Apokalipsa ciepła

Zapraszam Państwa do osobistej podróży przez najważniejsze wydarzenia minionego tygodnia, łącząc informację i naukę, szukając zrozumienia w rzeczywistości współczesnych, globalnych wyzwań. Temat tego tygodnia to „apokalipsa ciepła”.

Dobrej lektury,
Mateusz Krawczyk

Przegląd tygodnia:

Sri Lanka: Po wielomiesięcznych protestach wzywających go do ustąpienia, prezydent Gotabaya Rajapaksa uciekł ze Sri Lanki 13 lipca, dzień później przesyłając oficjalną rezygnację. Kraj od miesięcy boryka się z narastającym kryzysem humanitarnym, po latach poważnych błędów w zarządzaniu gospodarką.

Iran: Irański wymiar sprawiedliwości powiedział, że nagradzany filmowiec Jafar Panahi, który został aresztowany na początku tego miesiąca w Teheranie, musi odbyć sześcioletni wyrok, który został pierwotnie wydany na niego w 2010 roku. Panahi otrzymał wyrok za popieranie antyrządowych demonstracji, ale po kilku miesiącach otrzymał warunkowe zwolnienie, choć mogło ono być w każdej chwili odwołane.

Australia: Stan środowiska Australii jest „zły i pogarszający się” – wynika z nowego rządowego raportu. Raport o stanie środowiska w 2021 roku, obowiązkowa ocena przeprowadzana co pięć lat, został wydany przez niedawno wybrany federalny rząd. Został on opracowany przez poprzedni rząd koalicji liberalno-narodowej w grudniu 2021 roku, ale nie został opublikowany.

Czad: Ponad 20 czadyjskich grup rebelianckich zawiesiło swój udział w negocjacjach odbywających się w stolicy Kataru, Doha, oskarżając wojskowy rząd Czadu o destabilizację wysiłków pokojowych. Ich decyzja w sobotę pojawiła się kilka godzin po tym, jak tymczasowy prezydent Mohamad Idris Deby zdecydował się wyznaczyć datę dialogu na 20 sierpnia, co rozzłościło rebeliantów, którzy oskarżają rząd o próbę wykluczenia ich z tego wydarzenia.

Ghana: Władze zdrowotne w Ghanie oficjalnie potwierdziły dwa przypadki wirusa Marburg, wysoce zakaźnej choroby podobnej do Eboli, po tym jak dwie osoby, które później zmarły, przeszły testy na obecność wirusa na początku tego miesiąca. Testy przeprowadzone w Ghanie dały wynik pozytywny 10 lipca, ale wyniki musiały zostać zweryfikowane przez laboratorium w Senegalu, aby przypadki zostały uznane za potwierdzone, według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

Apokalipsa ciepła

.W całej Europie Zachodniej pojawiły się oznaki tego, co francuskie władze nazwały „apokalipsą ciepła”. Ponad 15.000 osób zostało ewakuowanych z domów we Francji, według francuskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W Wielkiej Brytanii pasy startowe lotnisk stopiły się a w niektórych regionach wstrzymano zajęcia szkolne.  Wstępne dane The Met Office pokazują, że na londyńskim Heathrow temperatura osiągnęła 40,2C. Jeśli się to potwierdzi, byłby to pierwszy przypadek w Wielkiej Brytanii, kiedy odnotowano temperaturę powyżej 40 stopni.

Apokalipsa ciepła doprowadziła do wzrostu temperatur do 46 stopni Celsjusza na Półwyspie Iberyjskim. W ciągu ostatniego tygodnia w Hiszpanii i Portugalii doszło prawdopodobnie do ponad tysiąca zgonów spowodowanych upałem. Szpitale zmagają się z tym dodatkowym obciążeniem, a także z ponownym wzrostem liczby przypadków zachorowania na COVID-19. Hydrolodzy ostrzegają przed głębszymi skutkami powszechnej suszy, kurczącymi się pokładami wody i zniszczonymi zbiorami.

Europa Zachodnia ma jednak jeszcze gorsze wyniki w radzeniu sobie z ekstremalnymi upałami. Szacuje się, że fala upałów w sierpniu 2003 roku doprowadziła do śmierci ponad 70 000 osób.

Premier Portugalii António Costa powiedział, że jego naród „nie ma czasu do stracenia” i wezwał do szybszych inwestycji w energię odnawialną. Ponad 30 pożarów lasów w całej Hiszpanii zmusiło do ewakuacji tysiące ludzi i zniszczyło 220 km kwadratowych lasów i zarośli. „Zmiany klimatyczne zabijają” – powiedział w poniedziałek premier Hiszpanii Pedro Sánchez podczas wizyty w zachodnim regionie Extremadura. „Zabija ludzi, zabija nasze ekosystemy i bioróżnorodność”.Teresa Ribera, hiszpańska minister ds. transformacji ekologicznej, określiła swój kraj jako „dosłownie pod ostrzałem”, uczestnicząc w rozmowach na temat zmian klimatycznych w Berlinie. Ostrzegła przed „przerażającymi perspektywami na nadchodzące dni”.

Regionalne rekordy temperatury we Francji zostały pobite w kilkunastu miastach. Służby meteorologiczne powiedziały, że poniedziałek był „najgorętszym dniem tej fali upałów”.Meteorolog Francois Gourand powiedział agencji informacyjnej AFP wcześniej w poniedziałek, że „w niektórych południowo-zachodnich obszarach będzie to apokalipsa ciepła”.

Nieprzewidywalna przyszłość

Zmiany w ekosystemach zachodzą z zaskakującą szybkością i w znacznie krótszych niż przewidywano skalach czasowych. Zjawiska pogodowe stają się coraz mniej przewidywalne. Tak np. rok 2015 był najgorszym w historii Stanów Zjednoczonych rokiem walki z dzikimi pożarami. Dzikie pożary pochłonęły wówczas 10 milionów akrów. W samej Kalifornii walczono z około 3400 dzikimi pożarami, o 1000 więcej niż wynosiła średnia z poprzednich pięciu lat. Sezony pożarowe trwały średnio o osiemdziesiąt sześć dni dłużej niż przez cztery dekady.

Jednak próżno szukać w tych liczbach jakiejkolwiek rutyny. Już w 2017 r. ustanowiono nowe rekordy. Kalifornia, z ponad dziewięcioma tysiącami pożarów, była świadkiem pierwszych w historii zimowych megapożarów. Jak zauważył jeden z obserwatorów tych pożarów: „Spodziewałem się zobaczyć śnieg na tej górze, a teraz wszystko płonie” (Downey 2017).

Gwałtowna zmiana, rozumiana przez klimatologów jako gwałtowne odejście od dawno ustalonych linii bazowych, wzorców systemowych lub trendów historycznych czyni niemożliwym do utrzymania samo pojęcie prognozy.

Modele klimatyczne przewidują, że zmiany klimatyczne będą nadal wywierać wpływ na naszą planetę. Są jednak nieprecyzyjne w prognozowaniu, kiedy i gdzie będzie następny megapożar, superburza czy powódź – zauważa Adriana Petryna w artykule Wildfires at the Edges of Science: Horizoning Work amid Runaway Change. Podobnie jest z samą skalą zjawisk. W tym samym artykule Adriana Petryna rozmawia ze strażakiem Billem Armstrongiem. W 2015 wskazał on, że w ciągu dekady nastąpił „wykładniczy wzrost powierzchni spalonych”.

Według Armstronga: „W latach osiemdziesiątych, kiedy zaczynałem, intensywne pożary były anomaliami. To, co uważaliśmy za dziwny incydent, stało się sygnałem ostrzegawczym, z którego nikt się nie obudził. To był pożar zdominowany przez śliwki – bardziej jak burza ogniowa, z tak dużą ilością energii uwolnionej w tak krótkim czasie. Nie spodziewaliśmy się takiego zachowania ognia”.

Jeszcze 30 lat upałów 

Naukowcy od pewnego czasu ostrzegają, że wzrost średniej globalnej temperatury, wraz z rosnącym poziomem gazów cieplarnianych w atmosferze, powoduje wzrost ryzyka wystąpienia upałów. Zagrożenie falami upałów będzie wzrastać, dopóki poziom gazów cieplarnianych będzie się nadal gromadził.

Kraje, które już teraz doświadczają wysokich temperatur, muszą dostosować się do jeszcze bardziej gwałtownych epizodów upałów. Niektóre z nich zaczynają zwracać większą uwagę na połączenie ciepła i wilgotności, które uniemożliwia organizmowi ludzkiemu utrzymanie chłodu poprzez pocenie się.

Ponieważ 2050 r. jest najwcześniejszą obecnie dyskutowaną datą docelową ograniczenia globalnych emisji do zera netto, oznacza to, że ekstremalne zjawiska pogodowe, w tym fale upałów, będą coraz bardziej dotkliwe przez co najmniej następne 30 lat.

Podcast tygodnia

Dziękuję za lekturę!

By zapisać się newslettera “Wspólny Świat” wystarczy kliknąć w ten [link].  

Z serdecznymi pozdrowieniami,
Mateusz Krawczyk