#PieknoNauki

Sformułowanie: „pierwsze w świecie dziecko trojga rodziców” nie jest nieuzasadnione. To dobrze brzmiący i kontrowersyjny skrót myślowy. Gdy bez głębszych wyjaśnień media donoszą o takim dziecku budzą się w nas obawy, że nauka za bardzo przyznaje sobie prawa boskie, a ludzie mieszają w genetyce dla własnej uciechy.

Naukowcy pracujący przy projekcie LIGO ogłosili, że ich aparatura zarejestrowała falę grawitacyjną, która potrzebowała 1,3 miliarda lat, by dotrzeć do Ziemi z miejsca, gdzie zderzyły się ze sobą dwie czarne dziury. Eksplozja, która przez ułamek sekundy wytworzyła moc 50 razy większą od tej, którą wytwarza cały widzialny wszechświat, sprawiła, że na Ziemi wspomniane lustra zostały wprawione w drgania — tj. zmieniły swoje położenie względem siebie o ułamek średnicy jądra atomowego.

Miniony rok w świecie nauki obfitował w wiele interesujących wydarzeń opierających się na benedyktyńskiej cierpliwości i pokorze. Programy badacze, takie jak ta badająca Plutona czy też reaktor Wendelstein 7-X, to wyniki kilkunastoletniej pracy wielkich zespołów. Dziś odkryć nie dokonują geniusze odizolowani od świata w wieżach swoich myśli. XXI wiek to czas kolektywnego badania rzeczywistości.

Rok 2015 w medycynie praktycznej i teoretycznej to przede wszystkim walka z chorobami zakaźnymi i epidemiami. Lekarze i organizacje zajmujące się pomocą humanitarną toczą nierówną walkę z przeciwnikiem, którego zwykle nie znają — gdyż nauka jeszcze nie posiada broni, by z nim walczyć. Epidemiologia, jak żadna dziedzina medycyny, podobna jest do konfliktu zbrojnego — kosztem zdrowia i życia wielu osób (również lekarzy) rozwija się wiele nowatorskich metod, leków i procedur.

Rok 2015 był dla nauki czasem niesłychanie burzliwym i zajmującym. Szczególną uwagę warto zwrócić na bioinżynierię, zwłaszcza genetyczną i tkankową, które przeżywają złoty wiek rozwoju. Ogromny postęp zawdzięczamy przede wszystkim nowym, rewolucyjnym technologiom. Ich powstanie było możliwe dzięki współpracy pomiędzy zespołami reprezentującymi różne dziedziny nauki – przede wszystkim biologiczne, fizyczne, chemiczne, farmaceutyczne oraz nauki o zdrowiu.

W tym tygodniu mija sto lat od publikacji artykułu, w którym Einstein ogłosił założenia ogólnej teorii względności. Publikacja, która powstała jako odpowiedź na jedno z tzw. „głupich pytań”, jest jednym z najdonioślejszych wytworów ludzkiego umysłu. Pytanie było następujące: dlaczego nie ma masy ujemnej? Skoro mamy dwa bieguny magnesów, dodatnie i ujemne ładunki elektryczne, to dlaczego masa jest zawsze dodatnia?

W naszych organizmach występują różne mechanizmy, które czasem są pożądane, a czasem przeciwnie — nauka stara się znaleźć na nie remedium. Bywa też, choć brzmi to zwariowanie, że jeden i ten sam mechanizm jest jednocześnie niezbędny i niepożądany. Jest tak np. w przypadku tzw. bariery krew-mózg, którą — jak we wtorek poinformowała BBC — właśnie udało się pokonać kanadyjskim naukowcom. Jeśli skuteczność metody zostanie potwierdzona — mogą okazać się przełomem w leczeniu nowotworów, demencji i parkinsonizmu.

Aż trudno uwierzyć, że 26-latek w ciągu zaledwie jednego roku opublikował cztery prace, które tak wstrząsnęły naszym rozumieniem świata. Pracownik urzędu patentowego w Zurychu zrewolucjonizował fizykę zarówno w skali atomowej jaki i tej kosmicznej. Położył podwaliny pod mechanikę kwantową i ogólną teorię względności. Sprawił, że filozofowie, naukowcy, pisarze i wszyscy ludzie rozumu na nowo musieli stworzyć paradygmaty naszej rzeczywistości.

Wczoraj obchodziliśmy święto liczby pi, fundamentalnej stałej matematyki, ale także i fizyki, a przez to całego wszechświata. Pi pojawia się w równaniach mechaniki kwantowej i ogólnej teorii względności. W skali makro i mikro, a wszystko dzięki temu, że matematyka jest immanentną cechą wszechświata, niektórzy twierdzą, iż wszechświat jest matematyczny.

Na początku wszechświata była … Wielka Cisza. Nie istniała wtedy możliwość przemieszczania się ani wymiany informacji pomiędzy punktami przestrzennymi. Nie rozchodziło się ani światło ani dźwięk. Taki wynik otrzymaliśmy z teorii Pętlowej Grawitacji Kwantowej nad którą wraz z moimi francuskimi współpracownikami – Aurelienem Barrau, Thomasem Cailleteau oraz Julienem Grainem – pracowaliśmy w latach 2009-2012. Przewidzenie Wielkiej Ciszy to jednak nie koniec tego co powiedziały nam nasze równania. Mianowicie, zawierały one również informację na temat tego co znajduje się przed momentem Wielkiej Ciszy, przy jeszcze większych gęstościach materii.

Gwałtowny rozwój nanotechnologii stworzył ocean nowych możliwości dla współczesnej medycyny i farmacji. W przyszłości świat w skali nano może się przyczynić do skuteczniejszej walki z chorobami takimi jak nowotwory, cukrzyca czy zakażenia różnego typu patogenami. Warto przyjrzeć się temu, jak rewolucyjne i rewelacyjne rozwiązania kryje w sobie nanokosmos.

Pingwiny mają swoisty kod zachowań – pingwinią etykietę. Czarne fraki, homoidalna postawa ciała i te wymowne gesty sprawiają, że poczułem się wśród nich jak Guliwer w krainie karłów i z namaszczeniem, mimo ogromnego smrodu pingwiniego guana, obserwowałem je i fotografowałem przez kilka godzin.

Zdobycze współczesnej medycyny i techniki pozwalają na poprawę kondycji fizycznej człowieka poprzez wszczepianie implantów w postaci sztucznych zębów, stawów biodrowych czy zastawek serca. Obecnie nadchodzi nowa era, która za cel stawia zaprojektowanie urządzeń, które mogłyby usprawnić działanie mózgu. Zwolennicy udoskonalania gatunku ludzkiego postulują, aby dzięki nowoczesnym technologiom wyeliminować po kolei wszelkie biologiczne ograniczenia takie jak choroby czy starzenie się. Ponadto uważają, że w najbliższych dekadach ludzkość będzie coraz szybciej ewoluować w kierunku doskonalenia wszelkich umiejętności, zarówno fizycznych jak i umysłowych. Celem transhumanizmu jest przekształcenie człowieka w istotę doskonałą.

W przestrzeni międzygwiezdnej i w mikroświecie atomów toczy się odwieczny taniec światła i materii. Atomy, a nawet elektrony, mogą emitować lub absorbować światło, spotkanie cząstki z antycząstką sprawia, że obie znikają pozostawiając po sobie kwant energii, czyli światło. Dzisiaj fizycy, niczym alchemicy XXI wieku mogą w swoich laboratoriach utworzyć światło z materii, a materię ze światła.

Koniec świata nastąpi, najpóźniej za jakieś miliard lat, ale nastąpi na pewno. Jeśli nie będziemy przygotowani może nastąpić o wiele szybciej. Prawdę mówiąc, zdarzył się już dwa razy w przeciągu ostatnich 3 miliardów lat.

Hodowla komórek in vitro to dziedzina, która rozwija się bardzo dynamicznie. Obecnie potrafimy nie tylko utrzymywać żywe komórki poza organizmem ale również drukować tkanki i narządy. Inżynieria tkankowa staje się przedmiotem szczególnego zainteresowania medycyny regeneracyjnej, zaraz po transplantologii i chirurgii rekonstrukcyjnej. Nadzieje związane z możliwością leczenia wielu chorób dzięki wykorzystaniu kultur komórkowych są ogromne a ich spełnienie wydaje się coraz bliższe.

Odwaga do odmiennego spojrzenia na sposób wykorzystywania pieniędzy publicznych, ze szczególną troską traktując te wydatki, które mają jawnie pro-rozwojowy charakter, rezygnując zaś z finansowania wyłącznie doraźnych, krótkowzrocznych celów.

Do tej pory Kepler swoim teleskopem przebadał 42 tysiące gwiazd w obszarze nieba gdzie widzimy gwiazdozbiory Łabędzia i Lutni. Na tym jakże małym obszarze nieba, badaczom z NASA, udało się odnaleźć prawie 1000 planet

Ewolucja jest faktem, takim jak grawitacja i to że Słońce świeci, a dowodów na jej istnienie jest bardzo wiele. Dostarczają ich dziedziny nauki takie jak paleontologia, filogenetyka, ewolucyjna biologia rozwoju czy genetyka. Choć opinie na temat mechanizmów i przebiegu ewolucji są nadal przyczyną zażartych sporów pomiędzy biologami, to uczymy się nią kierować, co może okazać się prawdziwą rewolucją w biologii i medycynie.

Synteza termojądrowa, najpotężniejsza z reakcji, którą udało się odkryć fizykom, sprawia, że Słońce i wszystkie inne gwiazdy świecą wypromieniowując ogromne ilości energii. W kilkunastu laboratoriach rozsianych po całym świecie, od Japonii, poprzez Chiny, Rosję, Indie, Europę aż po Stany Zjednoczone, naukowcy starają się ją ujarzmić budując najpotężniejsze i praktycznie niewyczerpywalne źródło energii.