed pewnymi pytaniami, na które nie znalazłam gotowej odpowiedzi, a to bardzo niedobrze. Na przykład, co było pierwszą książką Mrożka, bo w 1953 r. wyszły dwie – „Opowiadania z Trzmielowej Góry” i ”Półpancerze praktyczne” – mówiła. „Ponieważ bibliografowie zapisują je – najpierw „Opowiadania z Trzmielowej Góry”, potem „Półpancerze praktyczne” – no to znaczy, że debiutował „Opowiadaniami…”, ale nikt tej książki nie widział. Bo to nie jest książka. Ja do niej, na całe szczęście, dotarłam i okazało się, że to jest broszurka propagandowa napisana chyba na zamówienie Spółdzielni Czytelnik” – wyjaśniła literaturoznawczyni.
„Wiele tego typu pytań pozostawało bez odpowiedzi. Trzeba było odpowiedzieć na takie pytania: dlaczego wyjechał? kiedy wyjechał? czy musiał wyjechać? Jak to było?” – tłumaczyła. „Ponieważ on nigdy nie był uważany za pisarza emigracyjnego – i chyba sam się o to postarał – natomiast od 1963 r. był najpierw we Włoszech, potem we Francji. Był poza Polską. Emigrantem stał się dopiero w 1968 r., kiedy okazało się, że wygasł jego polski paszport, a ceną za jego odnowienie był jak najszybszy, w ciągu dwóch tygodni, powrót do Polski, co mogłoby się skończyć tym, że nie mógłby podróżować” – podkreśliła prof. Nasiłowska.
Pytana, co dla niej jako autorki było największym odkryciem, znaleziskiem podczas pracy nad biografią Mrożka, zwróciła uwagę: „spotkania z ludźmi”.
„Niektóre odbyły się właściwie w ostatnim momencie. Na przykład przez trzy lata pracy nad biografią rozmawiałam z Andrzejem Chącińskim. To był również pisarz, mało znany, sekretarz pisma „Współczesność” w pierwszym okresie jego powstania. Przebywał długo na emigracji w Australii, a potem wrócił do Polski” – mówiła. „Chąciński był szwagrem Mrożka, ponieważ poślubił Gabrielę Obrembę. Rozmawiałam z nim długo, przyjaźniliśmy się i on zmarł na covid w trakcie mojej pracy nad książką” – wyjaśniła autorka.
Mrożek i jego ucieczka przed rzeczywistością społeczno-polityczną
.Prof. Nasiłowska zaznaczyła, że „Mrożek ciągle uciekał przed rzeczywistością społeczno-polityczną, ale równocześnie potrafił ją znakomicie opisać”. „Jego świadomość tego, co się wokół dzieje, była naprawdę na bardzo wysokim poziomie. Nie mylił się w tej sprawie” – oceniła.
Pytana o fenomen Mrożka, który był milczkiem, a jednocześnie bywał duszą towarzystwa, Nasiłowska zauważyła: „wydaje się, że to była pewnego rodzaju gra”. „Bywał też bardzo rozmowny, kiedy starał się zrobić wrażenie na kobietach – to nawet śpiewał. Opisała to też jego druga żona Susana Osorio-Mrożek, ale i wcześniejsze panie były adresatkami takich śpiewów. Pisał do nich listy, ale nie zawsze mamy do nich dostęp. Listy czasem niesforne, bardziej szczere pokazujące jego problemy osobiste” – wyjaśniła. „Mrożek był człowiekiem kapryśnym. Jeśli mu się coś nie podobało – to potrafił zacząć milczeć w trakcie imprezy” – dodała.
„To pokazuje rys jego absolutnej niezależności. Bardzo nie chciał umizgiwać się do kogokolwiek. W związku z tym niewiele rzeczy robił dlatego, że mu się to opłacało lub że opłacało mu się być miłym dla kariery” – oceniła literaturoznawczyni.
Pytana, dlaczego Mrożek opuścił w 2008 r. Kraków i uciekł po raz kolejny do Nicei, prof. Nasiłowska powiedziała: „dlatego, że tam była lepsza opieka lekarska”. „Zadecydowały względy zdrowotne. To jest może smutne, ale tak właśnie było” – dodała.
Najważniejsze dzieła Stanisława Mrożka
.„Mrożek mówił, że „Nicea to pustka”. Na swój sposób chciał się ponownie znaleźć w pewnej pustce, anonimowości jako człowiek nierozpoznawalny. Wcale nie chciał nam się pokazywać jako mężczyzna z problemami zdrowotnymi” – podkreśliła.
Premierę liczącego blisko 700 stron tomu „Mrożek. Biografia” pióra prof. Anny Nasiłowskiej zaplanowano na 27 września. Książka ukaże się w krakowskim Wydawnictwie Literackim.
Do najważniejszych książek autobiograficznych Mrożka oraz prac poświęconych pisarzowi, które wydano w Polsce, należą: S. Mrożek, „Baltazar: Autobiografia” (2006), S. Mrożek „Dziennik powrotu” (2000), S. Mrożek, „Dziennik 1962-1969” (2010), S. Mrożek, „Dziennik 1970-1979”, t. 2 (2012), S. Mrożek, „Dziennik 1980-1989”, t. 3 (2013), S. Mrożek, „Małe listy” (2000), S. Mrożek, „Uwagi osobiste” (2007), J. Błoński, „Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka” (1995), M. Sugiera, „Dramaturgia Sławomira Mrożka” (1996), „Mrożek w odsłonach. 39 opowieści z różnych miejsc i czasów”, oprac. M. Miecznicka (2015).
”Kultura Najważniejsza” – czas na sztukę!
.Kultura Najważniejsza” to newsletter, w którym podpowiadamy, co warto obejrzeć, co przeczytać, czego posłuchać, ale i czego – posmakować. Chcemy przypomnieć o fascynującym świecie kultury i sztuki, na który warto znaleźć czas.
Polecamy kinowe premiery, a także filmy dostępne na platformach streamingowych, dla tych którzy wolą rozkoszować się kulturą w domowy zaciszu. Przypominamy o klasykach, piszemy o nowościach, wracamy do pozycji, które zdobyły największe nagrody filmowe. Proponujemy również światowe wystawy, najlepsze spektakle teatralne czy koncerty. Tego wszystkiego dowiedzą się Państwo, czytając newsletter „Kultura Najważniejsza”.
Zachęcamy do zapisania się do specjalnego, darmowego newslettera „Kultura Najważniejsza”, który pozwoli Państwu zaplanować kulturalny weekend [LINK DO ZAPISÓW].
PAP/ Grzegorz Janikowski/ Wszystko co Najważniejsze/ LW