Francja Emmanuela Macrona wobec globalizacji wojen hybrydowych

Podstawą autonomii strategicznej Francji są siła jej przemysłu zbrojeniowego oraz deklarowana spójność narodowa, czyli akceptacja społeczna i praktyczne przygotowanie do wysiłku i poświęcenia w okresie zagrożeń i ewentualnych wojen – pisze prof. Aleksander SURDEJ

.Do czego powinna przygotować się Francja? Jakie zagrożenia antycypuje? W listopadzie 2022 roku prezydent Francji Emmanuel Macron podpisał do publikacji przygotowany przez francuskie biuro bezpieczeństwa narodowego (Secrétariat general de la defense et de la sécurité nationale) Raport Narodowej Strategii Bezpieczeństwa.

Raport jest odpowiedzią na wojnę Rosji z Ukrainą, ale jego tematem przewodnim, gdyż niestety bardziej ogólnym, jest groźba globalizacji wojen hybrydowych. Prezydent Francji Emmanuel Macron wskazuje, że hybrydowość, czyli agresja maskowana innymi formami działań, jest ułatwiana przez silną zależność sytuacji i polityk wewnętrznych krajów od warunków międzynarodowych w wymiarach energetycznym, żywnościowym i gospodarczym.

Podstawowym celem dla Francji jest ochrona własnej autonomii, czyli zdolności do realizacji i ochrony własnych żywotnych interesów, w warunkach silnych globalnych współzależności. Nie jest to jednak tylko francuski problem!

Rząd Francji dostrzega trzy czynniki głębokich i trwałych, gdyż kształtujących rozwój wydarzeń w następnych dekadach, zmian w globalnych warunkach. Są nimi: historyczny i imperialny resentyment Rosji, który uzasadnił i wywołał jej wojnę z Ukrainą, dążenie Chin do stania się mocarstwem numer jeden i upowszechnianie się konfliktów wywoływanych przez mocarstwa regionalne.

W świecie dużych napięć i niestabilności Francja chce być siłą mediującą, wykorzystującą własną, opartą na odstraszaniu nuklearnym, suwerenność, lecz odwołującą się do zasad solidarności zarówno wtedy, gdy mobilizuje innych do działania zbiorowego, jak i wtedy, gdy broni zasad multilateralizmu. Ramy dla solidarnego działania tworzą Unia Europejska i NATO, gdyż europejską wspólnotę obronną Francja zamierza tworzyć i wzmacniać w ramach Sojuszu.

Podstawą autonomii strategicznej Francji są siła jej przemysłu zbrojeniowego oraz deklarowana spójność narodowa, czyli akceptacja społeczna i praktyczne przygotowanie do wysiłku i poświęcenia w okresie zagrożeń i ewentualnych wojen.

Raport Narodowej Strategii Bezpieczeństwa podkreśla znaczenie gospodarczych podstaw autonomii strategicznej, gdyż bez przodownictwa technologicznego, bez przedsiębiorstw produkujących we Francji, bez kontroli punktów krytycznych w globalnych łańcuchach dostaw oraz bez dostępu do rzadkich surowców każdy kraj może stać się ofiarą „ataku” z wykorzystaniem przymusu ekonomicznego. W nowych warunkach strategie bezpieczeństwa powinny ułatwiać koordynację wpływów we wszystkich wymiarach: dyplomatycznych, militarnych, gospodarczych, kulturowych, sportowych czy językowych.

Zdaniem autorów Raportu skuteczność w przeciwstawianiu się zagrożeniom hybrydowym zależy od wiedzy, dobrego rozumienia wyzwań i trafności przewidywań. Stąd też akcent położony na jakość służb dyplomatycznych i wywiadowczych, przy czym granice między nimi są rozmyte. Nie po to kraje finansują zagraniczne placówki dyplomatyczne, aby dostarczały banalnych przeglądów prasy. Słabość intelektualną kadr dyplomatycznych z pewnością mogą zastąpić narzędzia sztucznej inteligencji, wykorzystujące wielkie zbiory danych.

Francja jest świadoma korzyści, które daje jej posiadanie broni nuklearnej i oparta na niej strategia odstraszania nuklearnego. Jej skuteczność zależy jednak od „wiarygodności politycznej, operacyjnej i technicznej. Wiarygodność musi być wsparta przez pogłębioną kulturą strategiczną, badania naukowe o najwyższym poziomie, wiedzę techniczną i operacyjną, suwerenność przemysłową i zrozumienie wyzwań przez przeciętnych obywateli”. W przeciwnym razie roszczenie do autonomii strategicznej jest pustosłowiem.

Raport Narodowej Strategii Bezpieczeństwa kładzie nacisk na jakość sił zbrojnych. Armia zawodowa powinna być wyposażona w najlepszy sprzęt, być dobrze opłacana i cechować się wysokim morale. Taka armia może istnieć jedynie w społeczeństwie, które posiada świadomość zagrożenia i które gotowe jest do poświęceń w sytuacjach zagrożeń. Współczesna armia nie musi składać się wyłącznie z ludzi odpornych na mrozy i trudności życia w okopach. Celem numer 4 „Strategii bezpieczeństwa Francji” jest zwiększenie odporności na ataki paraliżujące systemy informatyczne ważne dla funkcjonowania sieci energetycznych, instytucji finansowych czy szpitali. Współczesny żołnierz może być informatykiem i chronić swój kraj, siedząc przy monitorze komputerowym.

Historia Francji czyni ją wrażliwą na rozwój sytuacji w Afryce. Działalność najemników z grupy Wagnera odbierana jest jako element wojny hybrydowej Rosji z Francją, a inwestycje chińskie są postrzegane jako sposób uzależniania państw afrykańskich od autorytarnego państwa. W Afryce Zachodniej Francja nie chce być obrońcą skorumpowanych rządów, ale promotorem języka francuskiego i kultury francuskiej, gdyż większość z 300 milionów osób mówiących po francusku zamieszkuje ten region Afryki.

Wiele wątków Raportu dotyczy wagi technologii i produkcji przemysłowej. Po okresie fascynacji innowacjami finansowymi jasne jest, że banki i fundusze inwestycyjne mogą rosnąć i upadać z dnia na dzień, a zerwanie ciągłości w produkcji przemysłowej i w badaniach na rzecz komercjalizowanych innowacji nie jest łatwe do odrobienia.

Raport Narodowej Strategii Bezpieczeństwa podkreśla wagę utrzymania przez Francję doskonałości wytwórczej, jeśli chodzi o przemysł i broń nuklearną, i jest zaproszeniem dla ewentualnych partnerów do współpracy przemysłowej, której wynikiem będą nowe produkty lub zamienniki produktów kupowanych od państw, które można podejrzewać o złe intencje. Apele o skracanie łańcuchów dostaw i scenariusze funkcjonowania gospodarki na wypadek wojen służą wyłonieniu partnerów gospodarczych, którym można zaufać, gdyż dzielą z Francją podobne wartości.

Wobec rysującej się w długim okresie rywalizacji Stanów Zjednoczonych z Chinami rząd francuski wydaje się świadomy roli Francji jako mocarstwa średniej wagi, którego znaczenie rośnie, jeśli jest oparte na doskonaleniu technologii nuklearnej i tworzeniu funkcjonalnych koalicji.

.Powszechnie dostępny w sześciu wersjach językowych Raport Narodowej Strategii Bezpieczeństwa [LINK] przekazuje zainteresowanym, jak Francja widzi sprawy świata, jego protagonistów, źródła potencjalnych konfliktów, i wyjaśnia, jak kraj ten przygotowuje się na potencjalne zagrożenia.

Aleksander Surdej