Najlepsze uczelnie wyższe w Polsce w rankingu szanghajskim

Międzynarodowy ranking szanghajski, który ocenia jakość kształcenia na ponad 1900 uczelniach wyższych w 96 krajach, wskazał najlepsze uczelnie wyższe w naszym kraju. Który uniwersytet zaprezentował się najlepiej w tym zestawieniu?

Czym jest ranking szanghajski?

.Na miejsce uczelni w rankingu szanghajskim (ARWU – Academic Ranking of World Universities) wpływają liczba jej absolwentów, którzy otrzymali Nagrodę Nobla, oraz osiągnięcia osób w niej pracujących: liczba laureatów Nagrody Nobla i Medalu Fieldsa, często cytowanych uczonych, liczba prac opublikowanych w „Nature” i „Science”, liczba publikacji indeksowanych w Web of Science oraz efektywność badań (czyli to, co powyżej, znormalizowane do wielkości uczelni). Do rankingu uczelni dodano rankingi dziedzinowe. Dla osób wybierających się na studia lub studia doktoranckie czy poszukujących pracy na uczelni mogą być one ważniejsze od pozycji całej uczelni w rankingu.

Podział nauki na dziedziny jest odmienny od tego, co zgodnie z rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego obowiązuje w Polsce. W szczególności nie ma teologii ani nauk humanistycznych. Polaków na pewno zaskoczy brak filozofii, historii i literaturoznawstwa. Inny jest też podział nauk ścisłych i przyrodniczych, nie ma astronomii, ale jest ekologia i oceanografia. W naukach medycznych jest stomatologia, a nie ma nauki o kulturze fizycznej. Łatwo natomiast zrozumieć, dlaczego w chińskim rankingu niezmiernie rozbudowana jest dziedzina nauk technicznych i inżynieryjnych. Zawiera 23 dyscypliny, w tym nieobecne w polskim systemie, jak nanotechnologia, włókiennictwo czy technologia zdalnego wykrywania (remote sensing).

Budując listy wskaźników i dyscyplin, twórcy rankingu myśleli o znaczeniu nauki i szkolnictwa wyższego dla gospodarki, stąd wspomniane wyżej pominięcie nauk humanistycznych i rozbudowana lista dyscyplin technicznych. Żeby jednak docenić znaczenie nauk społecznych i uwzględnić zwyczaje publikacyjne zajmujących się nimi uczonych, postanowiono, że publikacje indeksowane w Social Science Citation Index™ będą liczone podwójnie.

W rozmowach o uczelniach często pojawia się kategoria „top ten” – najlepsza dziesiątka światowej superligi uczelni (osoby w USA mają zwykle na myśli uczelnie amerykańskie). W tej kategorii istotnych zmian nie było. Oxford wyprzedził Princeton, a Caltech (California Institute of Technology) zrównał się z Columbia University. Uniwersytety w tej grupie, mimo iż w szerszej opinii publicznej są do siebie dość podobne, sporo się między sobą różnią i pełnią nieco odmienne role w systemie nauki i szkolnictwa wyższego. Uniwersytet Stanforda kształci więcej twórców nowych technologii, a położony w pobliżu Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley – więcej teoretyków. Ciekawą ilustracją może być udostępniony przez portal ARWU ranking „wydajności akademickiej”, mierzący istotne osiągnięcia uczelni na zatrudnionego badacza. Nie zaskakuje, że na pierwszym miejscu jest Caltech, na trzecim Princeton, ale na czwartym miejscu, przed MIT, Cambridge i Stanford pojawia się Rockefeller University, maleńka uczelnia badawcza kształcąca tylko na studiach doktoranckich. W tej kategorii w Europie w ścisłej czołówce są oprócz Cambridge jeszcze trzy europejskie uczelnie: Politechnika w Lozannie i dwie szkoły budujące reputację na medycynie – Karolinska Institutet i Uniwersytet w Heidelbergu.

Na jednej stronie portalu ARWU mieści się 30 uczelni, dlatego wygodnie jest przyjrzeć się, jak ta przodująca, bardzo różnorodna trzydziestka wygląda. Znakomita większość to uczelnie z USA – 19, poza tym 4 brytyjskie, 3 chińskie i po jednej z Japonii, Kanady, Francji i Szwajcarii. Połowa to uczelnie publiczne, w tym 6 amerykańskich. Jeśli chodzi o wielkość, to mediana wynosi ok. 20 tys. studentów. Największy jest Uniwersytet w Toronto, na którym studiuje 82 tys. studentów (26. miejsce), potem wszystkie 3 uniwersytety chińskie i dwa publiczne amerykańskie z ponad 50 tys. studentów każdy. Z drugiej strony mamy Uniwersytet Rockefellera, na którym studiuje 248 studentów, i publiczny Uniwersytet Kalifornijski w San Francisco z trzema tysiącami studentów.

Od wielu lat trwa proces budowania w Polsce uniwersytetów badawczych. Za takie uważa się 10 uczelni wyłonionych w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” (IDUB) lub szerzej 20 uczelni, które uzyskały prawo do ubiegania się o status takiej uczelni. Dla sklasyfikowanych uczelni portal ARWU udostępnia dane o podziale liczby studentów na studentów pierwszego stopnia (undergraduate) i pozostałych (graduate). Ten podział w Europie wygląda nieco inaczej niż w USA, bo tam na studia profesjonalne, medyczne i prawnicze przyjmuje się osoby po studiach pierwszego stopnia (bachelor), ale wydaje się oczywiste, że na uczelniach badawczych powinno być wielu studentów graduate. I tak jest na uczelniach z pierwszej strony rankingu.

Najlepsze uczelnie wyższe z Polski wciąż daleko na liście szanghajskiej

W ostatnim rankingu szanghajskim znalazło się miejsce dla ośmiu uczelni wyższych z Polski. Najwyższe miejsca zajęły ex aeguo Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Warszawski, które znalazły się w piątej setce zestawienia (401-500). Dalej uplasowała się Politechnika Gdańska (miejsce 801-900), natomiast pozostałe polskie uczelnie zajęły pozycje w ostatniej setce listy szanghajskiej (pozycje 901-1000).

Najlepsze polskie uniwersytety według listy szanghajskiej to:

401-500. Uniwersytet Jagielloński

401-500. Uniwersytet Warszawski

801-900. Politechnika Gdańska

901-1000. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

901-1000. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

901-1000. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

901-1000. Politechnika Warszawska

901-1000. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Najlepsze polskie uczelnie wyższe spadły względem rankingu szanghajskiego rok wcześniej, kiedy na liście szanghajskiej znalazło się 9 z nich – obecnie zabrakło miejsca dla Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (pozycja 901-1000 rok wcześniej). Część uczelni zajmowała też lepsze pozycje. Wyniki rankingu szanghajskiego śledzimy i opisujemy na łamach „Wszystko co Najważniejsze”.

1. Uniwersytet Jagielloński

Obecnie Uniwersytet Jagielloński ma 16 wydziałów i 40 tysięcy studentów rocznie. „Uczelnia realizuje swoją misję jako zrównoważony uniwersytet badawczy, przodujący ośrodek naukowy, oferujący doskonałe kształcenie zintegrowane z nauką i otoczeniem, otwarty, nowoczesny uniwersytet, atrakcyjny dla studentów i naukowców z Europy i Świata. Do istotnych celów uniwersytetu należy także tworzenie wysokiej jakości środowiska pracy i nauki z uwzględnieniem zasad dostępności dla wszystkich oraz sprawne zarządzanie, uwzględniające potrzebę ochrony środowiska naturalnego.” – podaje portal UJ.

W 2019 roku Uniwersytet Jagielloński znalazł się także w prestiżowej grupie uczelni, wytypowanych w konkursie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza. Współcześnie w skład UJ wchodzi trzynaście wydziałów głównych oraz trzy wydziały Collegium Medicum. W 2016 roku uczelnia zatrudniała na wszystkich wydziałach około czterech tysięcy pracowników naukowych, studiowało na niej ponad czterdzieści tysięcy osób: studentów, doktorantów oraz słuchaczy studiów podyplomowych.

2. Uniwersytet Warszawski

Największa uczelnia w Polsce – Uniwersytet Warszawski – kształci 36,3 tysięcy studentów i 1,7 tys. doktorantów. Portal internetowy UW podaje, że ponad 1000 partnerów krajowych i zagranicznych współpracuje z uczelnią. Jest wśród nich ponad 380 podmiotów zagranicznych z 74 krajów, które podpisały z UW umowę o bezpośredniej współpracy (w 2023 roku zawarto lub wznowiono 112 umów lub porozumień).

Uniwersytet Warszawski tworzy także Sojusz 4EU+, którego członkami jest również Uniwersytet Karola (Czechy), Uniwersytet w Heidelbergu (Niemcy), Uniwersytet Paris-Panthéon-Assas (Francja), Uniwersytet Sorboński (Sorbonne Université, Francja), Uniwersytet Kopenhaski (Dania), Uniwersytet w Mediolanie (Włochy), Uniwersytet Genewski (Szwajcaria).

3. Politechnika Gdańska

„To tu powstają wynalazki wykorzystywane w Polsce i na świecie – komunikacja za pomocą oczu, ekologiczny lek na osteoporozę, biodegradowalne tworzywo i wiele innych” – podaje oficjalny portal Politechniki Gdańskiej. Według danych uczelni, aż 95% absolwentów kończących studia na PG jest zadowolonych z wyboru uczelni. Ponad to, 92% osób, które ukończyły studia na politechnice jest aktywnych zawodowo, a badania mają wskazywać, że wynagrodzenia absolwentów gdańskiej Politechniki zaliczają się do najwyższych w Polsce.

Warto wiedzieć, że w 2022 roku Politechnika Gdańska dołączyła do konsorcjum europejskich uniwersytetów technicznych ENHANCE, które skupia czołowe uczelnie techniczne Europy, a w 2023 roku Komisja Europejska przedłużyła tej uczelni prawo do posługiwania się prestiżowym logo HR Excellence in Research na kolejne trzy lata.

4. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest jedną z dziesięciu uczelni badawczych w Polsce, który kształci 29 tysięcy studentów I i II stopnia na 202 kierunkach. Poznańska uczelnia przoduje w kierunkach humanistycznych, a według Rankingu Szkół Wyższych Perspektywy uniwersytet Adama Mickiewicza może pochwalić się m.in. najlepszymi katedrami archeologii, filologii angielskiej i pedagogiki.

„UAM jest członkiem europejskiego konsorcjum uniwersytetów EPICUR – European Partnership for an Innovative Campus Unifying Regions. W skład konsorcjum wchodzą także University of Strasbourg (Francja), University of Amsterdam (Holandia), Albert‐Ludwigs‐University Freiburg (Niemcy), Karlsruher Institut für Technologie (Niemcy), University of Haute‐Alsace (Francja), University Bodenkultur Wien (Austria), Aristotle University of Thessaloniki (Grecja), University of Southern Denmark (Odensa)” – podaje strona uniwersytetu.

5. Akademia Górniczo – Hutnicza w Krakowie

Na stronie krakowskiej akademi można przeczytać, że „AGH jest nowoczesnym uniwersytetem, który aktywnie uczestniczy w budowaniu społeczeństwa opartego na wiedzy oraz w tworzeniu innowacyjnych technologii. Uczelnia ma ugruntowaną pozycję w kraju i coraz mocniejszą za granicą. Doświadczona kadra, nowoczesne laboratoria, wyjątkowy kampus, a przede wszystkim – więź łącząca społeczność AGH – to nasze największe atuty”.

Akademia Górniczo – Hutnicza przoduje w kierunkach związanych z naukami technicznymi, kształcąc studentów i studentki, którzy biorą udział w licznych, nowoczesnych badaniach i projektach. Wśród wielu kierunków badawczych w AGH intensywnie rozwijane są prace w zakresie inżynierii kosmicznej i sztucznej inteligencji. Podobnie jak pozostałe najlepsze uczelnie wyższe w Polsce, AGH współpracuje z wieloma zagranicznymi uniwersytami. Krakowska akademia uzyskała m.in. tytuł Europejskiego Uniwersytetu Kosmicznego, jako uczestnik konsorcjum UNIVERSEH – European Space University for Earth and Humanity, które tworzy wspólnie z kilkoma innymi europejskimi uczelniami.