Co czytać? Lektury na kwarantannę (6)

W pełni subiektywną listę tego, co warto czytać podczas kwarantanny, w szóstej odsłonie poleceń przedstawia Magdalena KOŚMIDER

1. Antoni LIBERA, „Madame”

.To jedna z tych książek, które najchętniej polecam francuskim znajomym, szczególnie tym zaintrygowanym epoką Polski Ludowej, której realia są tutaj trafnie odzwierciedlone. Akcja powieści osadzona jest w latach 60. ubiegłego wieku, a głównym wątkiem jest fascynacja nastoletniego ucznia warszawskiego liceum nauczycielką języka francuskiego (tytułowa Madame), pełną wyrafinowania kobietą uosabiającą to, co zachodnie i niedostępne. Powieść uwodzi finezją języka; Libera udowadnia, że jest prawdziwym mistrzem słowa.

2. Roger SCRUTON, „Co znaczy konserwatyzm?”

.Inspirująca lektura nie tylko dla konserwatystów. Jak twierdzi sam autor, książka ta jest wywodem dogmatycznym, a dogmat trzeba odróżnić zarówno od filozofii, jak i konkretnego programu politycznego. Na szczególną uwagę zasługuje błyskotliwa polemika autora z liberalizmem oraz rozważania o tradycji, autorytecie i lojalności. Książka warta uwagi również dlatego, że żyjemy w epoce relatywizmu i rozmycia definicji, gdzie wielu definiuje się jako przedstawiciele nurtów (w tym konserwatyzmu), z którymi de facto niewiele ma wspólnego.

3. Bolesław PRUS, „W Warszawie. Wybór z „Kronik””.

.W ukochanej Lalce najbardziej lubię wątki miejskie. Kroniki… to dobry wybór dla tych, którzy miejskich, warszawskich wątków byli w Lalce najbardziej spragnieni. Z tekstów Prusa wyłania się niezwykły obraz dziewiętnastowiecznej Warszawy – miasta pełnego kontrastów. Prus to bystry obserwator ówczesnej rzeczywistości, a jego spostrzeżenia o świecie i ludzkiej naturze bywają zadziwiająco aktualne.

4. Richard SENNETT, „Upadek człowieka publicznego”.

.Znakomite dzieło amerykańskiego socjologa. Czy żyjemy w czasach „tyranii intymności”? Czym jest konwencja i do czego służy? Po co nam ogłada (civility) lub jej brak (incivility)? Autor, wykorzystując szeroką wiedzę historyczną, analizuje zjawisko degradacji i zubożenia sfery publicznej na rzecz sfery prywatnej i zwraca uwagę na niebezpieczeństwa, z którymi wiąże się ten proces.

5. Michel PINCON, Monique PINÇON-CHARLOT, „Paris. Quinze promenades sociologiques„.

.Autorzy to duet znanych francuskich socjologów, dla których Paryż jest źródłem inspiracji i obiektem wielu badań terenowych. Ta książka jest zarówno przystępną publikacją z zakresu socjologii miasta, jak i niebanalnym przewodnikiem. Autorzy zachęcają, by wtopić się w świat mieszkańców różnych dzielnic francuskiej stolicy, i kierują uwagę czytelnika na rozmaite symbole, które pozwalają lepiej poznać, poczuć i zrozumieć to fascynujące miasto.

6. Frank FUREDI, „Gdzie się podziali wszyscy intelektualiści?”.

.Książka, która moim zdaniem powinna być znana zdecydowanie szerzej. Autor, profesor socjologii Uniwersytetu Kent, zastanawia się, jak to się stało, że intelektualista przeobraził się we współczesnym świecie w postać bez znaczenia. Winą za to zjawisko Furedi obarcza między innymi dominujący relatywizm i kwestionowanie wiedzy, infantylizację kultury, kult schlebiania i afirmacji oraz gloryfikację inkluzji (za wszelką cenę, także za cenę obniżenia jakości – kształcenia, kultury…) zauważalną między innymi w środowiskach akademickich.

7. Marguerite DURAS, „Kochanek”.

.Très vite dans ma vie il a été trop tard… Dorastająca dziewczyna, zamożny Chińczyk i orientalny świat dawnego Sajgonu. To wbrew pozorom nie jest francuska wersja Lolity. Romans nastolatki ze starszym Azjatą to tematyka na pozór banalna, jednak Marguerite Duras stworzyła sensualną, oniryczną, nieco melancholijną opowieść, która na długo pozostaje w pamięci. Za tę książkę autorka została nagrodzona w roku 1984 prestiżową Prix Goncourt.

8. Jean-Paul CRESPELLE ,”Montparnasse w latach 1905–1930″.

.Dlaczego Montparnasse? Ta trochę niedoceniana paryska dzielnica nie zawładnęła nigdy zbiorową wyobraźnią do tego stopnia co kultowa Montmartre. Okres świetności Montparnasse nadszedł nieco później i trwał krócej. Ten czas to les années folles, szalone lata, zmysłowe tańce krótko ostrzyżonej Kiki de Montparnasse i kosmopolityczne towarzystwo w zadymionych kawiarniach przy carrefour Vavin. W ten świat (oraz w lata nieco wcześniejsze) przenosi nas Jean-Paul Crespelle. Autor analizuje ówczesny fenomen tej części Paryża i wskazuje na związki z dzielnicą wielu niebanalnych postaci tamtych lat, takich jak Amadeo Modigliani, Man Ray, Jean Cocteau, Pablo Picasso czy Henry Miller i Anaïs Nin.

9. Pierre ZAOUI ,”La discrétion”.

.Przejść niezauważonym – w epoce „kultury obnażania” wydaje się to najbardziej dotkliwą społeczną porażką. Czy rzeczywiście tak jest? Francuski filozof Pierre Zaoui prezentuje odmienne spojrzenie na tę niewidzialność, której tak się dziś boimy, i zwraca uwagę na niedocenianą siłę i moc dyskrecji. Zmęczeni wszelkimi formami ekshibicjonizmu, które zalewają dziś sferę publiczną, ukojenie możemy czerpać z pewnego rodzaju wycofania, które jednak nie oznacza rezygnacji, lecz pozwala pełniej afirmować codzienność.

10. Erving GOFFMAN, „Człowiek w teatrze życia codziennego”.

.Ta książka to klasyka socjologii, którą polecam szczególnie tym (nie tylko socjologom, oczywiście), którzy uwielbiają kawiarniane lub uliczne obserwacje ludzkich zachowań. Autor posługuje się metaforą teatralnego spektaklu, na który składają się codzienne ludzkie zachowania, i tłumaczy mechanizmy, które kierują jednostką – aktorem i reżyserem zarazem – w jej codziennych działaniach.

Magdalena Kośmider