Neolityczna siekierka spod Legionowa. Należała do przedstawiciela kultury ceramiki sznurkowej

Neolityczna siekierka znaleziona przypadkowo podczas prac ogrodowych w Józefowie niedaleko Legionowa została prawdopodobnie wykonana na terenie dzisiejszej Białorusi. Trafiła do Muzeum Historycznego w Legionowie, gdzie będzie można ją zobaczyć na wystawie od września.

Neolityczna siekierka z Józefowa

.Neolityczna siekierka została znaleziona przypadkowo na terenie posesji w Józefowie niedaleko Legionowa. „Jest to obszar nisko położony i trzeba tam było nawieźć ziemię. I ta siekierka została znaleziona właśnie w tej nawiezionej ziemi, więc prawdopodobnie ona pochodzi z innego obszaru. Nie wiadomo dokładnie z jakiej miejscowości została przywieziona ta ziemia, ale przypuszczam, że z jakichś niedalekich terenów. Mamy nadzieję, że uda nam się dowiedzieć, skąd znalazła się ta ziemia w Józefowie” – powiedział kierownik działu archeologicznego Muzeum w Legionowie kustosz Wawrzyniec Orliński.

Podkreślił, że ludzie, którzy ją znaleźli zareagowali tak jak powinno się reagować gdy znajduje się przedmioty archeologiczne, czyli zgłosili się do mazowieckiego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Konserwator o znalezisku poinformował w mediach społecznościowych a legionowskie Muzeum Historyczne postanowiło się nią zaopiekować. Fizycznie do muzeum neolityczna siekierka trafiła na początku czerwca a oficjalnie przekazano ją na początku lipca.

Znalezisko związane z kulturą ceramiki sznurkowej

.”Siekierka wykonana jest z krzemienia, który był gładzony. Więc wstępnie możemy ją datować na okres neolitu czyli młodszej epoki kamienia kiedyś nazwany epoką kamienia gładzonego. Jest nieduża, ma około 10 centymetrów, ale cechy stylistyczne pozwalają ją łączyć z kręgiem kulturowym ceramiki sznurowej” – przekazał kustosz.

Wyjaśnił, że jest to krąg kultur, który obejmował swoim zasięgiem głównie Europę Środkową i Wschodnią – od Renu aż po środkową Wołgę, od północy Skandynawię a od południa podnóże Alp i Karpat. „Co ciekawe, z terenów Mazowsza zabytków, które można wiązać z tą kulturą jest stosunkowo niedużo, dlatego dla nas jest to tym bardziej cenne znalezisko i bardzo ważna przesłanka do dalszych badań nad tą epoką” – wyjaśnił Orliński.

Kultura ceramiki sznurowej jest jedną w pierwszych kultur, które można wiązać z ludami indoeuropejskimi. Cechą charakterystyczną dla tej kultury jest ceramika, która była zdobiona odciskami sznura. Kiedyś nazywaną ją kulturą toporów bojowych dlatego, że w grobach znajdowano bardzo charakterystyczne topory z przedłużonym w dół ostrzem.

Prehistoryczne narzędzie z terenów dzisiejszej Białorusi

.”Zabytków z tego okresu najwięcej jest na Śląsku, Kujawach i co ciekawe, tereny na wschód od Mazowsza – północna Ukraina i dzisiejsza Białouś. Właśnie na terenach dzisiejszej Białorusi wokół rzeki Roś w okolicy miejscowości Nowe Sioło znane były już od jakiegoś czasu, kopalnie krzemienia, które funkcjonowały w okresie neolitu. I prawdopodobnie ta nasza siekierka została wykonana z krzemienia kredowego, wydobywanego właśnie tam i przywędrowała stamtąd na Mazowsze” – powiedział kustosz.

Dodał, że oczywiście to trzeba jeszcze wyjaśnić i poddać siekierkę specjalistycznym badaniom, które ustalą dokładne miejsce pochodzenia surowca. Znaleziona na Mazowszu neolityczna siekierka służyła jako narzędzie – do ścinania i obróbki drewna, być może do celów rolniczych a w ostateczności, żeby się bronić lub atakować.

Neolityczna siekierka trafi na wystawę „De Profundis… Archeologia ziem powiatu legionowskiego”, która dotyczy przeszłości obszaru dzisiejszego powiatu legionowskiego – wideł Wisły i Narwi. Będzie umieszczona w jednej z gablot dotyczącej epoki neolitu i historii osadnictwa na tym terenie. Zobaczyć będzie ją można po wakacjach, najprawdopodobniej we wrześniu. Wstęp do Muzeum Historycznego w Legionowie jest bezpłatny.

Stratyfikacja społeczna w starożytności

.Na temat nierówności społecznych w starożytnym świecie na łamach “Wszystko Co Najważniejsze” pisze prof. Carles LALUEZA FOX w tekście “Archeologia nierówności“.

“Tutenchamon za życia był mało znanym faraonem. Istnieją dowody na to, że pochowano go w pośpiechu. Trumna, w której znaleziono mumię Tutenchamona, została wykonana z litego złota i waży ponad 100 kg. Trudno sobie wyobrazić, jak imponujące musiały być pochówki tak potężnych władców starożytnego Egiptu, jak Cheops, Totmes III czy Ramzes II. Niestety, wszystkie one zostały splądrowane jeszcze w starożytności”.

“Wbrew powszechnemu przekonaniu większość archeologów powiedziałaby, że poszukiwanie skarbów nie jest ich głównym celem; chcą zrozumieć codzienne życie minionych cywilizacji. Mimo to skrajności – bajeczne bogactwa królów i trudna egzystencja zwykłych ludzi – pozwalają zrozumieć to, co można uznać za jeden z głównych celów archeologii: badanie ewolucji życia społecznego w starożytności”.

“Jedną z najbardziej oczywistych metod jest analiza składu inwentarzy grobowych. Bogate pochówki mogą jednak nie być nie tyle dowodem zróżnicowania społecznego, ile próbą zademonstrowania znaczenia i odrębności danej grupy w stosunku do innych. Rozwarstwienie społeczne może opierać się na bogactwie, ale także na osobistym prestiżu i władzy. Dlatego nie zawsze można ocenić różnice społeczne, porównując wyłącznie pochówki”.

.”Niektórzy archeolodzy próbowali zastosować zasady ekonomii do zbadania różnic społecznych i porównania danych z różnych miejsc. W badaniu kierowanym przez Samuela Bowlesa z Instytutu Santa Fe, opublikowanym w „Nature” w 2017 r., próbowano odpowiedzieć na to pytanie, stosując współczynnik Giniego – najczęściej używany do pomiaru nierówności dochodów – w odniesieniu do dużej liczby stanowisk archeologicznych, zarówno w Starym Świecie, jak i w obu Amerykach. Na liście stanowisk znalazły się takie miejsca, jak Çatalhöyük w Turcji, Pompeje we Włoszech i Teotihuacán w Meksyku; autorzy określili wymiary domów jako szacunkowe wskaźniki bogactwa tamtejszych społeczeństw” – pisze prof. Carles LALUEZA FOX.

PAP/WszystkocoNajważniejsze/MJ