79. rocznica Powstania Warszawskiego

Szanowni Państwo,

Znaczenie wolności doceniamy wówczas dopiero, kiedy ją tracimy. O tym przecież jest znaczna część najnowszej historii Polski. To opowieść o walce o wolność, o podmiotowość i godność; opowiadanie się za pomocą najsłabszym i najbliższym. Opowiadanie i przekazywanie tej historii jest szczególnie ważne. Dlatego przygotowaliśmy to wydanie specjalne „Wszystko Co Najważniejsze”; wydanie poświęcone Powstaniu Warszawskiemu i jego bohaterom.

79. rocznica Powstania Warszawskiego to w końcu okazja do przypomnienia, że wolność i podmiotowość nigdy nie są dane raz, ani na zawsze, że mają swoją cenę. Czasem płacą ją pokolenia, które w jakimś geście zbiorowej odpowiedzialności, profetycznym zrywie składają ofiarę najwyższą, ofiarę z samych siebie, Inaczej przecież niż Paryż, polska stolica nie doczekała się podczas II Wojny Światowej wyzwolenia. Zamieniona została morze ruin. Ale nie tylko o tym morzu ruin chcemy pamiętać. Wspominać chcemy tych, którzy pomimo strachu i przeważających sił wroga do końca byli wierni, do końca mieli nadzieję.

Zapraszam do lektury wydania specjalnego „Wszystko Co Najważniejsze”.

Michał Kłosowski, 
zastępca redaktora naczelnego

Jan OŁDAKOWSKI
Polska 1944, Ukraina 2022 

„Chcieliśmy być wolni i wolność sobie zawdzięczać” – tak brzmi motto nad drzwiami wejściowymi na ekspozycję Muzeum Powstania Warszawskiego. Dziś to właśnie idea wolności łączy Polskę i Ukrainę. Bohaterska wojna toczona z Rosją pokazuje bowiem wagę historii. Wolność przecież, zwłaszcza dla młodych ludzi, jest jak powietrze: nie widzą jej, dopóki nie poczują jej braku.

Daniel KOREŚ
W cieniu wyroku na miasto.  
Kto i jak podjął decyzję o wybuchu powstania warszawskiego? 

„Może właśnie 25 lipca 1944 r., w czasie odprawy, przegraliśmy bitwę o Warszawę, a znalazło to swój wyraz w dwu decyzjach podjętych w pośpiechu i szaleństwie ostatnich chwil tej narady, która bardziej była podobna do debaty parlamentarnej niż do zebrania oficerów sztabowych”. 

Eryk MISTEWICZ
Dla pokolenia 20. latków Powstanie Warszawskie to ich kotwica tożsamości 

Polityka? Nie jest ważna. Nie gwiżdżą Hannie Gronkiewicz-Waltz, ale też jej nie klaszczą. Składają hołd żyjącym jeszcze uczestnikom Powstania. Mają szacunek dla Jana Ołdakowskiego i ekipy Muzeum Powstania Warszawskiego. Nie, polityka nie ma tu nic do rzeczy. Choć być może wystąpią, jeśli prezydent miasta już po wyborach samorządowych zdecyduje się na postawienie pomnika żołnierzy radzieckich w ich mieście, pomnika żołnierzy, którzy powstańcom nie pomogli.

Karol NAWROCKI
Na wskroś polskie powstanie 

1 sierpnia 1944 roku warszawiacy stanęli do ostatniej walki z niemieckim nazistowskim totalitaryzmem.

Prof. Stanisław ŻERKO
Powstanie 44′ dla wielu Niemców było jedynie epizodem 

Dla wielu Niemców Powstanie Warszawskie było przez dziesięciolecia najwyżej jednym z wielu epizodów II wojny światowej.

Piotr GURSZTYN
„Rzeź Woli. Zbrodnia nierozliczona” 

Babcia po mojej lewej ręce klęczała, siedziała na piętach i trzymała różaniec. Nie słyszałem jej słów, tylko widziałem, że wargi się poruszają. Natomiast moja mama chciała się modlić i zapomniała modlitwy. Cały czas powtarzała: «Zdrowaś Mario», zapomniała, co dalej. Jak Niemiec ruszył bronią, mama mnie wzięła przed siebie, mówi: «Zamknij oczy, będzie mniej bolało» – i przytuliła”.

Roger MOORHOUSE
Nigdy uczciwie nie rozliczono tej wojny 

Relacje Polski z sąsiadami nadal stanowią wyzwanie – na wschodzie agresywna i zapatrzona w przeszłość Rosja, na zachodzie ta część państw UE, które zachowują się tak, jakby zupełnie chciały zapomnieć o przeszłości.

Jan ŚLIWA
PW 1944. Czy potrafimy wyznaczyć granice historii alternatywnej? 

Zbliża się kolejny pierwszy sierpnia, kolejna rocznica powstania, kolejne pytanie, czy było trzeba, czy było można, czy było wolno.

Ewa CZACZKOWSKA
„Żyd od Jezusa Miłosiernego” 

Gdy Samuel po raz pierwszy wszedł do pokoju ojca przy Grójeckiej, zobaczył przy oknie sztalugi z rozpiętym płótnem. „Widniał na nim obraz Chrystusa w białych szatach. Z Jego serca wychodziły dwie smugi – biała i czerwona. Na dole był napis »Jezu, ufam Tobie«. Obok, na podłodze, nie dokończony obraz Matki Boskiej Częstochowskiej o brązowej twarzy, w złotej koronie.