W trzeciej dekadzie XXI wieku największym zagrożeniem bezpieczeństwa zdrowotnego będzie pojawianie się nowych wysoce zaraźliwych wirusów. Aby sprostać temu wyzwaniu, musimy odrobić zaniedbania – pisze Ryan MORHARD
Wkroczyliśmy w drugi rok walki z COVID-19. Chciałbym, aby tego typu kryzys był wydarzeniem, które zdarza się raz w życiu. Niestety, jest bardzo prawdopodobne, że jeszcze przyjdzie nam mierzyć się z kolejnym takim rokiem jak 2020. Świat wszedł bowiem w nową erę – erę zagrożeń biologicznych. Liczba ognisk różnych chorób zakaźnych znacznie wzrosła w ciągu 30 lat poprzedzających tę pandemię. Od początku 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) otrzymała 7000 doniesień o potencjalnych epidemiach. W czerwcu 2018 r. pojawiły się na świecie ogniska jednocześnie sześciu z ośmiu kategorii chorób znajdujących się na liście „chorób priorytetowych” WHO.
Wzrasta podatność świata na społeczne i ekonomiczne skutki kryzysów związanych z chorobami zakaźnymi, o czym świadczą wysokie koszty walki z epidemią SARS w 2003 r. (ponad 50 miliardów dolarów strat w gospodarce światowej) oraz w 2015 r. (ponad 8,5 miliarda dolarów strat w gospodarce Korei Południowej, mimo że zakaziło się mniej niż 200 osób). W 2017 r. specjalna grupa robocza powołana przez Bank Światowy opowiedziała się za pilnym zwiększeniem i utrzymaniem inwestycji na wypadek pandemii, stwierdzając, że pandemie stanowią takie samo ryzyko gospodarcze jak to wywoływane zmianami klimatu.
Zwrócę uwagę na często pomijany fakt: przed COVID-19 świat lekceważył ryzyko pandemii i był słabo przygotowany na nawet niewielkie zagrożenia biologiczne. Podkreśliła to grupa robocza Banku Światowego, uznając, że inwestycje w bezpieczeństwo zdrowotne były zaniedbywane (nie licząc panicznego zwiększenia inwestycji w odpowiedzi na ostatnią pandemię).
„Zbyt długo pozwalaliśmy na panikę i zaniedbania, jeśli chodzi o pandemie: zwiększamy wysiłki, gdy istnieje poważne zagrożenie, a potem szybko o tym zapominamy, gdy niebezpieczeństwo mija” – stwierdzała Światowa Rada Monitorowania Gotowości Kryzysowej (GPMB) w swoim raporcie, opublikowanym w 2019 r., a więc jeszcze przed wybuchem obecnej pandemii.
GPMB wzywa teraz państwa, by przeznaczały dodatkowe 5 dolarów rocznie na osobę, aby przygotować ludzkość na zagrożenia biologiczne. Zauważa też, że trzeba by 500 lat takiego inwestowania, aby pokryć straty wywołane przez COVID-19. Nadszedł czas na przygotowania i przerwanie ciągu zaniedbań w reagowaniu ludzkości na zagrożenia związane ze zdrowiem publicznym.
Pomimo przytłaczających argumentów ekonomicznych trwałe inwestowanie w gotowość pandemiczną okazuje się trudne i nic nie wskazuje, by miało się to zmienić, zwłaszcza teraz, kiedy COVID-19 z wolna coraz rzadziej występuje w nagłówkach prasowych. Ludzi charakteryzuje silny „mechanizm wyparcia” traumatycznych przeżyć, który skłania ich raczej do planowania szybkiej odbudowy dotychczasowego świata niż do pogłębionej refleksji na temat ostatniego roku.
.Koniec obecnej pandemii jest bliski, chociaż pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Jednak walka o to, by świat nigdy więcej nie musiał się zmagać z czymś takim jak COVID-19, dopiero się zaczyna. Pojawianie się nowych zagrożeń biologicznych jest nieuniknione, lecz dzięki odpowiedniemu przygotowaniu można skutecznie przeciwstawiać się pandemiom. Jeśli w te przygotowania świat włoży ten sam wysiłek co w powstrzymywanie obecnej pandemii, będziemy mogli powiedzieć „nigdy więcej”.
Ryan Morhard
Tekst opublikowany w nr 26 miesięcznika opinii „Wszystko Co Najważniejsze” [LINK].
