Szczepienia przeciw małpiej ospie mpox - zalecenia wirusologów

Zalecenie szczepień na mpox osobom mogącym wejść w bezpośredni kontakt z wirusem są racjonalne i adekwatne do obecnej sytuacji – powiedział wirusolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie prof. Krzysztof Pyrć.

Jak leczyć wirus mpox?

.Minister zdrowia i konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych zalecają szczepienia przeciw mpox (dawniej: małpia ospa) personelowi medycznemu opiekującemu się osobami chorymi na mpox, personelowi laboratoriów narażonych na kontakt z wirusem, a także podróżującym w rejony endemiczne.

„Wytyczne dotyczące mpox są adekwatne do obecnej sytuacji. Wiemy, że wirus zagraża nam od dwóch lat, a ostatnio zagrożenie trochę się zwiększyło, bo pojawił się nowy klad (wariant – PAP), co do którego nie mamy pewności, jeżeli chodzi o jego śmiertelność, o jego zakaźność” – powiedział prof. Pyrć.

Wirusolog zaznaczył, że nie można obecnie mówić, że sytuacja wymaga natychmiastowego zaszczepienia populacji.

„Działania proponowane w dokumencie to słuszne i racjonalne podejście. Osoby, które mogą wejść w bezpośredni kontakt z wirusem, powinny zostać jak najszybciej zaszczepione, bo u nich ryzyko zakażenia jest duże. Ryzyko dla pozostałej części populacji jest na ten moment niskie” – dodał.

W poniedziałek opublikowano zalecenia ministra zdrowia i konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych dotyczące szczepień przeciw mpox. Na stronach resortu zdrowia opublikowano także rekomendacje konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych prof. Miłosza Parczewskiego „w związku z epidemią mpox oraz ogłoszeniem tej epidemii stanem zagrożenia zdrowia publicznego”.

Szczepienia na mpox są dobrowolne i zalecane personelowi medycznemu opiekującemu się osobami z rozpoznaniem lub podejrzeniem tej choroby lub które mogły mieć kontakt z materiałem zakaźnym, personelowi laboratorium pracującemu z ortopoxwirusami, osobom oddelegowanym do pracy w regionach endemicznych mpox, czyli personelowi medycznemu, wojskowym podróżującym do Demokratycznej Republiki Konga, Burudni, Rwandy, Ugandy i Kenii.

Są one zalecane także osobom, które miały bliski kontakt fizyczny z osobą zakażoną. Za pełne szczepienie uważa się podanie dwóch dawek w odstępie 28 dni lub więcej u osób dotychczas nieszczepionych. Za wystawienie skierowania do poradni chorób zakaźnych odpowiada lekarz konsultujący pacjenta podejrzanego o zakażenie mpox lub narażenie na to zakażenie.

Konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych w rekomendacjach podkreślił, że ryzyko zakażenia mpox w populacjach krajów Europy jest aktualne szacowane jako niskie. Zaznaczył, że zwiększone ryzyko dotyczy osób podróżujących w regiony endemiczne, gdzie może dochodzić do bliskich kontaktów z osobami zakażonymi.

Prof. Parczewski rekomenduje m.in. monitorowanie mpox w ściekach, szczególnie w okolicy lotniska Chopina w Warszawie, przegląd zasobów laboratoriów pod kątem możliwości wykrywania mpox i różnicowania kladu (wariantów), przekazanie 20-30 proc. szczepionek z rezerw krajom Afryki, przygotowanie materiałów informacyjnych dla lekarzy i osób podróżujących

Mpox to choroba zakaźna wywoływana przez MPXV (wirus ospy małpiej), który występuje w kilku wariantach (tzw. klad). Warianty te różnią się zakaźnością, rozpowszechnieniem geograficznym i powodują zachorowania o zróżnicowanym przebiegu klinicznym. MPXV szerzy się głównie poprzez kontakty seksualne, także bezpośrednie bliskie kontakty domowe oraz pośrednio poprzez styczność z powierzchniami, które zostały skażone wydzielinami chorego oraz przedmiotami zanieczyszczonymi zakaźną wydzieliną: ubrania, pościel, ręczniki. Wirus wnika do organizmu człowieka przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe.

Objawy pojawiają się zwykle w ciągu 6-13 dni (do 21 dni) po zakażeniu. To gorączka powyżej 38C, bóle pleców, mięśni i głowy, osłabienie, wyczerpanie, dreszcze, powiększenie węzłów chłonnych, wysypka na skórze i owrzodzenia na błonie śluzowej. W większości przypadków objawy są łagodne lub umiarkowanie nasilone, a zachorowania kończą się całkowitym wyzdrowieniem. Do powikłań mpox należy: zapalenie mózgu, wtórne bakteryjne infekcje skóry lub układu pokarmowego, odwodnienie, zapalenie spojówek, zapalenie rogówki i zapalenie płuc.

15 sierpnia 2024 r. w Szwecji zgłoszono pierwszy poza Afryką, jeden przypadek zakażenia MPXV odmiany klad 1 u człowieka, nie odnotowano kolejnych zachorowań. Wirusa wykryto u mężczyzny, który wrócił z Afryki. Epidemiolodzy opisują odmianę mpox klad 1 jako bardziej zaraźliwą oraz groźniejszą dla zdrowia.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) 28 listopada 2022 r. ogłosiła, że w odniesieniu do tej choroby zacznie używać preferowanej nazwy mpox zamiast ospy małpiej ze względu na stygmatyzujący charakter oryginalnej nazwy.

Lekcje z czasów pandemii

.Koronawirus SARS-CoV-2 i wywoływana przez niego choroba zakaźna COVID-19 to był poważny problem dla bezpieczeństwa zdrowotnego nas wszystkich. Bez wątpienia należy w pierwszym rzędzie okazywać współczucie tym, którzy są lub mogą być nią dotknięci, oraz solidaryzować się z nimi.

Lekcja pierwsza dotyczy zagadnienia bardzo silnie akcentowanego przez lekarzy, a które związane jest z szeroko pojętą higieną w życiu prywatnym i publicznym. W tym zakresie, zarówno pod względem edukacyjnym, jak i regulacyjnym, mamy bardzo dużo do zrobienia. Częste i przede wszystkim właściwe mycie rąk jest tylko jednym z bardzo wielu elementów z tym związanych – weźmy sobie naprawdę głęboko do serca formułowane przez specjalistów zalecenia dotyczące higieny naszego codziennego życia.

Druga, równie ważna lekcja dotyczy niezbędnych zmian w naszej świadomości i sposobów percepcji otaczających nas zdarzeń. Powinniśmy przyjąć do wiadomości, że zdarzenia takie jak rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych są, niestety, czymś „normalnym”. W dzisiejszym, zglobalizowanym świecie, w świecie pełnym otwartych granic, w którym istnieje tak zróżnicowany poziom przygotowania ludzkich organizmów w zakresie odporności na choroby oraz pojawiają się nowe zagrożenia, także właśnie zdrowotne, niemożliwe jest uniknięcie pojawiających się co pewien czas epidemii. Niesie to bardzo poważne konsekwencje dla organizacji naszego życia publicznego.

Epidemia koronawirusa SARS-CoV-2 ma miejsce teraz, ale nie jest to z pewnością nasze ostatnie wyzwanie tego typu.