Mateusz M. KRAWCZYK: Monokultury i plantocen

Monokultury i plantocen

Photo of Mateusz M. KRAWCZYK

Mateusz M. KRAWCZYK

Sekretarz redakcji "Wszystko Co Najważniejsze", doktorant w dyscyplinie nauk o polityce i administracji. Absolwent Akademii Młodych Dyplomatów EAD. Stypendysta Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego. Wolontariusz programu MSZ "Wolontariat Polska Pomoc 2019".

Ryc. Fabien Clairefond

zobacz inne teksty Autora

Zapraszam Państwa do osobistej podróży przez najważniejsze wydarzenia minionego tygodnia, łącząc informację i naukę, szukając zrozumienia w rzeczywistości współczesnych, globalnych wyzwań.

Dobrej lektury,
Mateusz Krawczyk

Przegląd tygodnia:

DRK: Przywódcy Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej (EAC) zgodzili się wysłać regionalne siły do Demokratycznej Republiki Konga, aby stłumić ostatni wybuch przemocy, który ogarnął północno-wschodnią część kraju. Decyzja została podjęta w poniedziałek podczas szczytu EAC w stolicy Kenii, Nairobi. Do prezydenta Demokratycznej Republiki Konga Felixa Tshisekediego i prezydenta Rwandy Paula Kagame dołączyli przywódcy Burundi, Kenii, Sudanu Południowego i Ugandy oraz ambasador Tanzanii w Kenii.

Bangladesz: Wody powodziowe zalały większą część Bangladeszu i północno-wschodnich Indii. Władze starają się dotrzeć do ponad 9,5 miliona ludzi, którzy po wielu dniach intensywnych opadów deszczu utknęli bez żywności i wody pitnej. Szczególnie obfite deszcze monsunowe spowodowały najgorsze od dziesięcioleci powodzie w niektórych częściach nisko położonego Bangladeszu i indyjskiego stanu Assam, zabijając ponad 100 osób w ciągu ostatnich dwóch tygodni.

Belgia: zorganizowano transport z obozu w północno-wschodniej Syrii sześciu belgijskich kobiet i ich 16 dzieci, których ojcami są bojownicy ISIL. Transport lotniczy jest największym tego typu przedsięwzięciem Belgii, mającym na celu sprowadzenie z powrotem rodzin bojowników ISIL z Syrii od czasu upadku grupy w 2019 roku.

Chiny: Jak podały państwowe media, setki tysięcy ludzi zostało ewakuowanych ze swoich domów w południowych Chinach, w związku z powodziami i osunięciami ziemi wywołanymi przez najsilniejsze opady deszczu, jakie region ten widział od dziesięcioleci. We wtorek ulewy nadal nawiedzały południowe i wschodnie regiony, w tym Guangdong, Guangxi i Jiangxi. Media państwowe podały, że na około 85 rzekach w całym kraju „wystąpiły powodzie przekraczające poziom ostrzegawczy”.

Rohingya: Wirtualna wystawa fotografów Rohingya dokumentuje życie w Kutupalong, największym na świecie obozie dla uchodźców w południowym Bangladeszu. Wystawa ma pomóc lepiej zrozumieć życie setek tysięcy uchodźców, którzy pięć lat temu zostali zmuszeni do ucieczki z Myanmaru. Anra Rohingya (We Are Rohingya) koncentruje się na temacie tożsamości i przedstawia prace 11 fotografów z Rohingyatographer, magazynu wydawanego przez zespół pracujący w obozie dla uchodźców. Wystawa znajduje się pod linkiem: https://www.rohingyatographer.org/exhibition

Samia, dziecko z obozu dla uchodźców w Kutupalong z kogutem [Md Jamal/Anra Rohingya (We Are Rohingya)].

Fala upałów w Europie

Fala upałów, kolejna, która nawiedziła w weekend znaczną część Europy, stopniowo ustępuje. Na razie. Temperatury od 40 do 43 Celsjusza były powszechne od Hiszpanii po Niemcy. W Polsce, według danych IMGW, został wyrównany rekord temperatury odnotowany po raz pierwszy 26 czerwca 2019 roku w Radzyniu – 38,3 stopni Celsjusza. Najbardziej ekstremalne temperatury w porównaniu do normalnych wystąpiły we Francji, gdzie pobito rekordy miesięczne, a nawet rekordy wszechczasów.

Połączenie fali ciepła znad pustyń północnej Afryki z niżem znad zachodniego wybrzeża Europy, który pompuje gorące powietrze na północ, przyczyniło się do zwiększenia intensywności fali upałów. Upałom towarzyszyła zła jakość powietrza i wiele dużych pożarów.

W związku z utrzymującymi się upałami temperatura powierzchni morza na Morzu Śródziemnym wzrosła. Przybrzeżne wartości o około 5 stopni Celsjusza wyższe od normalnych sprawiają, że ochłodzenie spowodowane gorącym powietrzem unoszącym się nad wodą jest minimalne, a jednocześnie szkodzi życiu morskiemu. Fala upałów pojawiła się na Półwyspie Iberyjskim w zeszłym tygodniu, a następnie przez cały weekend rosła na wschód. W Hiszpanii fala ta została nazwana najgorętszą falą upałów, jaka kiedykolwiek wystąpiła na tak wczesnym etapie roku.

Betonowy świat

Czarny asfalt, beton, ciemne dachy i wysokie budynki na obszarach miejskich pochłaniają duże ilości ciepła słonecznego i tworzą tzw. miejskie wyspy ciepła. Sytuację pogarsza ciepło emitowane przez duże skupiska samochodów i emisji przemysłowych w miastach, zanieczyszczenie pyłem zawieszonym, które może prowadzić do niekorzystnych skutków zdrowotnych, takich jak astma, udar i nowotwory. W zredukowanych dzielnicach wybudowano autostrady, co jeszcze bardziej zaostrzyło te problemy.

Tereny zielone to bardzo skuteczny sposób walki z miejskimi wyspami ciepła. Sadzenie drzew skutecznie obniża temperaturę dzięki cieniowi, który zapewniają oraz wodzie, którą uwalniają, co może obniżyć temperaturę o około 1-2 stopnie Celsjusza. Jad Daley, prezes i dyrektor generalny American Forests, powiedział, że sadzenie drzew zmniejsza zużycie energii w domach do ogrzewania i chłodzenia o 7,2% w całych Stanach Zjednoczonych, co zmniejsza zależność od paliw emitujących gazy cieplarniane do regulacji temperatury, a także zmniejsza ilość wodorofluorowęglowodorów (HFC) uwalnianych z klimatyzacji.

Monokultury i plantocen

Drzewa, zachowanie różnorodność przyrody to jedne z naszych najlepszych narzędzi w walce ze zmianami klimatu. Tymczasem wybieramy życie w świecie monokultur. Jego sercem jest system plantacji. Są to wysoce wyspecjalizowane, wielkoskalowe operacje rolnicze, które charakteryzują się intensywnym wykorzystaniem inwestycji kapitałowych, a także wyzyskiem pracowników najemnych (Young 1970). Kolonialny charakter plantacji np. w Ameryce Łacińskiej, a także wpływ mocarstw europejskich poprzez eksploatację żyznych i bogatych ekologicznie ziem, reprezentuje szczególnie wyjątkowy sposób odnoszenia się do ziemi, ludzi i życia pozaludzkiego – twierdzą Ivette Perfecto, M. Estelí Jiménez-Soto i John Vandermeer w artykule Coffee Landscapes Shaping the Anthropocene Forced Simplification on a Complex Agroecological Landscape. 

Sposób, w jaki rolnictwo plantacyjne rozwinęło się w Ameryce Łacińskiej, zdeterminował ekologię miejsc, w tym interakcje między ludźmi, organizmami nie-ludzkimi i ich środowiskiem, potencjalnie w sposób bardziej eksploatacyjny niż rolnictwo tradycyjne (Bartra 2015). Z jednej strony, proces kolonizacji europejskiej nauczył nas niezwykłej zdolności człowieka do wykorzystywania zasobów naturalnych poprzez eksploatacyjne relacje ze środowiskiem i ludźmi (Oslund 2011). Z drugiej strony, ten sam proces zapoczątkował niedawno nowe formy relacji między ludźmi a otaczającym ich środowiskiem, właśnie poprzez utowarowienie przyrody w formie ekocertyfikatów oraz poprzez wprowadzenie idei ochrony przyrody do procesu produkcji rolnej (Anker 2001; Grove 1995, 1997).

Istota gospodarki plantacyjnej – ściśle scentralizowana struktura polityczna o określonej stratyfikacji społecznej i kontrolnym charakterze, która umożliwia pełną kontrolę pracy i przekazywanie instrukcji zarządzania rolnictwem z góry na dół (Young 1970) – jest nadal obecna w produkcji rolnej w obu Amerykach.

Forma monokulturowej plantacji stała się dzisiaj dominująca, przekształcając życie ludzkie i pozaludzkie w bardzo dramatyczny sposób. To uproszczenie niejednolitego antropocenu ma ważne konsekwencje dla bioróżnorodności, a także dla środków do życia ludzi, którzy żyją i pracują w tych środowiskach. Co istotne, uproszczenie to doprowadziło do utraty bioróżnorodności oraz rozprzestrzeniania się szkodników i chorób. Ten proces przyczynia się do systematycznego niszczenia terenów w Ameryce Łacińskiej, także lasów Amazonii, nazywanych „Zielonymi Płucami Ziemi”.

Podcast tygodnia

Demokratyczna Republika Konga i najbardziej zapomniane kryzysy na świecie – rozmowa z Tomem PEYRE-COSTĄ
Gdzie słuchać?
Wszystko co Najważniejsze
YouTube
Anchor
Spotify
Apple Podcasts
Google Podcasts

Dziękuję za lekturę!

By zapisać się newslettera “Wspólny Świat” wystarczy kliknąć w ten [link].  

Z serdecznymi pozdrowieniami,
Mateusz Krawczyk

Materiał chroniony prawem autorskim. Dalsze rozpowszechnianie wyłącznie za zgodą wydawcy. 21 czerwca 2022
Samia, dziecko z obozu dla uchodźców w Kutupalong z kogutem [Md Jamal/Anra Rohingya (We Are Rohingya)].