

Prof. Patryk PLESKOT
Katownia przy Szucha 25
Oprawcy nie zważali na płeć, wiek, status materialny, kondycję fizyczną. Bito dwunastoletnich chłopaków i kobiety w finalnym stadium ciąży; upokarzano, rozbierając do naga. Jęki, krzyki, zawodzenia, odgłosy uderzających pałek, pejczy, drągów, kolb, upadających ciał i śmiertelnych drgawek zagłuszano rozkręconym na maksymalną głośność radiem.

Jan OŁDAKOWSKI
Polska 1944, Ukraina 2022
W czasie Powstania Warszawskiego złu przeciwstawiali się Polacy. Dziś robią to Ukraińcy – pisze Jan OŁDAKOWSKI

Karol NAWROCKI
Na wskroś polskie powstanie
1 sierpnia 1944 roku warszawiacy stanęli do ostatniej walki z niemieckim nazistowskim totalitaryzmem – pisze Karol NAWROCKI

Prof. Stanisław ŻERKO
Powstanie 44' dla wielu Niemców było jedynie epizodem
Dla wielu Niemców Powstanie Warszawskie było przez dziesięciolecia najwyżej jednym z wielu epizodów II wojny światowej – pisze prof. Stanisław ŻERKO

Popołudniowe Espresso
Warszawa 1944 - Mariupol 2022
1 sierpnia 1944 roku w Warszawie wybuchło powstanie, którego głównym celem był sprzeciw niemieckim wojskom, które okupowały Warszawę. O godzinie 17:00 w Warszawie i wielu innych miastach zabrzmią syreny.

Marcelina KOPROWSKA
Życie religijne podczas powstania warszawskiego
Proszę pani, to podnosiło na duchu! – tak jeden z powstańców warszawskich zareagował na pytanie o powód rozbudzonego w czasie powstania warszawskiego życia religijnego żołnierzy i mieszkańców.

Piotr GURSZTYN
"Rzeź Woli. Zbrodnia nierozliczona"
Babcia po mojej lewej ręce klęczała, siedziała na piętach i trzymała różaniec. Nie słyszałem jej słów, tylko widziałem, że wargi się poruszają. Natomiast moja mama chciała się modlić i zapomniała modlitwy. Cały czas powtarzała: «Zdrowaś Mario», zapomniała, co dalej. Jak Niemiec ruszył bronią, mama mnie wzięła przed siebie, mówi: «Zamknij oczy, będzie mniej bolało» – i przytuliła”

Jan OŁDAKOWSKI
Nic, co polskie, nie mogło ocaleć
Niemcy bombardowali Warszawę każdego dnia.
Samoloty latały wahadłowo między dwoma warszawskimi lotniskami, biorąc kolejne bomby i zrzucając je na zabudowania. Wykonywały w ciągu jednego dnia nawet 132 przeloty. Gdyby Armia Czerwona chciała, mogłaby je bardzo szybko unieszkodliwić, bo tych sztukasów było raptem sześć! Potem zresztą jeden z nich został zestrzelony przez powstańców. A wojska byłego sojusznika Hitlera stały za rzeką i patrzyły na śmierć miasta.

Jarosław KORDZIŃSKI
Próba wyzwolenia
Kiedy na satyrycznym rysunku ktoś zestawi znak Polski Walczącej z pałką i powiąże jedno z drugim z obowiązującą edukacją narodową, warto się na chwilę zastanowić – skąd takie paralele się biorą – pisze Jarosław KORDZIŃSKI Żyjemy w miejscu oraz w czasach, w których każdy dzień zadziwia rozwiązaniami, które wydają się być ostatnimi do zastosowania. Ponieważ dla wielu takim wyzwaniem jest zrozumienie decyzji dotyczącej obsady personalnej jednego z kluczowych resortów państwa warto zacząć od myśli Italo Calvino, który w jednym z…

Jan ŚLIWA
PW 1944. Czy potrafimy wyznaczyć granice historii alternatywnej?
Zbliża się kolejny pierwszy sierpnia, kolejna rocznica powstania, kolejne pytanie, czy było trzeba, czy było można, czy było wolno.

Krzysztof ZIEMIEC
Bohaterowie'44
Dlaczego mimo coraz powszechniejszego kultu powstania czy wręcz mody na nie – czasem koniunkturalnej – nadal zapominamy o pomocy dla samych powstańców? Jakże już dziś nielicznych! Dlaczego jest tak, że w wolnej Polsce powstańcom warszawskim nadal nie przysługuje bezpłatna opieka w domach pomocy społecznej?

Anna BIAŁOSZEWSKA
Moje Powstanie. Warszawa 2016.
Od kilku lat obserwuję z przykrością, że przed rocznicą Powstania Warszawskiego wywoływane są awantury. Co roku – z rozmysłem, świadomie, przygotowując z dużym wyprzedzeniem kolejne i kolejne operacje niszczenia pamięci, skłócania, zatruwania atmosfery.

Szymon NOWAK
Atak spod ziemi. W jasną, ciepłą sierpniową noc
W jasną, ciepłą sierpniową noc z włazu przy pl. Bankowym w Warszawie bezszelestnie wyłaniały się postaci umundurowane w zdobyczne niemieckie panterki. Było po pierwszej w nocy, już 31 sierpnia 1944 roku. Rozpoczynała się chyba jedyna taka akcja na świecie, w której polscy żołnierze powstańczej armii do wyjścia i ataku na tyły wroga wykorzystali sieć podziemnych kanałów ściekowych.

Andrzej DUDA
Gdyby nie było Powstania Warszawskiego, nie byłoby wolnej Polski
Każdy powinien odwiedzić Muzeum Powstania Warszawskiego. Każdy powinien się w pas pokłonić Powstańcom Warszawskim. To są nasi bohaterowie, wokół, których powinniśmy być razem. Nie ma lepszych i gorszych Powstańców. Nie ma dzisiaj tych bardziej i mniej bohaterskich.

Eryk MISTEWICZ
Dla pokolenia 20. latków Powstanie Warszawskie to ich kotwica tożsamości
Polityka? Nie jest ważna. Nie gwiżdżą Hannie Gronkiewicz-Waltz, ale też jej nie klaszczą. Składają hołd żyjącym jeszcze uczestnikom Powstania. Mają szacunek dla Jana Ołdakowskiego i ekipy Muzeum Powstania Warszawskiego. Nie, polityka nie ma tu nic do rzeczy. Choć być może wystąpią, jeśli prezydent miasta już po wyborach samorządowych zdecyduje się na postawienie pomnika żołnierzy radzieckich w ich mieście, pomnika żołnierzy, którzy powstańcom nie pomogli.

Przemysław WYWIAŁ
"Niepodległa Rzeczpospolita Kampinoska"
Powstanie i trwanie przez dwa miesiące w sercu Puszczy Kampinoskiej skrawka Wolnej Polski było wydarzeniem niezwykłym. Ludność miejscowa przyjęła powstańców jak niosących wolność żołnierzy Rzeczypospolitej, oczekiwanych od września 1939 roku. Wszyscy czuli się tu jak w Polsce niepodległej. Z tych powodów teren ten zaczęto nazywać Niepodległą Rzeczpospolitą Kampinoską.

Najdłuższy dzień Powstania
Ukrywamy się poza załomami murów i czekamy, krztusząc się kurzem. Znowu wybuchy, krótkie serie cekaemu po naszych oknach i znowu spokój. Szkopy mimo wszystko boją się wejść. Nasze sanitariuszki resztą wody z manierek poją rannych. »Bor« (Zygmunt Siennicki) jęczy, zatykamy mu ręką usta. Cicho, cicho, to nasza jedyna szansa.

"Największa bitwa miejska II Wojny Światowej"
Bilans Powstania Warszawskiego jest wstrząsający. Poległo 18 tys. żołnierzy Armii Krajowej oraz 3,5 tys. żołnierzy I Armii Wojska Polskiego. Straty ludności cywilnej sięgnęły, według różnych szacunków, od 150 do 180 tys. osób, przy czym co najmniej 1/3 tej liczby stanowiły ofiary niemieckich mordów, reszta zaś zginęła wskutek ostrzału artyleryjskiego i bombardowań lub zmarła z głodu, chorób i wycieńczenia.

kpt. Ryszard Białous, AK Zośka
Natychmiast otoczyła nas zwarta ciżba rozpromienionych postaci. Posypały się błogosławieństwa, ktoś usiłował ucałować mi rękę, co wprawiło mnie w najwyższe zakłopotanie. Zaraz też rozpoczęły się chóralne niemal prośby: „Dajcie nam broń! Dajcie mundury! Chcemy walczyć [wspólnie] z wami”. Ponad innymi górowały głosy polskie. Ten i ów podawał swoje nazwisko. Wielu okazało się obrońcami getta.

Prof. Joanna WOJDON
Droga Polski do NATO w historii Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Polonii amerykańskiej
Jan Nowak-Jeziorański z właściwym sobie dramatyzmem pisał o przełomowym znaczeniu zabiegów o przyjęcie Polski do NATO, o towarzyszącej im niepewności, o tytanicznym wysiłku Polonii i o końcowym sukcesie jako dowodzie jej wpływów.