Polska prezydencja w Grupie Wyszehradzkiej

1 lipca 2020 r.  Polska objęła rotacyjną, roczną  prezydencję w Grupie Wyszehradzkiej (V4) – skupiającej 4 państwa Europy Środkowej: Czechy, Polskę, Słowację i Węgry – pisze prof. Jacek CZAPUTOWICZ

Licząca bez mała 30 lat Grupa Wyszehradzka jest tą strukturą współpracy regionalnej w Europie, która odniosła autentyczny sukces i stała się swoistym fenomenem. Spośród wielu form współpracy wielostronnej w Europie Środkowowschodniej, które powstały po upadku podziału ideologicznego kontynentu na komunistyczny wschód i demokratyczny zachód, jedynie Grupa Wyszehradzka nie tylko utrzymała się, ale prężnie rozwija swoją działalność.

Grupa Wyszehradzka jest ważna dla Polski. Będąc istotną częścią współpracy regionalnej, stanowi element umacniający pozycję międzynarodową i sprzyjający rozwojowi społeczno-gospodarczemu naszych czterech państw.

Mimo przejściowych wahań i zahamowań w swoim rozwoju Grupa Wyszehradzka  pokazała, że jest skutecznym mechanizmem konsultacyjnym, koordynacyjnym i opiniotwórczym. Mechanizmem mogącym aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu teraźniejszości i przyszłości Unii Europejskiej (UE).

Sukces tej współpracy regionalnej wynika przede wszystkim ze wspólnoty interesów, położenia geopolitycznego oraz podobnych historycznych doświadczeń jej uczestników. Dzięki temu V4 nie tylko „przetrwała” okres przemian zachodzących w Europie, ale również potrafiła zrealizować stawiane przed sobą cele i  „dorobiła się” własnej rozpoznawalnej międzynarodowej „marki”.

Doświadczenia blisko 30 lat funkcjonowania V4 pokazały, iż najbardziej skutecznym sposobem realizowania tożsamych celów, jest wspólne – grupowe – działanie, które wzmacnia jednocześnie solidarność i tożsamość regionalną. Ułatwia ono zarazem wypracowywanie konsensusu na wyższym szczeblu międzynarodowym.

W ostatnich kilkunastu latach widać intensyfikację współpracy, przede wszystkim w kontekście uzgadniania wspólnych stanowisk wobec poszczególnych tematów z agendy UE. Wynikająca z tego widoczność V4 powoduje, że konsultacjami z nią zainteresowane są inne kraje. Więcej państw interesuje się rozmowami w formule „V4+”. Przykładem mogą być spotkania V4 m.in. z państwami nordyckimi, bałtyckimi, Beneluksu, Bałkanów Zachodnich, Partnerstwa Wschodniego, Japonii, Republiki  Korei, ale także z kanclerz Niemiec, Prezydentem Francji, czy przedstawicielami instytucji UE.

Reasumując, po tak wielu latach współpracy, ukształtowały się główne filary aktywności V4. Należą do nich, obok bieżącej agendy europejskiej, polityka rozszerzenia UE oraz polityka sąsiedztwa i współpraca w rozszerzonej formule (V4+). Wychodząc z założenia, że im większa UE, tym większa strefa bezpieczeństwa i stabilności oraz mając w pamięci własne doświadczenia historyczne, państwa V4 jednoznacznie opowiadają się za dalszym rozszerzeniem UE. Dlatego też aktywnie wspierają one dążenia integracyjne Bałkanów Zachodnich. Te same motywy powodują, iż V4 tak zdecydowanie opowiada się za intensyfikacją unijnej polityki sąsiedztwa, w tym działań w ramach Partnerstwa Wschodniego.

.Współpraca wyszehradzka, zarówno z perspektywy państw Grupy Wyszehradzkiej jak i ich partnerów, jest wartością dodaną dla współpracy międzynarodowej.

Jacek Czaputowicz