Przesłanie Japończyków do Zełeńskiego w hiroszimskim żurawiu i szpatułce do ryżu

W czasie historycznej wizyty premiera Kishidy w Kijowie w marcu 2023 roku premier Japonii wręczył prezydentowi Wołodymyrowi Zełenskiemu drewnianą szpatułkę do ryżu i hiroszimską lampkę pokoju w papierowe żurawie. O ile symboliki i znaczenia żurawi nie trzeba w Japonii nikomu tłumaczyć, szpatułka do ryżu budzi już więcej pytań.

.Żuraw jest w Japonii symbolem pokoju i zdrowia, a szpatułka hisso shamoji – zwycięstwa. Premier Fumio Kishida złożył w ten sposób Ukrainie życzenia szybkiej wygranej nad Rosją.

Lampa, którą Kishida wręczył Zełenskiemu, została wykonana ręcznie, w tradycyjnym stylu Miyajima-osuna-yaki. Ma ok. 8 cm wysokości i jest ozdobiona wzorem przedstawiającym papierowe origami w kształcie żurawi, jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Parku Pokoju, miejsca upamiętnienia bombardowania atomowego z 1945 roku.

„Lampa trafiła do miejsca, gdzie jest teraz najbardziej potrzebna” – skomentował Kosai Yamane, twórca prezentu, syn hibakusha – ofiary bombardowania atomowego. O tym, że jego wyrób został wybrany jako prezent dla prezydenta Ukrainy, dowiedział się z wiadomości telewizyjnych.

Symbolika żurawi w Hiroszimie wiąże się z historią 10-letniej Sadako, która umarła w wyniku choroby popromiennej. Przed śmiercią starała się wykonać tysiąc papierowych żurawi, co zgodnie z legendą miało jej zapewnić zdrowie i szczęście. Rodzina Sadako przekazała Muzeum Pokoju w Hiroszimie około sto ptaków, które zdążyła złożyć. Dziś Muzeum otrzymuje setki tysięcy papierowych żurawi z całego świata. Lampa została wykonana przy użyciu popiołów z rytualnie spalonych papierowych żurawi z Parku Pokoju. Kosai Yamane tłumaczy, że „każdy papierowy żuraw ze wszystkich zakątków świata jest wypełniony emocjami. Moje lampy łączą ze sobą te emocje i popioły żurawi. Cieszę się, że lampa została zabrana w miejsce, gdzie wszyscy tęsknią za pokojem”.

Wybór hiroszimskiej lampki pokoju został przyjęty pozytywnie w japońskiej prasie. Drugi prezent Kishidy dla prezydenta Zełeńskiego, drewniana szpatułka do ryżu shamoji, wzbudziła jednak znacznie mniejszy entuzjazm japońskich internautów i polityków opozycji.

Szpatułki shamoji to jeden z tradycyjnych wyrobów z Prefektury Hiroshima. W czasie wojny japońsko-rosyjskiej w 1905 i 1906 roku japońscy żołnierze zostawiali je w świątyniach, modląc się o szybkie zwycięstwo i bezpieczny powrót do domu.

Dziś jednak szpatułki kojarzą się przede wszystkim z meczami lokalnych drużyn piłkarskich. Są wręczane sportowcom, ze względu na podobną wymowę słów „jeść (飯をとる)” i „złapać (wroga), aresztować (召しとる)”. Nie bez znaczenia jest też fakt, że szpatułki to jeden z prezentów, którym wymieniają się politycy startujący w wyborach.

Japońska opozycja ostro skrytykowała wybór Kishidy. Noriko Ishigaki z Konstytucyjnej Partii Demokratycznej skomentowała, że „wojna to nie wybory ani sport”. Japońscy internauci także uznali wybór szpatułki za „zawstydzający”.

Fumio Kishida spotkał się spotkał się z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim 21 marca 2023 roku. Premier Japonii jako ostatni z przywódców krajów grupy G7 złożył osobistą wizytę w Kijowie.

.To pierwsza wizyta premiera rządu japońskiego w Kijowie od czasu rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 roku i zarazem pierwsza wizyta przywódcy Japonii w kraju ogarniętym konfliktem zbrojnym od zakończenia II wojny światowej. To nie pierwszy raz, kiedy Fumio Kishida obdarowuje zagranicznych polityków szpatułką do ryżu. W 2015 roku, jeszcze jako Minister Spraw Zagranicznych, wręczył podobny prezent koreańskiemu ministrowi Yoon Byung-se.

Agnieszka Pawnik